daang sugo
Ang Dios nagahatag ug balaod para lamang sa iyang mga pinili nga kaliwat nga nagsugod ni Adan. Ug mao kini ang mga kapanahonan nga Siya nagasugo sa mga tawo sa kinahanglan nila pagabuhaton sa ilang kinabuhi:
1. Panahon ni Adan
2. Panahon ni Noe
3. panahon ni Abraham
4. Panahon ni Moses
Balaod sa panahon ni Adan:
1. Panganak kamog daghan ug lukpa ang kalibutan sa inyong mga kaliwat.
2. Dumalaha ang kalibutan.
3. Kamoy magbuot sa mga isda, langgam, ug sa tanang ihalas nga mananap.
4. Makakaon kamo sa bunga sa tanang kahoy sa tanaman gawas sa kahoy nga naghatag ug kahibalo sa maayo ug dautan kay mamatay ka gayud.
5. Paghalad sa mga abot
Balaod sa panahon ni Noe:
1. Panganak kamo aron ang inyong mga liwat mosanay sa kalibutan.
2. Ubos sa inyong pagbuot ang tanang mananap, langgam, gagmayng mananap, ug mga isda.
3. Makakaon kamo sa tanang mananap ug sa lunhawng mga tanom.
4. Ayaw kaon sa karne nga may dugo pa kay ang kinabuhi anaa man sa dugo.
5. Ang mopatay ug tawo mananap man o tawo pagapatyon usab sa iyang isigkatawo.
Balaod sa panahon ni Abraham:
1. Pagmasinugtanon kanako ug ayaw pagpakasala sa tibuok mong kinabuhi.
2. Ang kalalakihan tulion kon siya walo na ka adlaw
3. Ang tanang lalaki nga dili magpatuli kinahanglan hinginlan kay wala man niya tumana ang kasabotan.
Balaod sa panahon ni Moses:
"Ang unang Papan nga Bato"
Ang 10-ka sugo: Exo. 20:1-17
1. Ayaw pagsimba ug laing dios gawas kanako.
2. Ayaw pagbuhat ug diosdios o larawan sa bisan unsa didto sa langit o dinhi sa yuta o diha sa tubig nga anaa ilalom sa yuta. Ayaw pagyukbo sa bisan unsang diosdios o pagsimba niini kay ako ang Ginoo nga inyong Dios ug abubhoan ako.
3. Ayaw pasipad-i paggamit ang akong ngalan. Ako si Yahweh nga inyong Dios.
4. Hinumdomi ang Adlaw nga Igpapahulay ug ilha kini nga balaan.
5. Tahora ang inyong amahan ug inahan aron motaas ang inyong kinabuhi diha sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios.
6. Ayaw kamo pagpatay.
7. Ayaw kamo panapaw.
8. Ayaw kamo pangawat.
9. Ayaw kamo pagbutangbutang sa inyong isigkatawo.
10. Ayaw kamo kaibog sa balay sa laing tawo o sa iyang asawa o sa iyang mga ulipon o sa iyang mga baka, sa iyang mga asno o sa bisan unsa nga iyaha.”
Ang mga lagda sa paghukom:
1. Ang pagdumala sa mga Ulipon: Exo.21:2-11
2. Mga balaod bahin sa bangis nga mga buhat: Exo.21:12-27
3. Ang Katungdanan sa mga Tag-iya: Exo.21:28-36
4. Mga Balaod mahitungod sa Pagbayad: Exo.22:1-15
5. Mga Balaod bahin sa Moralidad ug Tinuohan: Exo.22:16-31
6. Hustisya ug Kaangayan: Exo.23:1-9
7. Ang Ikapito nga Tuig ug ang Ikapito nga Adlaw: Exo.23:10-13
8. Ang Tulo ka Dagkong Kasaulogan: Exo.23:14-19
9. Mga Halad alang sa Balaang Tolda: Exo.25:3-7
10. Ang Adlaw nga Igpapahulay: Exo.31:12-18
1. Ang pagdumala sa mga Ulipon: Exo.21:2-11
Kon mopalit kamog ulipon nga Hebreo, paalagara siyag unom ka tuig. Buhii siya sa ikapitong tuig ug ayaw pabayra. 3Kon ulitawo siya sa pagkahimo niyang ulipon, dili niya madala ang iyang naasawa inigbiya niya. Apan kon minyo siya sa pagkahimo niyang ulipon, mahimo nga dad-on niya ang iyang asawa. 4Kon ang iyang agalon mohatag kaniyag asawa ug manganak siya, ang agalon mao nay tag-iya sa iyang asawa ug sa iyang mga anak ug ang ulipon lamang maoy mobiya. 5Apan kon ang ulipon moingon, ‘Gihigugma ko ang akong agalon ug ang akong asawa ingon man ang akong mga anak ug dili ako buot mobiya dinhi,’ 6dad-on siya sa iyang agalon ngadto sa dapit diin gisimba ang Dios ug didto sa pultahan o sa haligi sa pultahan lungagan niya ang dalunggan sa ulipon ug maulipon siya sa iyang agalon sa tibuok niyang kinabuhi.
Kon ibaligya sa usa ka tawo ang iyang anak nga babaye aron mahimong ulipon, dili siya buhian sama sa mga ulipong lalaki. 8Kon dili siya makapahimuot sa iyang agalon nga nagtinguha sa pagpangasawa kaniya, kinahanglan nga ipalukat siya. Apan ang agalon walay katungod sa pagbaligya sa maong ulipon ngadto sa mga langyaw kay wala kini mahisubay sa kaangayan. 9Kon ang agalon naglaraw sa paghatag sa maong ulipon ngadto sa iyang anak, kinahanglan nga isipon niya siya sama sa iyang anak nga babaye. 10Kon maminyo siyag laing babaye, kinahanglan magpadayon siya sa paghatag sa una niyang asawa sa samang gidaghanon sa pagkaon ug bisti. Ang iyang mga katungod kaniadto isip asawa magpadayon nga mao gihapon. 11Kon dili niya tumanon kining maong mga katungdanan ngadto sa unang asawa, kinahanglan iyang hatagag kagawasan ang maong babaye ug dili niya pabayron bisag diyutay.
2. Mga balaod bahin sa bangis nga mga buhat: Exo.21:12-27
“Ang makadagmal ug makapatayg tawo kinahanglan nga patyon usab. 13Apan kon makapatay siya nga dili tinuyo, makadangop siya sa usa ka dapit nga akong pilion alang kaninyo. 14Apan kon tuyoon niya pagpatay ang usa ka tawo pinaagi sa lipot, mahimo nga kuhaon ninyo siya ug patyon bisan pag midangop siya didto sa akong halaran.
“Ang modagmal sa iyang amahan o inahan kinahanglang patyon.
“Ang modagit ug tawo aron ibaligya o tagoan kinahanglang patyon.
“Ang motunglo sa iyang amahan o inahan kinahanglang patyon.
“Kon may mag-away ug ang usa kanila hampakon ug bato o sumbagon ba hinuon apan dili siya mamatay, ang naghampak o nagsumbag dili silotan. Apan kon naangol ang tawong nasumbagan, 19unya makatindog ug makasuroy na sa gawas bisag maggamit siyag sungkod, ang tawo nga nagdagmal kaniya kinahanglan nga mobayad sa iyang panahon nga nausik ug mag-atiman kaniya hangtod mamaayo siya.
“Kon bunalan sa usa ka tawo ang iyang ulipon nga lalaki o babaye ug dihadiha mamatay ang maong ulipon, silotan siya. 21Apan kon nagpabilin pang buhi ang maong ulipon sa usa o duha ka adlaw, dili silotan ang iyang agalon kay ang ulipon katigayonan man sa agalon.
“Kon may mag-away ug maangin ang usa ka mabdos ug makuhaan siya sa iyang gisabak apan walay kadaot nga miabot, ang nakaingon niini multahan sa kantidad nga pangayoon sa bana ug magbayad sumala sa hukom sa mga maghuhukom. 23Apan kon nahiagom sa kadaot ang babaye, ang silot mao nga ang kinabuhi bayrag kinabuhi; 24mata bayrag mata, ngipon bayrag ngipon, kamot bayrag kamot, tiil bayrag tiil, 25paso bayrag paso, samad bayrag samad, pangos bayrag pangos.
“Kon ang usa ka tawo makasumbag sa iyang ulipong lalaki o babaye diha sa mata ug mabuta ang ulipon, kinahanglan nga buhian niya ang maong ulipon ingon nga bayad sa iyang mata. 27Kon makapangag siyag ulipon, kinahanglang buhian niya ang maong ulipon ingon nga bayad sa iyang ngipon.
3. Ang Katungdanan sa mga Tag-iya: Exo.21:28-36
“Kon ang usa ka baka makasungag ug tawo ug mamatay ang tawo, batoon ang baka ug dili kan-on ang unod niini apan dili silotan ang tag-iya. 29Apan kon ang baka naanad na sa pagpanungag ug mga tawo ug gipahimangnoan na ang tag-iya niini apan wala niya kini ipasulod sa koral, kon makapatay kinig tawo batoon kini ug patyon usab ang tag-iya niini. 30Apan kon lukaton sa tag-iya ang iyang kinabuhi, bayran niya ang tibuok kantidad nga gipangayo tumbas sa iyang kinabuhi. 31Kon ang baka makapatay ug bata, lalaki man o babaye, sundon gihapon ang maong lagda. 32Kon ang baka makapatay ug ulipon, lalaki man o babaye, ang tag-iya sa baka magbayad ug 30 ka buok nga plata ngadto sa tag-iya sa ulipon ug batoon ang baka hangtod nga mamatay.
“Kon ang usa ka tawo magkuha sa tabon sa usa ka lungag o kon maglungag siya ug dili niya kini tabonan ug mahulog niini ang usa ka baka o asno, 34bayran niya ang tag-iya sa maong mananap ug siya na ang tag-iya sa patayng mananap. 35Kon ang baka sa usa ka tawo makapatay ug baka sa laing tawo, ibaligya nila ang baka nga buhi ug bahinon nila ang halin. Bahinon usab nila ang karne sa patayng mananap. 36Apan kon masayran nga ang nakapatay nga mananap naanad na sa pagpanungag apan wala kini korala sa tag-iya, magbayad siya ug maghatag siyag buhing baka ilis sa namatay ug iyaha na ang patay nga baka.
4. Mga Balaod mahitungod sa Pagbayad: Exo.22:1-15
“Kon ang usa ka tawo mangawat ug baka o karnero ug patyon o ibaligya niya kini, kinahanglan nga ilisan niyag lima ka baka ang usa ka baka ug upat ka karnero ang iilis sa usa ka karnero. 2-4Kinahanglan nga bayran niya kini. Kon wala siyay nahot, ibaligya siya aron ibayad sa iyang nakawat. Kon ang baka o asno o karnero nga iyang nakawat makaplagan nga buhi diha sa iyang kamot, magbayad siyag doble.
“Kon ang usa ka kawatan madakpan nga mosulod sa usa ka balay panahon sa kagabhion ug mapatay siya, ang makapatay kaniya dili isipon nga mamumuno. Apan kon mahitabo kini panahon sa adlaw, ang makapatay kaniya isipon nga mamumuno.
“Kon pasibsibon sa usa ka tawo ang iyang kahayopan diha sa usa ka uma o parasan ug kon makabuhi kini ug manibsib sa uma sa laing tawo, kinahanglan nga bayran sa tag-iya sa hayop ang nasibsib nga tanom sa labing maayo nga abot gikan sa iyang uma o parasan.
“Kon ang usa ka tawo magdaob didto sa iyang uma ug mokuyanap kini sa kasagbotan ngadto sa uma sa laing tawo ug makasunog sa tanom nga nagtubo pa o sa mga gihabas ug gitapok na, ang nakaingon sa sunog hingpit nga magbayad sibo sa kadaot nga iyang nahimo.
“Kon patipigan sa usa ka tawo ang iyang kuwarta o mahalon nga butang ngadto sa laing tawo ug kawaton kini gikan sa balay sa maong tawo, ang kawatan kon madakpan kinahanglan nga pabayrog doble. 8Apan kon dili madakpan ang kawatan, ang tag-iya sa balay dad-on sa atubangan sa halaran sa Dios ug didto kinahanglan manumpa siya nga wala siya mangawat sa kabtangan sa iyang isigkatawo.
“Sa tanang panaglalis bahin sa kabtangan sama sa baka, asno, karnero, bisti o bisan unsang butanga nga nawala ug giangkon sa laing tawo, kinahanglan nga ang ilang panaglalis husayon sa atubangan sa halaran sa Dios. Ang tawo nga hukman sa Dios nga sad-an kinahanglan magbayad ug doble sa iyang gikalalis.
“Kon ipiyal sa usa ka tawo ngadto sa laing tawo ang iyang asno, baka, karnero o bisan unsang hayop aron atimanon niya, unya mamatay kini, masamad o kawaton ug walay laing nakakita sa pagkahitabo niini, 11ang maong tawo kinahanglan moadto sa dapit nga alampoanan ug manumpa sa Ginoo nga wala siya mangawat sa maong hayop. Kon wala kini kawata, isipon kini sa tag-iya nga nawala ug ang tawo nga nakawala niini dili kinahanglan nga magbayad. 12Apan kon gikawat ang maong hayop gikan kaniya, kinahanglan nga magbayad siya sa tag-iya. 13Kon ang hayop gipatay sa ihalas nga mananap, kinahanglang dad-on niya ang patayng lawas ingon nga kamatuoran ug dili kinahanglan nga bayran niya kini.
“Kon ang usa ka tawo mohulam ug hayop sa laing tawo, ug masamad o mamatay samtang wala diha ang tag-iya niini, kinahanglang bayran niya kini. 15Apan kon kuyog ang tag-iya sa pagkahitabo niini, ang tawo nga mihulam dili kinahanglang mobayad niini. Kon giabangan ang hayop, ang kadaot mataplan sa abang.
5. Mga Balaod bahin sa Moralidad ug Tinuohan: Exo.22:16-31
“Kon tintalon sa usa ka lalaki ang usa ka dalagang ulay nga dili sinayoran ug makighilawas siya kaniya, bayran niya ang bayranan sa kasal ug pangasaw-on niya ang babaye. 17Apan kon ang amahan sa babaye dili mosugot nga pangasaw-on ang iyang anak, kinahanglan nga bayran sa lalaki ang kantidad nga tukma sa bili sa bugay sa kaminyoon sa usa ka ulay.
“Patya ninyo ang babayeng diwatahan o barangan.
“Kinahanglan patyon si bisan kinsa nga makighilawas ug mananap.
“Ang maghalad ngadto sa laing dios gawas kanako, ang Ginoo, kinahanglan patyon.
“Ayaw ninyo palabilabihi o daugdaoga ang usa ka langyaw kay kamo usab mga langyaw man kaniadto didto sa Ehipto. 22Ayaw ninyo daugdaoga ang mga biyuda o ang mga wala nay ginikanan. 23Kon daugdaogon ninyo sila, tabangan ko sila inigpakitabang nila kanako 24ug masuko ako pag-ayo ug pamatyon ko kamo pinaagi sa espada. Mabiyuda ang inyong mga asawa ug mawad-an ug amahan ang inyong mga anak.
“Kon magpahulam kamog salapi sa akong katawhan nga mga kabos, ayaw kamo pagpangayog tubo sama sa gihimo sa tigpatanto. 26Kon kuhaon ninyo ang kupo sa usa ka tawo ingon nga garantiya nga mobayad siya kaninyo, kinahanglan nga iuli ninyo kini kaniya sa dili pa mosalop ang adlaw 27kay mao ra kini ang iyang magamit aron mainitan siya inigkatulog niya. Tabangan ko siya inigpakitabang niya kanako kay ako maluluy-on man.
“Ayaw kamo pagsultig daotan batok sa Dios ug ayaw ninyo tungloha ang usa ka pangulo sa inyong katawhan.
“Ayaw ninyo ihikaw kanako ang paghalad sa inyong ani ug sa bino ug lana.
“Ihatag kanako ang inyong kamagulangang anak nga lalaki. 30Ihatag usab kanako ang panganay sa inyong baka ug karnero. Magpabilin usa kini uban sa inahan sulod sa pito ka adlaw ug sa ikawalo ihalad ninyo kini kanako.
31“Kinahanglan nga ihalad ninyo kanako ang inyong kinabuhi. Busa ayaw kamo pagkaon sa karne sa bisan unsang mananap nga gipatay sa ihalas nga mananap. Ipakaon kini sa mga iro.
6. Hustisya ug Kaangayan: Exo.23:1-9
“Ayaw kamo pagsulti ug tinumotumo nga taho. Ayaw pakig-abin sa tawong sad-an pinaagi sa pagsaksig bakak. 2Ayaw kamo pagpahiuyon sa kadaghanan sa pagbuhat ug daotan ug ayaw pagsaksi sukwahi sa hustisya aron lamang sa pagpahimuot sa kadaghanan. 3Ayaw kamo pagpakitag dili makatarunganong pagdapig sa kabos kon husayon siya.
“Kon makit-an ninyo ang nakabuhi nga baka o asno sa inyong kaaway, dad-a kini balik kaniya. 5Kon ang asno sa nagdumot kanimo natumba tungod sa kabug-at sa karga niini, ayaw siyag pasagdi. Tabangi hinuon siya sa pagpatindog niini.
“Ayaw hikawi ug hustisya ang mga kabos diha sa hukmanan.
Likayi ang pagpamasangil.
ayaw patya ang tawo nga dili sad-an kay silotan ko ang tawo nga maghimo niining daotang buhat.
Ayaw kamo pagdawat ug suborno kay ang suborno makabuta sa mga tawo nga anaa sa katungdanan ug makatuis sa katarongan niadtong dili sad-an.
“Ayaw palabilabihi ang usa ka langyaw. Nasayod kamo sa bation sa usa ka langyaw tungod kay kamo mga langyaw man usab didto sa Ehipto.
7. Ang Ikapito nga Tuig ug ang Ikapito nga Adlaw: Exo.23:10-13
“Sulod sa unom ka tuig tamni ninyo ang inyong yuta ug aniha ang abot niini. 11Apan papahulaya kini sa ikapito nga tuig ug ayaw aniha ang bisan unsa nga motubo niini aron nga ang mga kabos kaninyo makakaon sa mga tanom nga motubo niini ug ang mga ihalas nga mananap makapahimulos sa salin niini. Mao usab kini ang buhaton ninyo sa inyong parasan ug mga olibo.
“Pagtrabaho kamo sulod sa unom ka adlaw apan ayaw pagtrabaho sa ikapito aron makapahulay ang inyong baka ug asno ug mahibalik ang kabaskog sa inyong mga ulipon ug sa mga langyaw nga nagtrabaho alang kanimo.
“Pamatia ang tanan kong gisulti kaninyo ug ayaw pag-ampo ngadto sa ubang mga diosdios o maghisgot bisan sa ilang ngalan.
8. Ang Tulo ka Dagkong Kasaulogan: Exo.23:14-19
“Paghimo ug kasaulogan katulo sa usa ka tuig aron pagpasidungog kanako. 15Tumana ninyo ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo. Pan nga walay patubo ang inyong kan-on sulod sa pito ka adlaw sa gitagal nga panahon sa bulan sa Abib kay sa maong bulan mibiya kamo sa Ehipto. Ang tanan nga moatubang kanako kinahanglan nga magdalag halad.
“Himoa ninyo ang Kasaulogan sa Pagpangani pinaagi sa paghalad ninyo sa unang bunga sa inyong gitanom sa kaumahan.
“Himoa ninyo ang Kasaulogan sa mga Balongbalong inigkatapos sa tuig sa dihang pupuon ninyo ang mga bunga sa inyong kaparasan ug kakahoyan. 17Sa tulo ka higayon matag tuig, ang tanan ninyong mga lalaki moatubang kanako, ang inyong Ginoo nga Dios.
“Ayaw kamo paggamit ug pan nga may patubo sa dihang maghalad kamo kanakog mga mananap nga sunogon. Ayaw pagsalin ug tambok sa mananap hangtod sa buntag.
“Dad-a ninyo sa balay sa Ginoo nga inyong Dios ang labing maayo sa unang ani gikan sa inyong kaumahan.
“Ayaw ninyo lutoa ang nating karnero o nating kanding sa gatas sa inahan niini.
9. Mga Halad alang sa Balaang Tolda: Exo.25:3-7
Mao kini ang mga halad nga imong dawaton: bulawan, plata, bronsi, 4delana nga asul, tapol ug pula, pino nga lino, panapton nga hinimo gikan sa balhibo sa kanding, 5panit sa laki nga karnero, panit sa kanding, kahoy nga acasia, 6lana alang sa suga, mga pahumot sa lanang igdidihog ug sa humot nga insenso, 7alahas nga kornalina ug ubang mga alahas nga idayandayan sa epod sa Pangulong Pari ug diha sa tabon sa iyang dughan.
10. Ang Adlaw nga Igpapahulay: Exo.31:12-18
Ang Ginoo miingon kang Moises, 13“Sultihi ang katawhan sa Israel nga kinahanglan tamdon ninyo ang akong Adlaw nga Igpapahulay kay mao kini ang ilhanan tali kanako ug kaninyo ug sa inyong kaliwatan aron kamo masayod nga ako, ang Ginoo, maoy nagpili kaninyo aron mahimong akong katawhan. 14Busa kinahanglan nga tamdon ninyo ang Adlaw nga Igpapahulay kay gibalaan kini alang kaninyo. Ang dili magbalaan niini kinahanglan patyon. Ang magtrabaho sa Adlawng Igpapahulay puohon gayod. 15Buhata ninyo ang inyong mga buluhaton sulod sa unom ka adlaw apan ang ikapito, adlaw sa pahulay ug kini balaan. Gigahin kini alang kanako. Patyon ang magtrabaho nianang adlawa. 16Kinahanglan tamdon sa katawhan sa Israel ang Adlaw nga Igpapahulay kay kini usa man ka kasabotan nga dayon. 17Usa kini ka walay kataposan nga ilhanan tali kanako ug sa katawhan sa Israel, kay ako, ang Ginoo, maoy naghimo sa langit ug sa yuta sulod sa unom ka adlaw ug sa ikapito nga adlaw mipahulay ako ug nakapahulay gayod.”18Tapos makigsulti ang Dios kang Moises didto sa Bukid sa Sinai, gihatag niya ngadto kang Moises ang duha ka papan nga bato nga gisulatan sa kasugoan nga ang Dios mismo maoy nagsulat.
"Ang Ikaduhang Papan nga Bato"
1Ang Ginoo miingon kang Moises, “Pagtabas ug duha ka papan nga bato sama sa unang papan kay sulatan ko kini sa mga pulong nga nahisulat sa unang mga papan nga imong gibuak. - Exo.32:1
27Ang Ginoo miingon kang Moises, “Isulat kining mga pulonga kay pinaagi niini naghimo akog kasabotan uban kanimo ug sa Israel.” 28Si Moises nakig-uban sa Ginoo sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii ug wala siya mokaon o moinom. Gisulat niya diha sa mga papan ang mga pulong sa kasabotan nga mao ang Napulo ka Sugo. Exo.34:27-28
Mao kini ang Dios nga nahatag sa mga sugo ni Moses:
5Unya mikunsad ang Ginoo nga gilibotan sa panganod ug nagtindog didto uban ni Moises ug gilitok sa Ginoo ang iyang ngalan: Yahweh. 6Miagi ang Ginoo sa atubangan ni Moises ug miingon, “Ako si Yahweh, ang Dios nga maluluy-on. Dili ako daling masuko. Puno ako sa gugmang walay paglubad ug matinumanon. 7Nahigugma gayod ako ug nagatuman sa akong saad ngadto sa linibo ka kaliwatan ug nagpasaylo sa mga sala ug kalapasan. Apan silotan ko gayod ang mga anak ug mga apo hangtod sa ikatulo ug ikaupat nga kaliwatan tungod sa sala sa ilang katigulangan.” - Exo.34:5-7
27Ang Ginoo miingon kang Moises, “Isulat kining mga pulonga kay pinaagi niini naghimo akog kasabotan uban kanimo ug sa Israel.” 28Si Moises nakig-uban sa Ginoo sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii ug wala siya mokaon o moinom. Gisulat niya diha sa mga papan ang mga pulong sa kasabotan nga mao ang Napulo ka Sugo. - Exo.34:27-28
Gibag-o ang Kasabotan: Exo.34:10-26
1. Ayaw gayod paghimog bisan unsang kasabotan sa mga tawo sa nasod nga inyong adtoan kay kini mahimong bitik alang kaninyo. 13Hinuon, gub-a ang ilang mga halaran ug ang balaan nilang mga haligi ug pamutla ang sagrado nilang mga kahoy.
2. “Ayaw kamo pagsimba ug laing dios kay ako, si Yahweh, abubhoan. Ako Dios nga abubhoan. 15Ayaw kamo paghimog bisan unsang kasabotan uban sa mga tawo sa nasod nga inyong adtoan. Kay sa higayon nga magsimba sila sa ilang mga diosdios ug maghalad ug mga sakripisyo, dapiton kamo nila ug matintal kamo pagkaon sa mga pagkaon nga gihalad nila sa ilang mga diosdios. 16Tingalig pangasaw-on sa inyong mga anak ang ilang mga anak. Ang ilang maasawa modani unya kanila sa pagsimba sa ilang mga diosdios ug mag-angin sa inyong mga anak sa pagluib kanako. “Ayaw kamo paghimog mga diosdios gikan sa tinunaw nga metal.
3. “Tumana ninyo ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo. Sumala sa giingon ko kaninyo kaon kamo sa pan nga walay patubo sulod sa pito ka adlaw sa bulan sa Abib kay niana mang bulana mibiya kamo sa Ehipto.
4. “Akoa ang panganay sa tawo ug ang panganay sa mananap, ang laki nga panganay sa inyong kahayopan. 20Apan kinahanglan lukaton ninyo ang panganay sa inyong asno pinaagi sa pag-ilis niinig karnero. Kon dili ninyo kini lukaton, balia ang liog niini. Lukata ang panganay ninyong anak nga lalaki. Kinahanglan nga ang moduol kanako magdala ug halad.
5. “Magtrabaho kamo sulod sa unom ka adlaw, apan ayaw pagtrabaho sa ikapito nga adlaw bisan panahon sa tingpugas o ting-ani.
6. “Tumana ang Kasaulogan sa Pagpangani inigpangani ninyo sa unang bunga sa trigo. Himoa usab ang Kasaulogan sa mga Balongbalong sa kataposan sa tuig.
7. “Makatulo sa usa ka tuig kinahanglan nga ang inyong mga lalaki moatubang aron pagsimba kanako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel. 24Human ko abuga ang ubang katawhan ug human ko dugangi ang gidak-on sa inyong yuta, walay moilog sa inyong nasod sa panahon nga moatubang kamo kanako, ang Ginoo, ang inyong Dios, katulo sa usa ka tuig.
8. “Ayaw gamita ang pan nga may patubo inighalad ninyog mananap ingon nga halad alang kanako. Ayaw isalin hangtod sa pagkabuntag ang bisan unsang mananap nga giihaw panahon sa Kasaulogan sa Pagsaylo.
9. “Dad-a ngadto sa akong balay ang labing maayo sa unang abot sa inyong kaumahan.
10. “Ayaw ninyo lutoa ang nating karnero sa gatas sa iyang inahan.”
Mga balaod ug mga tulomanon:
1. Mga Tulomanon sa Adlawng Igpapahulay: Exo.35:1-3
2. Mga Halad alang sa Balaang Tolda: Exo.35:5-9
3. Mga Balaod mahitungod sa mga Halad-Sinunog: Lev.1:2-17
4. Mga Balaod mahitungod sa mga Halad nga Kalan-on: Lev.2:1-16
5. Mga Balaod mahitungod sa mga Halad sa Pakigdait: Lev.3:1-17
6. Mga Halad alang sa Sala nga Dili Tinuyo: Lev.4:1-35
7. Mga Hitabo nga Nagkinahanglan ug mga Halad tungod sa Sala: Lev.5:1-13
8. Bayad nga mga Halad: Lev.5:15-19, 6:2-7
9. Mga Mananap nga Mahimo ug Dili Mahimong Kan-on: Lev.11:3-47
10. Mga Tulomanon mahitungod sa Bag-ong Nanganak: Lev.12:2-8
11. Mga Balaod mahitungod sa mga Sakit sa Panit: Lev.13:2-46
12. Mga Balaod mahitungod sa Agup-op: Lev.13:47-59
13. Tulomanon sa Paghinlo sa Sanlahon: Lev.14:2-32
14. Agup-op diha sa mga Balay: Lev.14:33-56
15. Mga Lagda mahitungod sa Tawo nga may Sakit nga Nag-agos:Lev.15:2-15
16. Mga Balaod mahitungod sa Giagasag Binhi ug sa Giregla: Lev.15:16-33
17. Ang Adlaw sa Pagpapas sa Sala: Lev. 16:2-19
18. Ang Kanding nga Gibuhian: Lev.16:20-28
19. Pagsaulog sa Adlaw sa Pagpapas sa mga Sala: Lev.16:29-34
20. Ang Pagkasagrado sa Dugo: Lev.17:3-15
21. Mga Gidili nga Paagi sa Pakighilawas: Lev.18:3-30
22. Mga Balaod sa Pagkabalaan ug Hustisya: Lev.19:3-37
23. Silot sa Nagkalainlaing Sala: Lev.20:2-27
24. Ang Pagkabalaan sa mga Pari: Lev.21:1-23
25. Ang Pagkabalaan sa mga Halad: Lev.22:1-16
26. Mga Halad nga Dawaton ug Dili Dawaton: Lev.22:18-33
27. Mga Kasaulogan: Lev.23:2-8
28: Ang Unang Abot: Lev.23:10-14
29. Kasaulogan sa Pagpangani: Lev.23:15-22
30. Ang Kasaulogan sa Bag-ong Tuig: Lev.23:24-25
31. Ang Adlaw sa Pagpapas sa Sala: Lev.23:27-32
32. Ang Kasaulogan sa mga Balongbalong: Lev.23:34-43
1. Mga Tulomanon sa Adlawng Igpapahulay: Exo.35:1-3
2Himoa ninyo ang inyong buluhaton sulod sa unom ka adlaw. Apan ang ikapito, balaang adlaw alang kaninyo ug usa ka Adlawng Igpapahulay nga gigahin alang kanako. Ang magtrabaho niining adlawa patyon gayod. 3Ayaw pagtrabaho bisan gani sa paghaling ug kalayo diha sa inyong balay sa Adlawng Igpapahulay.”
2. Mga Halad alang sa Balaang Tolda: Exo.35:5-9
5Kinahanglan maghalad kamo sa Ginoo. Ang tanan nga buot maghalad kinahanglan maghalad ug bulawan, plata, bronsi, 6delana nga asul, tapol ug pula, pino nga lino, panapton nga hinimo gikan sa balhibo sa kanding, 7panit sa laking karnero, panit sa kanding, kahoy nga acasia, 8lana alang sa mga lamparahan, mga pahumot alang sa lana nga igdidihog ug alang sa humot nga insenso, 9bato nga kornalina ug ubang mahalong bato nga ipatapot sa epod ug sa tabon sa dughan sa Pangulong Pari.
3. Mga Balaod mahitungod sa mga Halad-Sinunog: Lev.1:2-17
“Ingna ang mga Israelita nga kon maghalad sila kanakog mananap kinahanglan nga ang ihalad nila baka o karnero o kanding ba kaha.
“Kon baka ang himoong halad-sinunog, kinahanglan nga kini laki ug walay tatsa. Adto niya kini ihalad sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan aron dawaton siya sa Ginoo. 4Itapion niya ang iyang kamot sa ulo sa mananap nga ihalad ug dawaton kini ingon nga halad sa pagpapas sa iyang sala. 5Unya ihawon niya ang toro nga baka sa atubangan sa Ginoo ug ang dugo niini ihalad sa mga anak ni Aaron nga mga pari ngadto sa Ginoo. Isablig nila ang dugo libot sa halaran nga anaa sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. 6Pagkahuman niini, panitan niya ang iyang halad nga sunogonon ug hiwahiwaon. 7Unya maghaling ug kalayo ang mga pari nga mga anak ni Aaron diha sa halaran ug sugnoran nila kinig kahoy. 8Unya ang hiniwahiwa nga halad lakip ang ulo ug ang tambok niini ipahiluna sa mga anak ni Aaron nga mga pari diha sa kalayo. 9Apan hugasan sa naghalad ang sulod sa ginhawaan ug ang mga paa niini. Unya ilakip kini sa pari pagsunog diha sa halaran. Kini usa ka humot nga halad-sinunog alang sa Ginoo.
“Kon karnero o kanding ang ihalad, kinahanglan nga kini laki ug walay tatsa. 11Ihawon niya kini sa amihanang dapit sa halaran sa atubangan sa Ginoo ug ang dugo niini isablig sa mga pari libot sa halaran. 12Human niya kini hiwahiwaa, sunogon kini sa pari uban sa ulo ug sa tambok niini. 13Apan kinahanglan nga ang sulod sa ginhawaan ug ang mga paa hugasan niya ug ilakip kini pagsunog didto sa halaran. Kini usa ka humot nga halad-sinunog alang sa Ginoo.
“Kon langgam ang iyang ihalad sa Ginoo, kinahanglan nga kini tukmo o kuyabog nga salampati. 15Dad-on kini sa pari ngadto sa halaran ug kuhaag ulo pinaagi sa paglubag sa liog niini ug unya sunogon ang ulo diha sa halaran. Ang dugo hutdon sa pagpatulo diha sa kiliran sa halaran. 16Kuhaan niya kining balhibo ug pabawnan ug ang sulod ilabay sa butanganan sa abo tupad sa halaran dapit sa silangan. 17Pikason niya ang langgam pinaagi sa pagbitad sa mga pako apan kinahanglan nga dili kini mabulag. Unya sunogon kini sa pari diha sa halaran. Kini usa ka humot nga halad-sinunog alang sa Ginoo.
4. Mga Balaod mahitungod sa mga Halad nga Kalan-on: Lev.2:1-16
“Kon may maghalad ug pagkaon ngadto sa Ginoo, kinahanglan nga maayong harina ang iyang ihalad ug buboan niya kinig lana ug insenso. 2Unya dad-on niya kini ngadto sa mga pari nga kaliwat ni Aaron. Ang pari magkuha ug usa ka kumkom nga harina, lana ug ang tanang insenso nga gibutang niini unya iya kining sunogon isip pagpadayag nga kining tanan gihalad ngadto sa Ginoo. Kini usa ka humot nga halad-sinunog alang sa Ginoo. 3Ang mahibilin sa halad nga uhay iya na ni Aaron ug sa iyang mga anak. Mao kini ang sagrado kaayo nga bahin sa halad-sinunog alang sa Ginoo.
“Kon pan nga linuto sa hudno ang inyong ihalad, kinahanglan nga himoon kini nga walay patubo: mahimong baga ang buok niini nga sinagolag lana o nipis nga hinidhirag lana. 5Ug kon linuto sa kaha ang pan nga inyong ihalad, himoa usab kini sa maayong harina nga sinagolag lana ug ayaw butangig patubo. 6Pikaspikasa kini ug buboig lana sa inyong paghalad niini.
“Kon linuto sa kaha ang halad nga pan, himoon gihapon kini sa labing maayong harina nga sinagolag lana. 8Dad-a ngadto sa Ginoo ang halad nga linuto. Inigkadawat niini sa pari, dad-on niya kini sa halaran. 9Unya ang pari mokuhag diyutayng bahin sa halad ingon nga handomanan niini ug sunogon niya kini sa halaran ingon nga mahumot nga halad alang sa Ginoo. 10Ug ang nahibilin sa maong halad mahiadto kang Aaron ug sa iyang mga anak. Kini maoy sagrado kaayong bahin sa halad-sinunog alang sa Ginoo.
“Ayaw gayod butangig patubo ang imong halad nga pan alang sa Ginoo kay gidili ang pagsunog sa patubo o dugos ingon nga halad. 12Ang halad sa unang mga abot mahimong dad-on ngadto sa Ginoo apan ayaw kini ihalad diha sa halaran ingon nga mahumot nga halad-sinunog. 13Asini ang tanan mong mga halad nga pagkaon. Ayaw gayod hikalimti ang pagbutang ug asin sumala sa kasabotan tali kanimo ug sa imong Dios.
“Kon maghalad ka sa Ginoo sa unang mga abot, maoy ihalad ang bugas nga bag-ong ani ug sangaga kini. 15Butangi kinig lana ug insenso. Halad kini nga pagkaon. 16Unya magsunog ang pari ug diyutay nga bahin sa bugas ug sa lana lakip ang insenso nga maoy silbing magpadayag nga kini halad nga pagkaon alang sa Ginoo.
5. Mga Balaod mahitungod sa mga Halad sa Pakigdait: Lev.3:1-17
“Kon may maghalad sa Ginoo ug halad sa pakigdait unya baka ang iyang ihalad, laki o baye, kinahanglan nga kini walay tatsa. 2Itapion niya ang iyang kamot sa ulo sa mananap ug ihawon niya kini sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ang dugo niini isablig sa mga pari nga anak ni Aaron libot sa halaran 3-4ug kuhaon ang tambok nga nagputos sa tinai ug sa rinyon. Kining mga bahina lakip ang duha ka rinyon, ang tambok sa bat-ang ug ang atay maoy sunogon ingon nga halad alang sa Ginoo. 5Sunogon kini sa mga pari diha sa halaran uban sa mga halad nga sunogonon. Humot kini nga halad alang sa Ginoo.
“Kon ang iyang ihalad sa pagpakigdait ngadto sa Ginoo karnero o kanding, kinahanglan nga wala gayoy tatsa ang iyang ihalad, laki man kini o baye. 7Kon karnero ang iyang ihalad, dad-on niya kini sa atubangan sa Ginoo. 8Itapion niya ang iyang kamot sa ulo niini ug ihawon niya kini sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan ug ang mga pari nga kaliwat ni Aaron maoy mosablig sa dugo libot sa halaran. 9Ang tambok sa mananap, ang tibuok tambok nga ikog nga puokon gayod pagputol, ang tambok nga nagputos sa mga sulod sa ginhawaan lakip ang tambok sa tinai mismo 10ug ang duha ka rinyon uban sa tambok sa bat-ang ingon man ang atay maoy himoong halad-sinunog. 11Sunogon kining tanan sa pari diha sa halaran ingon nga halad nga pagkaon nga sunogonon alang sa Ginoo.
“Kon kanding ang iyang ihalad, dad-on niya kini sa atubangan sa Ginoo 13ug itapion niya ang iyang kamot sa ulo niini. Ihawon niya kini sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan ug ang mga kaliwat ni Aaron, ang mga pari, maoy mosablig sa dugo niini libot sa halaran. 14Unya ihalad niya ingon nga halad-sinunog alang sa Ginoo ang tambok nga nagputos sa sulod sa ginhawaan lakip ang tambok nga nagputos sa tinai, 15ang duha ka rinyon lakip ang tambok sa bat-ang ingon man ang atay. 16Sunogon kining tanan sa pari diha sa halaran ingon nga mahumot nga halad nga pagkaon. Ang tanang tambok iya sa Ginoo.
Bisan diing dapita kamo magpuyo, gidili kaninyo ang pagkaon ug tambok ug sa dugo. Balaod kini nga walay kataposan alang sa tanan ninyong kaliwatan.”
6. Mga Halad alang sa Sala nga Dili Tinuyo: Lev.4:1-35
“Sultihi ang mga Israelita nga kon aduna kanilay makalapas sa sugo sa Ginoo apan wala kini tuyoa, ang mosunod maoy ilang buhaton:
“Kon Pangulong Pari ang makasala ug tungod niini naangin ang katawhan sa Israel, pahalara siya ug toriyo nga baka nga walay tatsa alang sa iyang sala. 4Dad-on niya ang toriyong baka sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan atubangan sa Ginoo ug itapion niya ang iyang kamot sa ulo niini ug ihawon niya kini. 5Unya kuhaon sa Pangulong Pari ang dugo niini ug dad-on niya sa sulod sa Tolda nga Tagboanan. 6Ituslob niya ang iyang tudlo sa dugo ug iwisik niya kini sa makapito sa atubangan sa sagradong tabil. 7Paghiran usab niyag dugo ang mga sungaysungay sa halaran nga sunoganan sa mahumot nga insenso atubangan sa Ginoo nga nahimutang sa sulod sa Tolda nga Tagboanan. Ang ubang dugo ibubo niya sa tiilan sa halaran sa halad nga sunogonon atubangan sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. 8Unya gikan sa toriyong baka nga gihalad alang sa sala iyang kuhaon ang tambok nga nagputos sa sulod sa ginhawaan ug ang tambok nga nagputos sa tinai. 9Kuhaon usab niya ang duha ka rinyon lakip ang tambok sa bat-ang ug ang atay. 10Dad-on sa pari kining tambok ug sunogon ibabaw sa halaran nga sunogonan sa mga halad sama sa iyang himoon sa tambok gikan sa mananap nga giihaw alang sa halad sa pakigdait. 11Apan ang panit, ang tanang unod, ang ulo, ang mga tiil, ang sulod sa ginhawaan, ang tai niini 12ug ang tibuok gayod nga toriyong baka dad-on niya sa gawas sa kampo sa usa ka dapit nga hinlo nga labayanan sa abo ug didto niya kini sunoga.
“Kon ang tibuok katawhan sa Israel makasala ug makalapas sa usa sa mga sugo sa Ginoo apan wala kini tuyoa, 14inigkahibalo na nila nga nakasala diay sila, maghalad silag toriyo nga baka ingon nga halad tungod sa sala ug dad-on nila kini sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan. 15Unya itapion sa mga pangulo sa katawhan ang ilang mga kamot diha sa ulo sa toriyong baka atubangan sa Ginoo ug ihawon nila kini. 16Ang Pangulong Pari magdala ug dugo niining toriyong baka ngadto sa Tolda nga Tagboanan 17ug iyang ituslob ang iyang tudlo sa dugo ug iwisik kini sa makapito atbang sa tabil, atubangan sa Ginoo. 18Paghiran usab niyag dugo ang mga sungaysungay sa halaran nga anaa sa sulod sa Tolda nga Tagboanan sa atubangan sa Ginoo. Ang sobra nga dugo ibubo niya sa tiilan sa halaran sa halad nga sunogonon nga anaa sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. 19Unya kuhaon niya ang tanang tambok sa toriyong baka ug sunogon diha sa halaran. 20Ang iyang gihimo sa torong baka nga halad tungod sa sala mao usab ang iyang himoon niining maong toriyong baka. Niining paagiha ang pari maghalad alang sa pagpapas sa sala sa katawhan ug pasayloon sila. 21Unya dad-on niya ang toriyong baka sa gawas sa kampo ug sunogon kini sama sa iyang gibuhat sa toriyong baka nga gihalad alang sa iyang kaugalingong sala. Halad kini alang sa pagpapas sa sala sa katawhan.
“Kon usa ka pangulo ang makasala nga dili tinuyo, 23inigkasayod niya nga siya nakasala, kinahanglang maghalad siyag laking kanding nga walay tatsa. 24Itapion niya ang iyang kamot sa ulo sa kanding ug ihawon niya kini sa dapit nga ihawanan sa halad nga pagasunogon sa atubangan sa Ginoosilbing halad alang sa sala. 25Unya itunlob sa pari ang iyang tudlo sa dugo sa halad alang sa sala ug paghiran niyag dugo ang sungaysungay sa halaran sa halad nga pagasunogon ug ang sobra nga dugo ibubo niya sa tiilan sa halaran. 26Sunogon niya sa halaran ang tanang tambok sama sa pagsunog niya sa tambok sa halad sa pakigdait. Ingon niini ang paghalad nga buhaton sa pari aron mapapas ang sala sa pangulo ug pasayloon siya.
“Kon makasala nga dili tinuyo ang ordinaryong tawo, 28inigkasayod na niya nga siya nakasala, kinahanglang maghalad siyag baye nga kanding nga walay tatsa alang sa iyang sala. 29Itapion niya ang iyang kamot sa ulo niini ug ihawon kini sa dapit nga ihawanan sa halad nga pagasunogon. 30Unya itunlob sa pari ang iyang tudlo sa dugo ug paghiran niya ang mga sungaysungay sa halaran sa halad nga pagasunogon ug ang sobra nga dugo ibubo niya sa tiilan sa halaran. 31Unya kuhaon niya ang tanang tambok sa kanding nga halad alang sa sala sama sa pagkuha niya sa tambok sa mananap nga halad sa pakigdait ug sunogon kini diha sa halaran silbing humot nga halad ngadto sa Ginoo. Niining paagiha buhaton sa pari ang paghalad aron mapapas ang sala sa maong tawo ug pasayloon siya.
“Kon karnero ang ihalad sa tawo alang sa iyang sala, kinahanglan nga ang ihalad niya baye ug walay tatsa. 33Itapion niya ang iyang kamot sa ulo niini ug ihawon niya kini sa dapit nga ihawanan sa halad nga pagasunogon. 34Unya ituslob sa pari ang iyang tudlo sa dugo ug paghiran niya niini ang mga sungaysungay sa halaran sa halad nga pagasunogon. Ang ubang dugo ibubo niya sa tiilan sa halaran. 35Unya kuhaon niya ang tanang tambok sa karnero sama sa pagkuha sa tambok sa karnero nga gipatay alang sa halad sa pakigdait ug sunogon kini sa pari diha sa halaran uban sa mga halad nga gisunog alang sa Ginoo. Niining paagiha buhaton sa pari ang paghalad aron mapapas ang sala sa maong tawo ug pasayloon siya.
7. Mga Hitabo nga Nagkinahanglan ug mga Halad tungod sa Sala: Lev.5:1-13
1. “Kon ang usa ka tawo magdumili sa pagsaksi bahin sa butang nga iyang nakita ug nasayran, nakasala siya ug kinahanglan siyang silotan.
2. “Kon ang usa ka tawo makahikap ug butang nga hugaw sama sa patayng lawas sa mananap nga giisip nga hugaw o bisan unsang mananapa, nakapahugaw kini kaniya ug nakasala siya.
3. “Kon makahikap siya sa bisan unsang butang nga mahugaw nga anaa sa tawo ug wala siya mahibalo, inigkahibalo niya makasala siya.
4. “Kon may magdalidali sa pagpanumpa sa pagbuhat ug daotan o maayo ug wala siya makaamgo niini, inigkasayod na niya niini makasala siya.5“Kon ang usa ka tawo makahimo bisan asa niining mga salaa, kinahanglan nga isugid niya kini 6ug magdala siya ngadto sa Ginoo ug usa ka baye nga nating karnero o kanding ingon nga halad alang sa iyang sala. Ang pari maghalad aron mapapas ang sala sa maong tawo ug pasayloon siya.7“Apan kon dili siya makaabot paghalad ug nating karnero ngadto sa Ginoo alang sa iyang sala, kinahanglan nga magdala siya ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati: ang usa halad tungod sa sala ug ang usa halad nga sunogon. 8Dad-on niya kini ngadto sa pari ug iuna paghalad sa pari ang halad tungod sa sala. Lubagon niya ang liog niini apan dili niya kini lunggoon. 9Ang dugo sa gihalad alang sa sala isablig niya sa kiliran sa halaran ug ang sobra niini ibubo niya paghurot sa tiilan sa halaran. Halad kini alang sa pagpapas sa sala. 10Unya ihalad niya ang ikaduha nga langgam ingon nga halad nga sunogonon sumala sa tulomanon ug ang pari maghimog seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya ug pasayloon siya.11“Apan kon dili siya makaabot paghalad ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati, ang iyang ihalad tungod sa iyang sala mao ang usa ka kilo sa labing maayong harina. Kinahanglang dili niya kini butangag lana o insenso kay halad man kini tungod sa sala. 12Dad-on niya kini ngadto sa pari ug ang pari mokuhag usa ka kumkom niini ingon nga halad sa paghandom ug sunogon niya kini sa halaran. Itungtong niya kini sa mga halad nga pagasunogon alang sa Ginoo. Halad kini alang sa pagpapas sa sala. 13Ingon niini ang paghalad nga buhaton sa pari aron mapapas ang sala sa maong tawo ug mapasaylo siya. Ang nasalin nga harina, sama sa nasalin sa halad nga uhay, mahiadto sa pari.”
8. Bayad nga mga Halad: Lev.5:15-19, 6:2-7
“Kon may mapakyas sa paghalad ngadto sa Ginoo sa mga butang nga iyang gisugo ug makasala nga dili tinuyo, kinahanglan maghalad siya ngadto sa Ginoo ug laking karnero nga walay daot alang sa iyang sala. Kinahanglan nga ang bili niini ipasikad sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa Dapit nga Balaan. 16Kinahanglang taplan niya kadtong wala niya ikahalad ug pakapinan pa gayod ug ikalima ka bahin sa bili niini ug ihatag niya kini sa pari. Ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya ginamit ang laking karnero nga halad alang sa sala ug pasayloon siya.
“Kon may magbuhat sa bisan unsa nga gidili sa Ginoo, nakasala siya busa angay siyang silotan bisan pa kon wala siya masayod niini. 18Kinahanglan magdala siya ngadto sa pari ug laking karnero nga walay tatsa isip halad nga bayad sa sala. Kinahanglan nga ang bili niini ipasikad sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa halad alang sa sala. Ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya tungod sa iyang nabuhat nga kasal-anan nga wala niya tuyoa ug pasayloon siya. 19Kini halad nga bayad alang sa sala kay nakasala man siya sa Ginoo.”
2“Kon may makasala ug makalapas sa kabubut-on sa Ginoo pinaagi sa paglimbong sa iyang isigkatawo labot sa gipatipigan o gibilin kaniya o nakapangawat siya o gidaugdaog niya ang iyang isigkatawo 3o kon nakakaplag siya ug butang nga nawala ug gilimod niya kini ug manumpa pa gani o kon makasala ang tawo sa bisan unsang matang sa sala— 4o kon siya sad-an, kinahanglan nga iuli niya ang iyang kinawat o ang iyang nakuha pinaagi sa pagpanglupig sa iyang isigkatawo o paglimod sa gipatipigan kaniya o sa nawala nga butang nga iyang nakaplagan 5o sa bisan unsang butang nga gilimod niya pinaagi sa pagpanumpa. Kinahanglan iuli niya kini sa tag-iya nga walay kulang bisan diyutay ug pakapinan pa gayod niya kini ug ikalima nga bahin sa bili niini. Iuli niya kini sa panahon nga himoon ang seremonyas sa pagpapas sa iyang sala. 6Dad-on niya ngadto sa pari ang usa ka laking karnero nga walay tatsa ingon nga iyang halad sa Ginoo tungod sa sala ug presyohan ninyo kini sumala sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa halad alang sa sala. 7Ug ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya sa atubangan sa Ginoo ug pasayloon siya sa iyang sala.”
9. Mga Mananap nga Mahimo ug Dili Mahimong Kan-on: Lev.11:3-47
3bisan unsang mananapa nga pikas ug kuko ug mousap sa ilang kinaon mahimo nga kan-on ninyo. 4-6Apan ayaw ninyo kan-a ang kamelyo, ang kuneho o ang liebre. Kinahanglan nga isipon nga hugaw kining mga mananapa kay mousap kini sa ilang kinaon apan dili pikas ang kuko niini. 7Ang baboy bisan tuod kon pikas ang kuko niini, dili man kini mousap sa kinaon busa hugaw kini alang kaninyo. 8Ayaw kamo pagkaon sa karne niining mga mananapa o mohikap sa patayng lawas niini kay hugaw man kini alang kaninyo.
9“Sa mga mananap nga nagpuyo sa tubig makahimo kamo pagkaon niining mosunod: ang tanan nga anaa magpuyo sa kadagatan ug sa mga suba nga may mga kapay ug mga himbis. 10Apan bisan unsa nga anaa sa kadagatan ug sa mga suba ug sa katubigan nga walay mga kapay ug mga himbis dili angayng kan-on. 11Kanang mga mananapa kinahanglang isipon nga hugaw. Ayaw kamo pagkaon kanila ug likayi ang ilang patayng lawas. 12Ang tanan nga anaa sa katubigan nga walay mga kapay ug mga himbis hugaw alang kaninyo.
13“Mao kining mga langgama ang dili ninyo makaon kay hugaw: ang agila, ang gripon, ang esmerehon, 14ang banog, ang tanang matang sa mga manaol, 15ang uwak, 16ang abistros, ang pungaw, ang laro, ang tanang matang sa ananangkil, 17ang ngiwngiw, ang gamaw, ang lapay, 18ang itik, ang pelikano, ang kalamon, 19ang nagkalainlaing matang sa tabon, ang abobilya ug ang kabog.
20“Mahugaw usab alang kaninyo ang tanang gagmayng mananap nga pak-an nga adunay upat ka tiil, 21gawas lamang niadtong adunay mga lutahan tungatunga sa tiil ug paa nga maoy ilang gamiton sa paglukso sa yuta; mahimo ninyo silang kan-on. 22Makaon ninyo kining mosunod: ang tanang klase sa dulon, timos ug apan-apan. 23Apan ang ubang gagmayng mananap nga pak-an ug may upat ka tiil hugaw alang kaninyo.
24-28“Bisan kinsa ang mohikap sa patayng lawas niining mosunod nga mga mananap, mahugaw hangtod sa gabii: ang tanang mananap nga may kuko nga dili pikas ug dili mousap sa ilang kinaon ug ang tanang mananap nga may upat ka tiil ug may talinis nga mga kuko hugaw alang kaninyo. Ang mohikap sa patay nilang lawas mahugaw hangtod sa gabii. Kinahanglang labhan ang bisti niadtong magdala sa patayng lawas niini; magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii.
29“Mao kining mga mananapa nga nagkamang sa yuta ang isipon ninyong hugaw: ang milo, ang ilaga, ang nagkalainlaing matang sa halo, 30ang tuko, ang buaya, ang talu-to, ang ibid ug ang kameleyon. 31Mao kini ang hugaw sa tanang mananap nga nagkamang ug ang mohikap niini kon patay na, mahugaw hangtod sa hapon. 32Mahugaw usab ang bisan unsang butang nga mahulogan sa ilang patayng lawas, sa walay pagpili kon kini galamiton ba nga kahoy o bisti ba o panit o sako ba hinuon o bisan unsang galamiton. Kinahanglan nga ihumol kini sa tubig ug magpabilin kining hugaw hangtod sa gabii. Unya mahinlo na usab kini. 33Kon ang usa kanila mahulog sa sudlanan nga hinimog yuta, ang tanang sulod niini mahugaw busa buk-a ang sudlanan. 34Bisan unsang pagkaon nga matuloan ug tubig gikan sa maong sudlanan mahugaw lakip ang tanang matang sa ilimnon nga diha sa sulod sa maong sudlanan. 35Mahugaw ang bisan unsang mahulogan sa bisan unsang bahin sa patay nilang lawas. Kon ang mahulogan usa ka hudno o lung-aganan, buk-on kini. Hugaw kini busa isipa ninyong hugaw. 36Ang usa ka tubod sa tubig o sudlanan sa tubig magpabilin nga hinlo apan ang mohikap sa patay nilang lawas, mahugaw. 37Magpabilin usab nga hinlo ang bisan unsang liso nga igtitisok nga mahulogan sa bisan unsang bahin sa patay nilang lawas. 38Apan kon ang liso buboan ug tubig nga nahulogan ug patayng lawas, mahimong hugaw ang liso.
39“Kon namatay ang bisan unsang mananap nga mahimo ninyong kan-on, ang mohikap sa patayng lawas niini mahugaw hangtod sa gabii. 40Ang mokaon sa patayng lawas niini maglaba sa iyang bisti ug magpabilin siyang hugaw hangtod sa hapon. Ang magdala usab sa patayng lawas niini kinahanglan nga maglaba sa iyang bisti ug magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii.
41“Ayaw ninyo kan-a ang tanang mananap nga nagkamang sa yuta kay hugaw kini. 42Bisan unsa nga nagkamang o naglakaw sa upat niya ka tiil o bisan unsa nga daghag tiil ug ang tanang nagkamang sa yuta ayaw ninyo kan-a kay hugaw kini. 43Ayaw ninyo duhiga ang inyong kaugalingon sa ilang kahugaw ug ayaw ninyo bulingi ug hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagkaon sa bisan unsang nagkamang sa yuta aron dili kamo mahugaw. 44Kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios busa balaana ang inyong kaugalingon kay ako balaan man. Ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagkaon sa mananap nga nagkamang sa yuta. 45Kay ako mao ang Ginoo nga nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto aron mahimong inyong Dios. Busa pagbalaan kamo kay ako balaan man.”
46Mao kini ang balaod mahitungod sa mga mananap ug sa mga langgam ug sa tanang binuhat nga naglihok sa katubigan ug nagkamang sa yuta 47aron kamo makaila sa hugaw ug sa hinlo, sa mga mananap nga mahimong kan-on ninyo ug sa dili ninyo angayng kan-on.
10. Mga Tulomanon mahitungod sa Bag-ong Nanganak: Lev.12:2-8
2“Sultihi ang mga Israelita nga kon ang usa ka babaye manganak ug batang lalaki, mahugaw siya sulod sa pito ka adlaw sama ra nga hugaw siya kon siya dug-on. 3Sa pagka-ikawalong adlaw, tulion ang bata. 4Unya, ang inahan mohulat ug lain pang 33 ka adlaw una siya mahinlo sa iyang dugo. Kinahanglan nga dili siya mohikap sa bisan unsang butang nga balaan o mosulod sa balaang dapit samtang wala pa matapos ang pagputli sa iyang kaugalingon.5“Apan kon manganak siya ug batang babaye, mahugaw siya sulod sa duha ka semana ingon sa iyang pagkahugaw kon siya dug-on ug mohulat siyag 66 ka adlaw una siya mahinlo sa iyang dugo.6“Kon mahuman na ang panahon sa iyang pagputli nga iyang gihimo tungod sa iyang pagpanganak, magdala siya ngadto sa pari ug nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon aron gamiton nga halad nga sunogon ug usa ka tukmo o salampati ingon nga halad tungod sa sala didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. 7Ang pari maghalad niini sa atubangan sa Ginoo ug himoon niya ang seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa babaye ug ang maong babaye mahinlo sa iyang pagpanganak. Mao kini ang balaod alang sa manganak.8“Apan kon dili siya makahimo paghatag ug nating karnero, magdala siya ug duha ka buok tukmo o duha ka kuyabog nga salampati: ang usa gamiton nga halad nga pagasunogon ug ang usa gamiton nga halad tungod sa sala. Ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya ug ang babaye mahinlo.”
11. Mga Balaod mahitungod sa mga Sakit sa Panit: Lev.13:2-46
2“Kon ang usa ka tawo may hubag o butoy o nuka ug mahimo kining sanla, dad-a siya ngadto sa pari nga si Aaron o sa usa sa iyang mga anak. 3Ang butoy niya susihon sa pari. Kon ang balhibo diha sa butoy naputi ug ang butoy nagpakita nga kini dili lamang kay diha ra sa panit kondili nagsukad gayod sa unod, sanla kini ug ipahibalo niya nga ang maong tawo hugaw. 4Apan kon puti ang butoy diha sa iyang panit ug wala kini moabot sa unod kondili diha ra sa panit ug ang balhibo diha sa dapit nga gitugkan sa butoy wala maputi, ang masakiton lainon sa pari sulod sa pito ka adlaw. 5Sa ikapitong adlaw, ang pari maghiling kaniya pag-usab. Kon sa iyang pagtan-aw ang butoy mao gihapon ug wala kini mokaylap, ang tawo lainon pag-usab sa pari sulod sa laing pito ka adlaw. 6Sa ikapitong adlaw, ang pari maghiling kaniya pag-usab ug kon ang butoy mikupos na ug wala mokaylap, ipahayag sa pari nga siya hinlo ug kini nuka lamang. Human niini labhan niya ang iyang bisti ug siya hinlo na. 7Apan kon mokaylap ang nuka sa iyang panit human siya makapahiling sa pari, kinahanglan mopahiling siyag usab sa pari. 8Ug hilngon siya pag-usab sa pari. Kon ang nuka mikaylap sa ubang dapit, ipahibalo sa pari nga hugaw ang maong tawo kay sanla man kining sakita.
9“Kon ang usa ka tawo masakit ug sanla, dad-on siya ngadto sa pari. 10Hilngon siya sa pari ug kon may hubag siya nga puti diha sa iyang panit nga nakapaputi sa balhibo ug nakita ang unod, 11sanla kini nga dugay na kaayo nga diha sa iyang panit ug ang pari magpahibalo nga hugaw siya. Dili na siya lainon kay hugaw man siya. 12Kon ang mga butoybutoy mitakboy sa tanang dapit sa panit gikan sa tiil hangtod sa ulo sa masakiton sumala sa makita sa pari, 13ang pari maghiling kaniya ug kon makita nga nalukop sa butoybutoy ang lawas, ipahibalo sa pari nga ang tawo dili hugaw kay naputi man ang tanan. 14Apan kon makita ang iyang unod hugaw siya. 15Hilngon sa pari ang makita nga unod ug ipahibalo niya nga ang masakiton hugaw. Hugaw ang unod nga nakita kay sanla kini. 16Apan kon ang unod maputi na usab, moadto siya sa pari 17ug ang pari mohiling kaniya pag-usab. Kon ang mga butoybutoy naputi na, ang pari magpahibalo nga dili siya hugaw.
18“Kon ang usa ka tawo may hubag sa iyang panit sa lawas nga naayo na 19ug sa nahimutangan sa hubag mitungha ang laing hubag nga puti o huboy nga puti nga may pagkapulapula, ipakita niya kini sa pari 20ug ang pari mohiling niini. Kon makita niya nga kini miabot sa unod ug ang balhibo diha niini nangaputi, ipahibalo sa pari nga hugaw ang maong tawo kay may sakit siya nga sanla nga naggikan sa hubag. 21Apan kon inighiling sa pari niini makita niya nga ang balhibo wala maputi ug dili kini dulot sa unod ug labot pa mikupos na, lainon siya sa pari sulod sa pito ka adlaw. 22Kon mokaylap kini sa ubang dapit sa panit ipahibalo sa pari nga hugaw siya kay masakiton man siya. 23Apan kon ang huboy niya magpabilin sa nahimutangan niini ug wala mokaylap sa ubang bahin, ulat lamang kini sa hubag busa ipahibalo sa pari nga dili siya hugaw.
24“O kon ang usa ka tawo may paso diha sa iyang lawas ug nakita ang unod niini ug pula-puti o puti ang bulok niini, 25hilngon kini sa pari. Kon ang mga balhibo sa dapit nga mihuboy nangaputi ug ang mihuboy nagpakita nga kini dili lamang kay diha ra sa panit kondili miabot na sa unod, sanla kini nga mitungha sa paso ug ang pari magpahibalo nga hugaw ang maong tawo. 26Apan kon inighiling sa pari niini, makita niya nga ang mga balhibo sa dapit nga mihuboy wala mangaputi ug ang mihuboy wala moabot sa unod kondili diha ra kutob sa panit ug kini usab mikupos na, lainon siya sa pari sulod sa pito ka adlaw. 27Sa ikapitong adlaw, ang pari maghiling kaniya pag-usab ug kon makita niya nga mikaylap kini sa ubang bahin sa panit ipahibalo sa pari nga hugaw ang maong tawo kay sanla man kini. 28Apan kon ang mihuboy wala mokaylap sa ubang bahin sa panit ug kini usab mikupos na, hubag lamang kini gikan sa paso. Busa ipahibalo sa pari nga dili siya hugaw kay ulat man lamang kini sa paso.
29“Kon ang usa ka lalaki o babaye may nuka sa iyang ulo o sa iyang suwang, 30hilngon kini sa pari. Kon masusi niya nga dili lamang kay diha ra kini sa panit kondili miabot sa unod ug ang mga balhibo diha niini nangabulagaw ug halhag na, ipahibalo sa pari nga hugaw siya kay kining sakita sanla sa ulo o aping. 31Kon inighiling sa pari niini makita niya nga diha ra kini sa panit kutob ug wala nay itom nga buhok diha niini, lainon siya sa pari sulod sa pito ka adlaw. 32Sa pagka-ikapitong adlaw, hilngon siya sa pari ug kon makita nga wala kini mokaylap ug walay balhibo nga dalag diha niini ug nagpakita kini nga diha ra sa panit ug wala moabot sa unod, 33balbasan niya ang iyang ulo apan dili niya iapil pagbalbas ang dapit nga may nuka. Unya lainon siya sa pari sulod sa laing pito ka adlaw. 34Sa ikapitong adlaw, hilngon na usab sa pari ang nuka ug kon makita niya nga wala kini moabot sa unod ug wala usab mokaylap sa ubang bahin sa panit, ipahibalo sa pari nga dili siya hugaw. Unya labhan niya ang iyang bisti ug mahinlo siya. 35Apan kon ang nuka mikaylap sa ubang bahin sa panit tapos siya kasultihi nga dili siya hugaw, 36hilngon siya sa pari pag-usab. Kon makita niya nga mikaylap ang nuka sa ubang bahin sa panit, dili na kinahanglan nga mangita pa siyag mga bulagaw nga buhok kay ang tawong masakiton siguro na nga hugaw. 37Apan kon maoy pagtan-aw sa pari nga ang nuka wala mokaylap ug nanubo na ang mga itom nga buhok diha niini, nagpasabot nga naayo na kini ug ang tawo hinlo na. Ang pari mag-isip kaniya nga hinlo na.
38“Kon ang usa ka lalaki o usa ka babaye may mga kabangkabang nga puti diha sa iyang panit, 39hilngon siya sa pari. Kon makita nga ang mga kabangkabang luspad nga pagkaputi, ap-ap kini ug busa dili hugaw ang maong tawo.
40“Kon ang buhok sa usa ka tawo mangaibot ug maupaw siya, dili siya hugaw. 41Kon mangaibot ang iyang buhok sa agtang ug maupaw kini, dili gihapon siya hugaw. 42Apan kon may butoy nga bulok puti nga may pagkapula diha sa naupaw niyang agtang o ulo, sanla kini. 43Sa ingon niini, hilngon siya sa pari ug kon ang butoy diha sa naupaw nga agtang o ulo bulok puti nga may pagkapula sama sa hitsura sa sanla sa panit, 44gisanla siya ug busa hugaw. Kinahanglan nga ipahibalo sa pari nga hugaw siya. Ang sakit niya anaa sa iyang ulo.
45“Ang sanlahon kinahanglan nga magsul-ob ug gision nga bisti ug ipadunghay niya ang iyang buhok ug tabonan niya ang ibabaw niyang ngabil ug moingon siya sa kusog nga tingog, ‘Hugaw ako! Hugaw ako!’ 46Magpabilin siyang hugaw samtang anaa pa kaniya ang sakit. Ug kay hugaw man siya, magpuyo siya nga mag-inusara sa usa ka puloy-anan sa gawas sa kampo.
12. Mga Balaod mahitungod sa Agup-op: Lev.13:47-59
47“Kon sa usa ka bisti nga delana o lino may mipilit nga ingon sa agup-op 48 o kon ang agup-op anaa sa hinabol o ginansilyong delana o lino o diha sa panit o sa bisan unsang binuhat ug panit, 49agup-op kini kon ang iyang bulok may pagkaberde o may pagkapula bisan diin kini motapot: sa bisti o sa hinabol o ginansilyong delana o lino o sa panit ba hinuon o sa bisan unsang binuhat ug panit ug kinahanglang ipahiling kini sa pari. 50Ang pari maghiling niini ug ilain niya kini pagbutang sulod sa pito ka adlaw. 51Human kini niya mahiling sa ikapitong adlaw ug makit-ang mitapot sa kaubang bahin sa bisti o sa hinabol o ginansilyong delana o lino, o sa panit sa hayop bisan unsa ang gamitan niini, agup-op kini nga grabi kaayo ug busa mahugaw ang butang nga gitaptan niini. 52Tungod niini, sunogon niya ang maong bisti o hinabol o ginansilyong delana o lino o bisan unsang butang nga binuhat ug panit nga gitaptan niini kay kini agup-op nga grabi kaayo.53“Apan kon inighiling sa pari niini makita niya nga wala kini mokaylap sa ubang bahin sa bisti o sa hinabol o ginansilyo nga panapton o sa bisan unsang butang nga binuhat gikan sa panit, 54palabhan o pahugasan niya ang gitaptan niini ug ilain niya kini pagbutang sulod sa laing pito ka adlaw. 55Human kini kalabhi hilngon na usab kini sa pari. Kon wala mausab ang kolor sa dapit nga gitaptan niini bisan pag wala kini mokaylap, hugaw kini busa kinahanglang sunogon sa walay pag-isip kon anaa ba kini sa atubangan o sa likod. 56Apan kon inighiling sa pari niini makita niya nga nag-anam nag kapapas ang mitapot niini human kini malabhi o mahugasi, gision niya ang dapit sa bisti o sa panit o sa hinabol o ginansilyong panapton nga gitaptan niini. 57Kon motungha kini pag-usab diha sa bisti o sa hinabol o ginansilyong panapton o sa bisan unsang butang nga binuhat gikan sa panit, makatakod gihapon kini busa kinahanglan nga sunogon ang gitaptan niini. 58Apan kon kini nawala na sa bisti o sa hinabol o ginansilyong panapton o sa bisan unsang butang nga binuhat gikan sa panit human kini labhi kon hugasi, labhan o hugasan kini pag-usab ug kini isipon na nga hinlo.”
59Mao kini ang lagda bahin sa bisti nga nataptan sa agup-op, bisti man kini nga delana o lino o hinabol o ginansilyong panapton o bisan unsang butang nga binuhat gikan sa panit.
13. Tulomanon sa Paghinlo sa Sanlahon: Lev.14:2-32
2“KiniMat. 8:4; Mar. 1:44; Luc. 5:14; 17:14. mao ang tulomanon bahin sa paghinlo sa usa ka sanlahon. Dad-on siya ngadto sa pari, 3ug ang pari mogawas sa kampo aron sa paghiling kaniya. Kon makita sa pari nga naayo na ang iyang sanla, 4magpakuha ang pari ug duha ka buhing langgam nga hinlo ug kahoy nga sidro ug pula nga higot ug isopo alang kaniya nga pagahinloan. 5Unya ipapatay sa pari ang usa ka langgam diha sa sudlanan nga kulon ug may sulod nga tubig gikan sa tubod. 6Unya kuhaon niya ang buhi nga langgam ug ang kahoy nga sidro ingon man ang pula nga higot ug ang isopo ug ituslob niya kini sa dugo sa langgam nga gipatay sa ibabaw sa tubig. 7Ang dugo iyang iwisik sa makapito sa tawo nga pagahinloan sa sanla. Human niini, ipahibalo niya nga ang tawo hinlo na ug iyang buhian ang langgam nga buhi. 8Labhan sa tawo ang iyang sapot ug kiskison ang tanan niyang buhok ug maligo siya. Niini mahinlo na siya. Unya makasulod na siya sa kampo apan magapabilin siya sa gawas sa iyang tolda sulod sa pito ka adlaw. 9Sa ikapitong adlaw iyang kiskisan pag-usab ang tanan niyang buhok ingon man ang iyang bungot ug ang iyang kilay—ang tanan gayod niyang balhibo. Unya labhan niya ang iyang bisti ug maligo siya ug mahinlo siya.
10“Sa ikawalong adlaw magkuha siya ug duha ka laki ug usa ka baye nga nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa. Magkuha usab siyag halad nga pagkaon nga tulo ka kilo nga harina nga minasag lana mga ikatulong bahin sa usa ka litro nga lana. 11Kining tanan, lakip ang tawo nga iyang gihinloan, ibutang sa pari sa atubangan sa Ginoo sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. 12Unya kuhaon sa pari ang usa ka laking karnero ug ihalad niya kini uban sa mga ikatulong bahin sa usa ka litro nga lana ingon nga halad alang sa paglapas ug ihalad usab niya kini ingon nga halad nga binayaw ngadto sa Ginoo alang sa pari. 13Ang nating karnero ihawon niya sa ihawanan sa halad tungod sa sala ug sa halad nga sunogon didto sa dapit nga balaan kay ang halad tungod sa paglapas, sama sa halad tungod sa sala, iya man sa pari; kini balaan kaayo. 14Unya ang pari magkuha ug dugo sa halad alang sa paglapas ug ihidhid niya kini sa tumoy sa tuong dalunggan ug sa kumagko sa tuong kamot ug sa kumagko sa tuong tiil sa tawo nga gihinloan. 15Magkuha usab ang pari ug lana gikan sa botilya ug ibubo niya kini sa wala niyang palad 16ug ang tuo niyang tudlo ituslob niya sa lana nga diha sa wala niyang palad. Pinaagi sa iyang tudlo, iya kining iwisik sa makapito atubangan sa Ginoo. 17Unya hidhiran niya sa lana nga nasalin diha sa iyang palad ang tumoy sa tuong dalunggan ug ang kumagko sa tuong kamot ingon man ang kumagko sa tuong tiil sa tawo nga gihinloan—ibabaw sa dugo sa halad alang sa paglapas. 18Ang tanang nasalin nga lana diha sa kamot sa pari ipahid niya sa ulo sa tawo nga gihinloan. Unya ang pari magahimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya sa atubangan sa Ginoo.
19“Ihalad sa pari ang halad tungod sa sala aron sa pagpapas sa sala sa tawo nga gihinloan sa iyang kahugaw. Human niini, ihawon niya ang halad nga sunogonon 20ug ihalad niya kini sa halaran lakip ang halad nga uhay. Sa ingon niini nga paagi ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya ug mahinlo siya.
21“Apan kon siya kabos ug dili makahimo sa paghatag sa maong gidaghanon, magkuha lamang siya ug usa ka nating karnero nga laki aron gamiton nga halad alang sa paglapas ug ibayaw kini aron sa pagtabon sa iyang sala. Magkuha usab siya ug usa ka kilo sa labing maayong harina nga minasag lana aron gamiton nga halad nga pagkaon ug mga ikatulong bahin sa usa ka litro nga lana. 22Magkuha usab siyag duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati sumala sa iyang maabot paghatag: ang usa gamiton nga halad tungod sa sala ug ang usa halad nga sunogon. 23Sa ikawalong adlaw dad-on niya kining tanan ngadto sa pari alang sa paghinlo kaniya, didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan sa atubangan sa Ginoo. 24Ug kuhaon sa pari ang nating karnero nga halad alang sa paglapas ug ang usa ka botilyang lana ug iya kining ibayaw ingon nga halad nga binayaw sa atubangan sa Ginoo. 25Unya ihawon niya ang nating karnero nga halad alang sa paglapas ug magkuha siya ug dugo niini ug ihidhid niya ang dugo sa tumoy sa tuong dalunggan ug sa kumagko sa tuong kamot ingon man sa kumagko sa tuong tiil sa tawo nga gihinloan. 26Unya magbubo ang pari ug lana sa wala niyang palad, 27ug pinaagi sa tuo niyang tudlo iwisik niya sa makapito ang lana nga diha sa wala niyang kamot sa atubangan sa Ginoo. 28Hidhiran niyag lana nga diha sa iyang palad ang tumoy sa tuong dalunggan ug ang kumagko sa tuong kamot ingon man ang kumagko sa tuong tiil sa tawo nga gihinloan, sa dapit diin gibutang ang dugo sa halad alang sa paglapas. 29Ang tanang masalin nga lana sa iyang palad ipahid niya sa ulo sa tawo nga gihinloan aron pagpapas sa iyang sala atubangan sa Ginoo. 30Ug maghalad ang tawo ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati sumala sa iyang maabot: 31ang usa gamiton nga halad tungod sa sala ug ang usa halad nga sunogon uban sa halad nga uhay. Ug ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa tawo nga gihinloan sa atubangan sa Ginoo. 32Mao kini ang tulomanon sa tawo nga nasakit ug sanla nga walay igong ikahatag alang sa paghinlo kaniya.”
14. Agup-op diha sa mga Balay: Lev.14:33-56
33Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, 34“Kon mahiabot na kamo sa yuta sa Canaan nga akong ihatag kaninyo ug kon butangan kog agup-op ang usa ka balay niadtong yutaa, 35ang tag-iya sa maong balay moduol ug mosugilon sa pari mahitungod sa agup-op diha sa iyang balay. 36Unya ang pari magsugo nga manggawas sa balay ang namuyo niini una pa siya mosulod aron sa pagsusi sa sakit aron ang tanan nga anaa sa sulod sa balay dili maisip nga hugaw. Anha na ang pari mosulod sa balay aron sa pagsusi niini kon nakapanggawas na ang mga tagbalay. 37Unya iyang susihon ang agup-op ug kon iyang makita nga diha sa bungbong sa balay may pagkalunhaw o pagkapula nga puntikpuntik ug nga kini mikutkot sa bungbong, 38ang pari mogawas ug sirhan niya ang pultahan niini ug ang pultahan magpabiling sirado sulod sa pito ka adlaw. 39Sa ikapitong adlaw mobalik siya aron pagsusi niini ug kon ang mga agup-op mikaylap sa ubang dapit sa bungbong, 40ipakuha sa pari ang mga bato nga gitaptan sa agup-op ug ipalabay kini ngadto sa mahugaw nga dapit sa gawas sa siyudad. 41Ug pakiskisan niya ang sulod sa tibuok balay ug ang kiniskis isalibay nila ngadto sa mahugaw nga dapit sa gawas sa siyudad. 42Unya magkuha sila ug laing mga bato ug ihulip nila kini sa dapit nga gikuhaan sa daang mga bato. Magkuha usab silag apog ug ipuli nila kini sa nakiskis sa balay.
43“Kon ang agup-op motungha pag-usab human kuhaa ang mga bato ug kiskisi ang balay ug human kini butangi ug bag-ong apog, 44adtoon ug susihon na usab kini sa pari. Kon iyang makita nga ang agup-op mikaylap sa balay, agup-op kini nga kuyaw kaayo ug hugaw ang maong balay. 45Busa gub-on kini ug ang mga bato niini, ang mga kahoy ug ang tanang mga apog, dad-on ngadto sa usa ka hugaw nga dapit sa gawas sa siyudad. 46Ang mosulod sa maong balay samtang gidili pa ang pagsulod niini mahugaw hangtod sa hapon 47ug kinahanglan labhan ang bisti sa tawo nga natulog sa maong balay ingon man ang nagkaon diha sa sulod niini.
48“Apan kon inigsusi sa pari niini makita niya nga ang agup-op wala mokaylap human kabutangi ug bag-ong apog ang balay, ang pari magpahibalo nga dili kini hugaw kay ang agup-op nahanaw na man. 49Ug aron sa pagputli sa balay, ang pari magkuha ug duha ka langgam nga gagmay ug kahoy nga sidro. Magkuha usab siya ug higot nga pula ug isopo. 50Unya ihawon niya ang usa ka langgam diha sa sudlanan nga kulon ug may sulod nga tubig nga gikan sa tubod. 51Unya kuhaon niya ang kahoy nga sidro ingon man ang isopo ug ang tanod nga pula ug uban sa langgam nga buhi ituslob niya kini sa dugo sa langgam nga giihaw ug sa tubig unya wisikan niya ang balay sa makapito. 52Sa ingon niini nga paagi hinloan niya ang balay pinaagi sa dugo sa langgam, sa tubig, sa langgam nga buhi ug sa kahoyng sidro ingon man sa isopo ug sa higot nga pula. 53Unya ang langgam nga buhi iyang buhian sa gawas sa siyudad. Sa ingon niini nga paagi mahinloan niya ang balay.”
54Mao kini ang tulomanon mahitungod sa sakit nga sanla: 55-56sa mga nuka, sa mga hubag o butoy ug bahin sa agup-op nga anaa sa mga bisti o mga balay. 57Kining mga balaora maoy magpaila unsang butanga ang hinlo ug unsang butanga ang hugaw.
15. Mga Lagda mahitungod sa Tawo nga may Sakit nga Nag-agos:Lev.15:2-15
2“Sultihi ang mga Israelita nga bisan kinsang lalaki nga may nag-agos gikan sa iyang kinatawo hugaw kini. 3Ug kini mao ang lagda bahin sa tawo nga may nag-agos sa iyang kinatawo: nag-agos kini o wala na, isipon siyang hugaw. 4Mahugaw ang tanang gihigdaan sa tawo nga may sakit nga nag-agos ug ang tanan nga iyang lingkoran mahugaw usab. 5Bisan kinsa nga makahikap sa iyang higdaanan kinahanglang labhan niya ang iyang bisti ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 6Ang molingkod sa bisan unsa nga nalingkoran sa tawo nga may sakit nga nag-agos kinahanglang labhan niya ang iyang sapot ug maligo. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 7Ug ang makahikap sa lawas sa tawong may nag-agos kinahanglang manglaba sa iyang sapot ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 8Kon ang tawo nga hinlo luwaan sa tawong may nag-agos, ang tawong hinlo kinahanglan maglaba sa iyang bisti ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 9Ang muntora sa hayop nga nalingkoran sa tawong may nag-agos mahugaw. 10Ang makahikap sa bisan unsa nga nalingkoran sa maong tawo mahugaw usab hangtod sa gabii ug ang mokuha sa maong butang maglaba sa iyang sapot ug maligo. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 11Kon ang tawong may nag-agos nga wala makapanghunaw sa iyang kamot makahikap ug laing tawo, kinahanglang labhan sa tawo nga nahikapan ang iyang bisti ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 12Ang galamiton nga hinimo sa yutang kulonon nga mahikapan sa tawong may nag-agos buk-on ug ang galamiton nga hinimo gikan sa kahoy nga iyang mahikapan hugasan.13“Kon wala na kaniya ang nag-agos, maghulat siya ug pito ka adlaw una siya mahinlo. Unya labhan niya ang iyang sapot ug maligo siya sa tubig nga nag-agay ug siya mahinlo na. 14Sa ikawalong adlaw magkuha siya ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati. Ug moadto siya sa atubangan sa Ginoo, sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug ihatag niya kini sa pari. 15Ang pari magahalad niini—ang usa ingon nga halad tungod sa sala ug ang usa ingon nga halad nga sunogon. Ug ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala sa atubangan sa Ginoo alang kaniya tungod sa iyang sakit nga nag-agos.
16. Mga Balaod mahitungod sa Giagasag Binhi ug sa Giregla: Lev.15:16-33
16“Kon ang usa ka lalaki giagasan sa iyang binhi, maligo siya apan magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 17Ang panapton ug panit nga matuloan niini hugasan. Magpabilin kini nga hugaw hangtod sa gabii. 18Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa usa ka babaye, kinahanglan silang duha maligo apan magpabilin silang hugaw hangtod sa gabii.
19“Kon reglahon ang usa ka babaye, magpabilin siyang hugaw sulod sa pito ka adlaw. Ang mohikap kaniya mahugaw hangtod sa gabii. 20Bisan unsa nga iyang higdaan ug lingkoran sa panahon nga siya dug-on mahugaw usab. 21-23Bisan kinsa nga makahikap sa iyang higdaanan o bisan unsang butang nga iyang gilingkoran kinahanglan maglaba sa iyang bisti ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 24Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa maong babaye, matakdan siya sa kahugaw sa babaye ug hugaw siya sulod sa pito ka adlaw. Ang tanan nga iyang gihigdaan mahugaw usab.25“Kon ang usa ka babaye dug-on sulod sa pipila ka adlaw nga dili panahon sa iyang pagregla o kon ang iyang pagregla molapas sa gitagal nga panahon niini, mahugaw siya sama ra sa naandan niyang pagregla ug magapadayon ang iyang kahugaw samtang dug-on pa siya. 26Ang matag higdaanan nga iyang nahigdaan sa panahon nga siya gidugo mahugaw sama ra nga kini iyang nahigdaan sa naandan niyang pagregla. Ang tanang butang nga iyang malingkoran mahugaw usab sama ra nga kini iyang nalingkoran sa naandan niyang pagregla. 27Ang makahikap sa maong butang mahugaw usab ug kinahanglan labhan niya ang iyang bisti ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 28Kon dili na siya dug-on, maghulat siya ug pito ka adlaw una siya mahinlo. 29Sa ikawalong adlaw magkuha siya ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati ug dad-on niya kini sa pari, didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. 30Ang usa ihalad sa pari ingon nga halad tungod sa sala ug ang usa ingon nga halad nga sunogon. Ug ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa babaye sa atubangan sa Ginoo tungod sa dugo nga miagas.31“Pahimangnoi ang mga Israelita sa kahugaw nila aron dili sila mangamatay tungod sa ilang kahugaw pinaagi sa pagbuling sa akong templo nga anaa sa taliwala nila.”32Mao kini ang tulomanon alang niadtong may nag-agos sa lawas ug niadtong giagasan ug binhi nga nahugaw gumikan niini 33ingon man niadtong gidugo. Sa ato pa, alang kini ni bisan kinsa nga lalaki ug babaye nga giagasan ug hugaw ug alang niadtong lalaki nga nakighilawas sa usa ka babaye nga gidugo.
17. Ang Adlaw sa Pagpapas sa Sala: Lev. 16:2-19
2angGinoo miingon kang Moises, “Sultihi ang imong igsoon nga si Aaron nga mosulod lamang siya ngadto sa Dapit nga Labing Balaan, sa sulod sa tabil sa hustong panahon kay ako mopadayag diha sa panganod ibabaw sa tabon sa Sudlanan sa Kasabotan. Kon dili siya motuman mamatay siya. 3Mahimo lamang siyang mosulod sa Dapit nga Labing Balaan kon magdala siya ug usa ka toriyong baka nga halad tungod sa sala ug usa ka karnero nga laki nga halad nga sunogon.4“Kinahanglan maligo siya ug magsul-ob sa balaang sapot nga lino ug sa ilalom niini isul-ob niya ang karsunsilyo nga lino ug magbakos ug magpurong siyag lino.5“Ug magkuha siya gikan sa katawhan sa Israel ug duha ka kanding nga laki nga ihalad tungod sa sala ug usa ka karnero nga laki nga halad nga sunogon. 6Kinahanglan maghalad si Aaron ug baka nga laki ingon nga halad alang sa iyang kaugalingong sala ug sa iyang panimalay. 7Unya kuhaon niya ang duha ka kanding ug ibutang niya kini sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. 8Unya magripa siya aron pagtino kon hain sa duha ka kanding ang mahiadto sa Ginoo ug hain ang mahiadto kang Asasel. 9Ang kanding nga mahiadto sa Ginoo pinasikad sa ripa dad-on ni Aaron sa sulod ug ihalad ingon nga halad tungod sa sala. 10Apan ang kanding nga mahiadto kang Asasel ihalad niya nga buhi sa atubangan sa Ginoo aron nga pinaagi niini makahimo siya sa pagpapas sa sala pinaagi sa pagbuhi sa kanding paingon sa kamingawan ngadto kang Asasel.11“Ug ihalad ni Aaron ang baka nga laki ingon nga halad tungod sa iyang sala ug maghimo siya sa seremonyas sa pagpapas sa iyang sala ug sa iyang panimalay. Unya ihawon niya ang baka ingon nga halad tungod sa sala. 12Ug magkuha siya ug usa ka sudlanan sa insenso nga puno sa baga gikan sa halaran nga diha sa atubangan sa Ginoo ug magkuha usab siya ug duha ka hakop nga insensong humot ug pinong pagkadugmok. Dad-on niya kini sa Dapit nga Labing Balaan. 13Ibutang niya ang insenso diha sa kalayo sa atubangan sa Ginoo aron nga ang aso niini motabon sa takob nga diha sa Sudlanan sa Kasabotan aron dili siya mamatay. 14Ug magkuha siya ug dugo sa baka ug pinaagi sa iyang mga tudlo iwisik niya kini sa ibabaw sa takob ug sa makapito sa atubangan sa takob.15“Unya ihawon niya ang kanding nga halad tungod sa sala sa katawhan ug dad-on niya ang dugo niini ngadto sa Dapit nga Labing Balaan. Unya himoon niya ang iyang gihimo sa dugo sa baka—pinaagi sa pagwisik niini sa ibabaw ug sa atubangan sa takob. 16Sa ingon niini himoon niya ang seremonyas sa paghinlo sa Dapit nga Labing Balaan tungod sa kahugawan sa katawhan sa Israel ug sa tanan nilang sala. Himoon usab niya kini sa Tolda nga Tagboanan nga anaa sa ilang taliwala nga nahugawan usab. 17Kinahanglan nga walay tawo nga atua sa sulod sa Tolda nga Tagboanan inigsulod niya aron sa paghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala didto sa Dapit nga Labing Balaan hangtod nga mogula siya human siya makahimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa iyang kaugalingon ingon man sa iyang panimalay ug sa tibuok katilingban sa Israel. 18Mogula siya ngadto sa halaran nga nahimutang sa atubangan sa Ginoo ug hinloan niya kini. Magkuha siya ug dugo sa baka ug sa kanding ug ipahid niya kini sa mga sungaysungay libot sa halaran. 19Unya pinaagi sa iyang tudlo iwisik niya ang dugo sa makapito. Sa ingon niini mahinloan niya kini ug mabalaan gikan sa kahugaw sa mga Israelita.
18. Ang Kanding nga Gibuhian: Lev.16:20-28
20“Inigkahuman ni Aaron ug hinlo sa Dapit nga Balaan ingon man sa Tolda nga Tagboanan ug sa halaran, ihalad niya ang buhi nga kanding. 21Unya itapion ni Aaron ang iyang mga kamot sa ulo niini ug isugid niya ang tanang mga kasal-anan ug mga kalapasan sa mga Israelita. Sa ingon niini ikabutang niya sa ulo sa kanding kining tanan ug pabuhian niya ang kanding didto sa kamingawan sa usa niya ka katabang. 22Ang kanding maoy magdala sa tanan nilang mga kasal-anan ngadto sa usa ka hilit nga dapit ug buhian kini ngadto sa kamingawan.23“Unya si Aaron mosulod sa Tolda nga Tagboanan ug huboon niya ang mga bisti nga lino nga iyang gisul-ob sa dihang misulod siya sa Dapit nga Balaan ug ibilin niya kini didto. 24Unya maligo siya didto sa usa ka dapit nga balaan ug isul-ob niya ang iyang kaugalingong mga bisti. Pagkatapos niini mogula siya ug ihalad niya ang iyang halad nga sunogon ingon man ang halad nga sunogon nga ila sa mga tawo ug maghimo siya sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa iyang kaugalingon ug alang sa mga tawo. 25Ang tambok sa halad tungod sa sala sunogon niya sa halaran. 26Labhan sa tawo nga nagbuhi sa kanding nga alang kang Asasel ang iyang bisti ug maligo siya human niini ug makasulod na siya pagbalik sa kampo. 27Ang torong baka ug ang kanding nga mga halad tungod sa sala kansang dugo gidala sa sulod sa Dapit nga Balaan aron ihinlo niini dad-on ngadto sa gawas sa kampo. Unya ang ilang panit, unod ug tinai sunogon. 28Labhan sa tawo nga maoy magsunog niini ang iyang sapot ug maligo siya human niini ug makasulod na siya sa kampo.
19. Pagsaulog sa Adlaw sa Pagpapas sa mga Sala: Lev.16:29-34
29“Ug mahimong tulomanon alang kaninyo sa tanang panahon ang pagpuasa sa ikanapulo nga adlaw sa ikapitong bulan. Kamong mga Israelita ug ang langyaw nga nagapuyo uban kaninyo kinahanglan nga dili magtrabaho 30kay niining adlawa himoon alang kaninyo ang seremonyas sa pagpapas sa inyong sala ug aron mahinlo kamo sa atubangan sa Ginoo. 31Adlaw kini nga igpapahulay alang kaninyo ug pagpuasa kamo. Tulomanon kini nga walay kataposan. 32Ang pari nga gidihogan ug giordinahan aron mag-alagad ingon nga pari puli sa iyang amahan maoy maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala ug magsul-ob siya sa balaang mga bisti nga lino. 33Hinloan niya ang Dapit nga Balaan ingon man ang Tolda nga Tagboanan ug ang halaran. Maghimo usab siya sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa mga pari ug alang sa tanang katawhan. 34Ang paghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa tanang mga kasal-anan sa mga Israelita makausa sa usa ka tuig maoy tulomanon ninyo nga walay kataposan.”
20. Ang Pagkasagrado sa Dugo: Lev.17:3-15
3bisan kinsa kanila nga mag-ihaw ug baka o karnero o kanding sa sulod o sa gawas sa kampo 4ug dili niya kini dad-on ngadto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan aron ihalad kini ingon nga gasa sa Ginoo atubangan sa Tolda nga Tagboanan nakasupak siya sa Balaod gumikan sa iyang pagpaagas ug dugo. Tungod niini, hinginlan siya gikan sa katawhan sa Dios. 5Gihimo kini aron nga dad-on sa mga Israelita ngadto sa Ginoo ang ilang mga giihaw nga ilang gihalad sa gawas sa kampo. Ihatag nila kini sa pari didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug ihawon nila ingon nga mga halad sa pakigdait alang sa Ginoo. 6Ang dugo isablig sa pari ngadto sa halaran sa Ginoo didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug sunogon niya ang tambok ingon nga humot nga halad alang sa Ginoo. 7Sa ingon niini, dili na sila magdala sa ilang mga halad ngadto sa mga demonyong kanding nga ilang gisimba sa walay kukaulaw. Tulomanon nila kini sa tanang panahon nga umaabot.8“Busa sultihi sila nga bisan kinsa sa mga Israelita o langyaw nga nagpuyo tipon kanila nga maghalad ug halad nga sunogon 9nga dili niya dad-on sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan aron ihalad kini sa Ginoo, hinginlan siya gikan sa katawhan sa Dios.
10“Ug kon may Israelita o langyaw nga nagpuyo tipon kanila nga mokaon ug bisan unsa nga dugo, makigbatok ako kaniya ug hinginlan ko siya gikan sa katawhan sa Dios. 11Kay ang kinabuhi anaa sa dugo ug gihatag ko kini kaninyo aron gamiton sa pagpapas sa sala alang sa inyong kinabuhi diha sa halaran kay ang dugo man, ingon nga tinubdan sa kinabuhi, ang makapapas sa sala. 12Kini ang hinungdan ngano nga gisultihan ko ang mga Israelita nga walay bisan kinsa kanila o sa mga langyaw nga nagpuyo tipon kanila nga mokaon ug dugo.
13“Ug bisan kinsa nga Israelita o dumuduong nga nagpuyo tipon kanila mangayam ug makakuhag mananap o langgam nga makaon, kinahanglang paagason niya ang dugo niini ug tabonag yuta ang dugo. 14Tungod kay anaa man sa dugo ang kinabuhi sa tanang binuhat busa gidid-an ko ang mga Israelita sa pagkaon sa dugo sa bisan unsang mananap. Ang mokaon ug dugo isipon nga dili na sakop sa akong katawhan.
15“Bisan kinsang tawhana, lumad o langyaw nga mokaon sa mananap nga namatayg iya ra o gipatay ba hinuon sa mga ihalas nga mananap, kinahanglang labhan niya ang iyang sapot ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. Human niini, mahinlo na usab siya. 16Apan kon dili niya labhan ang iyang sapot ug dili siya maligo, mag-antos siya sa sangpotanan.”
21. Mga Gidili nga Paagi sa Pakighilawas: Lev.18:3-30
3Ayaw ninyog buhata ang ilang gibuhat didto sa Ehipto diin kamo nagpuyo kaniadto. Ayaw ninyog buhata ang gibuhat sa taga-Canaan diin dad-on ko kamo. Ayaw kamo pagsunod sa ilang mga batasan. 4Ang akong mga sugo lamang mao ang inyong buhaton ug tumanon ninyo ang mga tulomanon nga gipatuman ko kaninyo. Ako mao ang Ginoonga inyong Dios. 5Busa, matngoni ninyo ang akong mga tulomanon ug ang akong mga sugo kay ang magtuman niini makabaton ug kinabuhi. Ako mao ang Ginoo.
6“Ayaw kamo pagpakighilawas sa inyong mga paryenti. Ako mao ang Ginoo. 7Ayaw pakaulawi ang imong amahan pinaagi sa pagpakighilawas sa imong inahan. Imo siyang inahan busa ayaw pagpakighilawas kaniya. 8Ug ayaw pagpakighilawas sa asawa sa imong amahan kay ang pagbuhat sa ingon maoy pagpakaulaw kaniya. 9Ayaw usab pagpakighilawas sa imong igsoong babaye nga imong igsoon sa amahan o sa imong inahan ba hinuon, sa walay pagsapayan kon diha ba siya mahimugso sa inyong panimalay o didto ba sa laing dapit. 10Ug ayaw pagpakighilawas sa imong apo nga babaye kay makauulaw kini alang sa imong kaugalingon. 11Ayaw usab pagpakighilawas sa anak nga babaye sa imong amahan ug sa imong ina-ina kay siya imo mang igsoon. 12Ug ayaw pagpakighilawas sa igsoong babaye sa imong amahan kay siya imo mang iyaan. 13Ayaw usab pagpakighilawas sa igsoong babaye sa imong inahan kay siya imo gihapong iyaan. 14Ug ayaw pakaulawi ang imong uyoan pinaagi sa pagpakighilawas sa iyang asawa kay siya imo mang iyaan. 15Ayaw usab pagpakighilawas sa imong umagad nga babaye kay siya asawa man sa imong anak busa ayaw siya pakaulawi. 16Ug ayaw pagpakighilawas sa asawa sa imong igsoon kay makauulaw kini alang sa imong igsoon. 17Ayaw pagpakighilawas sa anak o sa apo sa imong asawa kay sila paryenti ra man sa imong asawa ug kini daotan. 18Ug ayaw pangasaw-a ang igsoon sa imong asawa ug makighilawas kaniya samtang buhi pa ang imong asawa.
19“Ayaw usab pagpakighilawas sa usa ka babaye nga giregla kay hugaw siya. 20Ug ayaw pagpakighilawas sa asawa sa imong isigkatawo aron dili ka mahugaw. 21Ayaw usab pagtugot nga usa sa imong kabataan ang sunogon aron ihalad kang Moloc kay sa ingon wala mo tahora ang ngalan sa imong Dios. Ako mao si Yahweh. 22Ayaw usab pagpakighilawas sa imong isigkalalaki kay daotan kini kaayo. 23Ug ayaw pagpakighilawas sa usa ka mananap aron dili ka mahugaw tungod niini. Ginadili usab sa babaye ang pagtugyan sa iyang kaugalingon ngadto sa usa ka mananap aron makighilawas niini kay kining buhata hilabihan ka daotan.24“Ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon sa bisan hain niining mga butanga kay mao kini ang nakapahugaw sa mga katawhan nga gisalikway ko sa inyong atubangan. 25Ang ilang nasod nahugaw busa gisilotan ug gisalikway ko sila. 26Apan kamo, lumad man o langyaw nga nagpuyo tipon kaninyo, tumana ninyo ang akong mga sugo ingon man ang mga tulomanon. Ug ayaw ninyo buhata ang bisan hain niining mga butanga nga daotan kaayo 27kay mao kini ang gibuhat sa unang mga lumolupyo niining yutaa nga maoy nakapahugaw niini. 28Tumana ninyo ang akong mga sugo aron dili ko kamo hinginlan gikan niining yutaa tungod sa inyong pagbuling niini sama nga gihinginlan ko ang katawhan nga unang nagpuyo dinhi. 29Ang magbuhat sa bisan hain niining mga butanga nga salawayon kaayo, hinginlan gikan sa katawhan sa Dios.
30“Busa tumana ninyo ang akong sugo nga dili kamo magbuhat sa bisan hain niining mga salawayong buhat nga gibuhat sa katawhan niining dapita sa wala pa kamo mahianhi aron dili kamo mahugaw tungod niini: Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.”
22. Mga Balaod sa Pagkabalaan ug Hustisya: Lev.19:3-37
3Tahora ang inyong inahan ug ang inyong amahan ug tumana ang akong mga Adlaw nga Igpapahulay. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
4“Ayaw pagdangop ngadto sa mga diosdios o paghimog mga tinunaw nga larawan aron inyong simbahon. Ako mao ang Ginoonga inyong Dios.5“Kon maghalad kamog mananap ingon nga halad sa pakigdait ug kon buot kamo nga dawaton nako kini, 6kan-on ninyo kini sa adlaw gayod sa paghalad niini o sa pagkaugma ba hinuon. Ang mahisalin sa ikatulong adlaw kinahanglang sunogon. 7Dili na kini mahimong kan-on kay hugaw na man kini ug dili ko na kini dawaton. 8Apan ang mokaon niini makasala kay gipasipad-an man niya ang butang nga balaan alang sa Ginoo busa hinginlan siya gikan sa iyang mga kabanay.
9“Kon mangani kamo sa inyong yuta, ayaw ilakip pag-ani ang anaa sa daplin ug ayaw hagdawa ang nahibilin. 10Ayaw usab hutda pagpamupo ang inyong parasan ug ayaw pamunita ang nangahulog nga mga ubas. Ibilin kini alang sa mga kabos ug sa mga langyaw. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
11“Ayaw kamo pangawat. Ayaw kamo paglinimbongay o pagbinakakay. 12Ug ayaw usab panumpa ug bakak ginamit ang akong ngalan kay sa ingon gipasipad-an ninyo ang ngalan sa inyong Dios. Ako mao si Yahweh.
13“Ayaw pahimusli o kawati ang inyong isigkatawo. Ayaw paugmai ang paghatag sa suhol sa usa ka mamumuo.
14Ayaw tungloha ang tawong bungol ug ayawg alihi ang agian sa buta. Kahadloki hinuon ang inyong Dios. Ako mao ang Ginoo.
15“Ayaw paghimo ug dili matarong nga paghukom ug ayaw pagdapig sa mga kabos o sa mga adunahan. Himoa hinuon ang matarong nga paghukom ngadto sa inyong isigkatawo. 16Ayaw pagpalakaw ug daotang tabi batok sa inyong isigkatawo. Ayaw pagsaksi ug bakak batok sa kinabuhi sa inyong isigkatawo. Ako mao ang Ginoo.
17“Kon may kasilo kamo sa inyong isigkatawo, prangkahi siya aron dili kamo makasala. 18Ayaw panimalos ug ayaw usab pagdumot sa inyong kadugo. Higugmaa ang inyong isigkatawo sama sa inyong paghigugma sa inyong kaugalingon. Ako mao ang Ginoo.
19“Tumana ang mga tulomanon nga gipatuman ko kaninyo. Ayaw paliwati ang imong kahayopan ug laing matang sa mga hayop. Ayaw usab pagpugas sa imong uma ug duha ka matang sa binhi. Ayaw pagsul-ob ug bisti nga hinimo gikan sa duha ka matang sa panapton.
20“Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa usa ka babayeng ulipon nga pangasaw-onon sa laing lalaki ug ang babayeng ulipon wala pa malukat o kahatagi sa iyang kagawasan, himoon ang usa ka husay bahin sa nahitabo. Dili sila patyon kay ang babaye wala pa man kahatagi sa iyang kagawasan. 21Apan ang lalaki magadala ug laking karnero sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ingon nga iyang halad ngadto sa Ginoo tungod sa paglapas. 22Ginamit ang torong karnero, ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala sa atubangan sa Ginoo alang sa maong lalaki tungod sa iyang nahimo ug pasayloon siya.
23“Kon adto na kamo sa Canaan ug magtanom kamo didtog bisan unsang prutas nga makaon ninyo, ayaw ninyo kan-a ang mga bunga niini sulod sa tulo ka tuig. 24Apan sa ikaupat nga tuig ang tanang bunga niini isipon nga balaan ingon nga halad sa pagdayeg sa Ginoo. 25Sa ikalimang tuig makakaon na kamo sa bunga niini ug mohatag kini kaninyog daghang bunga. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
26“Ayaw kamo pagkaon ug bisan unsang karne nga may dugo pa diha niini.
Ug ayaw kamo pagpamarang o pagtagnatagna.
27Ayaw ninyo putli ang inyong buhok diha sa tampihak ug ayawg kortihi ang inyong bungot.
28Ayaw pagsamari ang inyong lawas tungod sa mga minatay ug ayaw ninyo kinig patiki. Ako mao ang Ginoo.
29“Ayaw pakaulawi ang inyong anak nga babaye pinaagi sa paghimo kanila nga magbaligya sa ilang dungog didto sa templo aron dili mosanay sa nasod ang mga babayeng daotan. Kon buhaton gayod ninyo kini, ang nasod mapuno sa kahugaw.
30Tumana ninyo ang akong mga Adlaw nga Igpapahulay ug tahora ninyo ang akong Dapit nga Balaan. Ako mao ang Ginoo.
31“Ayaw kamog dangop sa mga tigkonsultag mga espiritu ug sa mga barangan. Kon buhaton ninyo kini mahugawan kamo. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
32“Tindog kamo agig pagtahod sa mga tawong tigulang ug pasidunggi sila. Kahadloki ninyo ang inyong Dios. Ako mao ang Ginoo.
33“Kon ang usa ka langyaw motipon pagpuyo kaninyo sa inyong yuta, ayaw ninyo siya pasipad-i. 34Isipa hinuon siya nga usa ka lumad. Higugmaa siya sama sa inyong paghigugma sa inyong kaugalingon kay kamo usab kaniadto mga langyaw man sa Ehipto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
35“Ayaw kamo panglimbong sa inyong paggamit sa mga sukdanan ug sa mga timbangan ug sa mga taksanan. 36Gamita ninyo ang hustong timbangan ug hustong taksanan. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo sa Ehipto.
37Matngoni ug tumana ninyo ang tanang mga tulomanon ug ang tanan kong mga sugo. Ako mao ang Ginoo.”
23. Silot sa Nagkalainlaing Sala: Lev.20:2-27
2“Sultihi ang mga Israelita nga bisan kinsa kanila o sa mga langyaw nga nagpuyo sa Israel nga mohalad sa ilang mga kabataan ngadto kang Moloc kinahanglan nga patyon. Batoon siya sa mga tawo. 3Ako mismo makigbatok kaniya ug papason ko siya gikan sa iyang mga kabanay kay gibulingan man niya ang akong Dapit nga Balaan ug gipasipad-an niya ang akong balaang ngalan. 4Ug kon ang mga tawo dili lamang magtagad sa iyang gihimo nga pagtugyan sa iyang anak kang Moloc ug dili nila siya patyon, 5makigbatok ako kaniya ingon man sa iyang panimalay. Hinginlan ko sila gikan sa ilang mga kabanay lakip ang tanan nga miduyog kaniya sa iyang pagkahisalaag sa pagsimba kang Moloc.
6“Kon ang usa ka tawo magpakisayod sa mga tigkonsultag mga espiritu ug sa mga barangan ug moduyog kanila sa ilang salawayong buhat, makigbatok ako kaniya ug hinginlan ko siya gikan sa iyang mga kabanay. 7Busa pagbalaan kamo kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. 8Matngoni ug tumana ang mga tulomanon nga gipatuman ko kaninyo. Ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kaninyo.
9“Ang magtunglo sa iyang amahan o sa iyang inahan kinahanglan patyon. Siya ra ang hinungdan sa iyang kamatayon.
10“Kon ang usa ka lalaki manapaw sa asawa sa iyang isigkatawo, silang duha nga mananapaw patyon.
11Ang lalaki nga makighilawas sa iyang ina-ina nagapakaulaw sa iyang amahan. Siya ug ang iyang ina-ina patyon ug sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon. 12Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa iyang umagad nga babaye, patyon silang duha kay nagbuhat man sila sa ingon nga unta dili man sila mga laing tawo. Sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon. 13Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa iyang isigkalalaki, silang duha nakahimo ug butang nga salawayon kaayo busa patyon sila. Sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon. 14Kon lumpongon sa usa ka tawo pagpangasawa ang anak ug ang inahan, ang lalaki ug ang duha ka babaye kinahanglan sunogon aron dili kamo maduhig sa ilang kadaotan. 15Kon ang usa ka tawo makighilawas sa usa ka mananap, patya siya ug ang mananap. 16Kon ang usa ka babaye makighilawas sa usa ka mananap, patya siya ug ang mananap. Sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon.
17“Kon ang usa ka lalaki mangasawa sa iyang igsoon nga igsoon niya sa amahan o sa inahan, hinginlan sila gikan sa ilang mga kabanay kay makauulaw kaayo kining butanga. Silotan siya sanglit nakighilawas man siya sa iyang igsoong babaye. 18Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa usa ka babaye nga giregla, hinginlan silang duha gikan sa ilang mga kabanay sanglit gibuksan man niya ang tinubdan sa iyang dugo.19“Ayaw pagpakighilawas sa imong iyaan kay siya paryenti nimo nga suod pa kaayo; kinahanglang silotan kamong duha tungod niini. 20Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa asawa sa iyang uyoan, gipakaulawan niya ang iyang uyoan; kinahanglang silotan silang duha ug mangamatay silang walay anak. 21Usa ka buhat nga salawayon kon ilogon sa usa ka lalaki ang asawa sa iyang igsoon sanglit gipakaulawan man niya ang iyang igsoon; kinahanglang mangamatay sila nga walay anak.
22“Matngoni ug tumana ang tanang mga tulomanon ug ang tanan kong sugo aron dili ko kamo hinginlan gikan sa nasod diin adto ko kamo dad-a ug papuy-a. 23Ayaw kamo pagsunod sa mga batasan sa katawhan nga gipapahawa ko sa dapit nga inyong adtoan. Tungod sa ilang pagbuhat niini, gisalikway ko sila. 24Miingon ako kaninyo, ‘Mapanag-iya ninyo ang ilang yuta kay ihatag ko man kini kaninyo aron mainyo na. Usa kini ka yuta nga tabunok kaayo.’ Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios nga nagpili kaninyo gikan sa ubang katawhan.
25Busa laina usab ninyo ang hinlo nga mga mananap gikan sa mga hugawng mananap ug ang hugawng langgam gikan sa mga hinlo. Ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagkaon sa mga hugawng mananap, langgam ug bisan unsang nagkamang sa yuta nga akong gipalain kaninyo. 26Pagbalaan kamo alang kanako kay ako, ang Ginoo, balaan man ug gipili ko kamo ug gilain gikan sa ubang katawhan aron kamo maako.
27“Ang barangan, babaye man o lalaki, kinahanglang patyon pinaagi sa pagbato kaniya ug siya ra ang sad-an sa iyang kamatayon.”
24. Ang Pagkabalaan sa mga Pari: Lev.21:1-23
1Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga pari, ang mga kaliwat ni Aaron, nga dili nila bulingan ang ilang kaugalingon pinaagi sa paghikap sa minatay 2gawas kon kini labing suod nilang mga kadugo: sa ilang inahan o amahan, sa ilang mga anak, sa ilang igsoon nga lalaki 3ingon man sa igsoon nilang babaye nga wala pa maminyo busa sakop pa sa ilang panimalay. Kay suod man siya nilang kadugo mahimong mahugaw sila. 4Kinahanglan dili niya hugawan ang iyang kaugalingon pinaagi sa patayng lawas niadtong nahimo niyang paryenti pinaagi sa kaminyoon.
5“Ayaw papahaki sa mga pari ang ilang mga ulo o kortihan nila ang ilang bungot o samad-samaran ba hinuon ang ilang lawas. 6Kinahanglang magabalaan sila alang sa ilang Dios ug dili nila pasipad-an ang iyang ngalan kay sila man ang maghalad sa mga halad nga sunogon alang sa Ginoo. Sila ang maghalad sa halad nga pagkaon alang sa ilang Dios busa kinahanglan nga balaan sila. 7Ayaw sila papangasaw-a ug babayeng nagbaligya sa iyang dungog o sa usa ka babaye nga dili na ulay o sa babayeng gibulagan sa iyang bana kay sila balaan alang sa ilang Dios. 8Ihalad sila ngadto sa Ginoo kay sila man ang maghalad sa kalan-on alang sa inyong Dios. Sila balaan alang kaninyo kay ako, ang Ginoo nga nagbalaan kaninyo, balaan man.
9Kon ang anak nga babaye sa pari magpakaulaw sa iyang kaugalingon pinaagi sa pagbaligya sa iyang dungog, gipakaulawan usab niya ang iyang amahan busa kinahanglang sunogon siya.
10“Ang Pangulong Pari, kansang ulo gidihogan na sa lana nga igdidihog ug giordinahan aron magsul-ob sa sapot sa pagkapari kinahanglan nga maghapsay kanunay sa iyang buhok ug dili niya gision ang iyang sapot. 11Kinahanglan nga likayan niya ang pag-adto sa dapit nga may minatay bisan pa sa haya sa iyang amahan o inahan. 12Likayan niya ang paggawas sa Balaang Tolda sa iyang Dios aron dili niya kini mabulingan kay giordinahan man siya alang sa iyang Dios ug gidihogan sa lana nga igdidihog. Ako mao ang Ginoo.
13Kinahanglang ulay nga babaye ang iyang pangasaw-on. 14Kinahanglang dili siya mangasawag biyuda o babayeng gibulagan sa iyang bana o babayeng dili na ulay o sa babayeng nagbaligya sa iyang dungog. Kinahanglan ang iyang pangasaw-on ulay nga babaye nga gikan sa iyang kaliwat 15aron dili maulawan ang iyang mga anak atubangan sa iyang katawhan kay ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kaniya.”
16Ug miingon na usab ang Ginoo kang Moises, 17“Sultihi si Aaron niini: Kinahanglan nga walay bisan kinsa sa iyang mga kaliwat nga tugotan sa pagdala sa mga halad nga pagkaon alang sa iyang Dios kon siya may tatsa sa iyang lawas. 18Dili makahimo paghalad ang buta o ang bakol, kadtong may bisan unsang daot sa iyang nawong, kadtong wala magparihas ang gitas-on sa iyang tiil o bukton, 19kadtong nabalian ug tiil o kamot, 20ang buktot o ang enano, kadtong may daot sa iyang mata o may nuka ug kadtong kinapon. 21Dili gayod tugotan paghalad sa mga halad nga sunogon alang sa Ginoo si bisan kinsang anak ni Aaron nga pari kon may daot siya sa iyang lawas. Dili siya makahalad ug halad nga pagkaon alang sa Dios kay may daot man siya.22Makakaon siya sa pagkaon nga gihalad ngadto sa Dios: ang labing balaan nga pagkaon ingon man ang balaan nga butang. 23Apan kinahanglan did-an siya sa pagduol sa tabil o sa halaran kay siya may daot man aron dili kapasipalahan ang akong Dapit nga Balaan kay ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kanila.”
25. Ang Pagkabalaan sa mga Halad: Lev.22:1-16
1Ang Ginoo miingon kang Moises, 2“Sultihi si Aaron ug ang iyang mga anak nga mag-amping sila sa pagduol sa mga halad nga balaan nga gihalad sa mga Israelita kanako aron dili nila kapasipad-an ang balaan kong ngalan. Ako mao ang Ginoo. 3Ingna sila nga bisan kinsa sa inyong mga kaliwat nga moduol sa mga balaang butang nga gihalad sa mga Israelita kanako samtang siya hugaw pa, hinginlan siya gikan sa akong atubangan. Ako mao ang Ginoo.
4“Walay kaliwat ni Aaron nga gisanla o may sakit sa lawas nga nag-agos nga tugotan sa pagkaon sa mga halad nga balaan. Makakaon lamang siya niini kon mahinlo na siya. Bisan kinsang paria mahugaw kon makahikap siyag bisan unsang mahugaw pinaagi sa paghikap ug minatay o kon giagasan siya sa iyang binhi 5o makahikap sa bisan unsang nagkamang sa yuta nga maoy makapahugaw kaniya o makahikap ug tawong nahugaw sa bisan unsang matang sa kahugaw. 6Ang makahikap sa bisan hain niini mahugaw hangtod sa hapon ug dili siya makakaon sa mga halad nga balaan gawas kon siya maligo. 7Inigsalop gayod sa adlaw, mahinlo na siya ug makakaon na siya sa mga halad nga balaan kay mao man kini ang iyang pagkaon.
8Dili siya mokaon ug bisan unsa nga namatay nga wala hilabti o gipatay ba hinuon sa mananap aron dili siya mahugawan. Ako mao ang Ginoo.
9“Tumanon gayod nila ang akong sugo aron dili sila makasala ug mangamatay tungod sa pagsupak nila niini. Ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kanila.
10“Dili makakaon sa halad nga balaan ang dili sakop sa panimalay sa pari. Dili usab makakaon niini ang bisita sa pari o ang iyang sinuholang sulugoon. 11Apan makakaon sa iyang pagkaon ang ulipon nga iyang pinalit ingon man kadtong nangatawo sa iyang panimalay. 12Dili makakaon sa mga halad nga balaan ang anak nga babaye sa pari nga naminyog dili pari. 13Apan kon mabiyuda na siya o magkabulag ba hinuon siya ug ang iyang bana ug wala siyay anak unya motipon siya pagpuyo sa iyang amahan, makakaon siya sa pagkaon sa iyang amahan. Apan dili mahimo nga mokaon niini ang dili sakop sa panimalay sa pari.
14“Kon may tawo nga makakaon sa mga pagkaon nga hinalad apan wala siya masayod nga balaan diay kadto, ulian niya ang pari sa iyang nakaon ug pakapinan niya ug usa sa lima ka bahin sa bili niini.
15Kinahanglan dili pasipad-an sa mga pari ang mga balaang butang nga gihalad sa mga Israelita ngadto sa Ginoo16aron dili sila makasala ug masilotan tungod sa ilang pagkaon sa mga butang nga hinalad. Ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kanila.”
26. Mga Halad nga Dawaton ug Dili Dawaton: Lev.22:18-33
18“Sultihi si Aaron ug ang iyang mga anak ingon man ang tanang mga Israelita nga kon ang usa ka Israelita o langyaw nga nagpuyo sa Israel maghalad ug halad nga sunogon ngadto sa Ginoo agig pagtuman sa usa ka panaad o kinabubut-on nga halad ba hinuon, 19kinahanglan ang ihalad niya usa ka laking baka o karnero o kanding nga walay tatsa aron madawat ang iyang halad. 20Ayaw kamo paghalad ug may tatsa kay dili ko kini dawaton. 21Kon may maghalad usab ug baka o karnero ingon nga halad sa pakigdait ngadto sa Ginoo aron pagtuman sa usa ka panaad o kinabubut-on nga halad ba hinuon, kinahanglan nga wala kini tatsa ug buling aron ako kining dawaton.
22Ayaw ipahalad ngadto sa Ginoo o ipabutang sa halaran ingon nga halad nga sunogon ang hayop nga buta, piang, pungkol, may samad nga nag-agos o nukaon. 23Mahimo nila nga ihalad ingon nga kinabubut-on nga halad ang usa ka laki nga baka o nating karnero nga ang usa ka bahin sa lawas niini taas o mubo apan dili kini madawat kon ihalad aron pagtuman sa usa ka panaad.
24Diha sa inyong nasod ayaw ipahalad ngadto sa Ginoo ang hayop nga ang itlog napangos, napusa, nakuha ba hinuon o nasamad.
25“Ayaw ihalad ingon nga halad nga pagkaon ang bisan unsang mananap nga nakuha gikan sa usa ka langyaw. Giisip nga may tatsa ang maong mga mananap ug dili dawaton.”
26Ang Ginoo miingon na usab kang Moises, 27“Human ianak ang usa ka laking baka, karnero o kanding ba hinuon, magpabilin kini sa iyang inahan sulod sa pito ka adlaw. Sugod sa ikawalo nga adlaw madawat na kini ingon nga halad nga sunogonon alang sa Ginoo. 28Ayaw dungana pag-ihaw ang inahang baka o inahang karnero ug ang nati niini sulod sa usa ka adlaw lamang.
29Kon maghalad ka ug halad sa pasalamat ngadto sa Ginoo, ihalad kini sa paagi nga kahimut-an ka tungod sa maong halad. 30Kinahanglan nga kan-on kini niana gayong adlawa sa paghalad niini ug ayaw pagsalin niini hangtod sa pagkabuntag. Ako mao ang Ginoo.
31“Matngoni ug tumana ang akong mga sugo. Ako mao ang Ginoo. 32Ayaw pasipad-i ang balaan kong ngalan ug kinahanglan nga ilhon ako nga balaan sa mga Israelita. Ako mao ang Ginoonga nagbalaan kaninyo 33ug nagkuha kaninyo sa Ehipto aron ako mahimong inyong Dios. Ako mao ang Ginoo.”
27. Mga Kasaulogan: Lev.23:2-8
2“Sultihi ang mga Israelita nga mao kini ang mga kasaulogan nga gitakda sa Ginoo aron saulogon ninyo ug imong ipahibalo ingon nga mga balaang adlaw sa panagtigom. 3Mahimo ninyo ang pagtrabaho sulod sa unom ka adlaw apan sa ikapito nga adlaw ayaw kamo pagtrabaho kay adlaw man kini sa hingpit nga pagpahulay ug adlaw sa balaang panagtigom. Bisan diin kamo magpuyo Adlaw kini nga Igpapahulay alang sa Ginoo.
4“Mao kini ang mga adlaw nga gipili sa Ginoo aron saulogon ninyo ang mga adlaw alang sa balaang panagtigom: 5Ang ika-14 nga adlaw sa unang bulan mao ang Kasaulogan sa Pagsaylo 6ug ang ika-15 nga adlaw sa mao gihapong bulan mao ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo. Sulod sa pito ka adlaw, kinahanglan nga ang kan-on ninyo mao ang Pan nga Walay Patubo. 7Himoa ninyo ang balaang panagtigom sa unang adlaw ug ayaw kamo pagtrabahog bug-at. 8Matag adlaw sulod sa pito ka adlaw maghalad kamog halad nga sunogon alang sa Ginoo. Ang ikapitong adlaw mao ang adlaw sa balaang panagtigom busa ayaw kamo pagtrabahog bug-at.”
28. Ang Unang Abot: Lev.23:10-14
10“Sultihi ang mga Israelita: Inig-abot ninyo sa yuta nga ihatag ko kaninyo ug makaani na kamo sa abot niini, dad-a sa pari ang usa ka bangan nga uhay sa inyong unang abot 11ug ibayaw niya kini sa atubangan sa Ginoo aron kahimut-an kamo niya. Buhaton kini sa pari sa adlaw tapos sa Adlaw nga Igpapahulay. 12Sa adlaw nga inyong ibayaw ang binangan nga uhay, paghalad kamog nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa ingon nga halad nga sunogon ngadto sa Ginoo. 13Ipauban niini ang halad nga pagkaon nga usa ka gantang sa labing maayong harina nga minasag lana ingon nga halad nga sunogon alang sa Ginoo ug ang halad nga ilimnon nga usa ka litro nga bino. 14Ayaw kamo pagkaog pan bisan sinangag o hilaw nga abot ninyo sa maong adlaw hangtod nga makadala kamo niining maong halad ngadto sa Dios. Tulomanon kini nga walay kataposan alang kaninyo ug sa tanan ninyong mga kaliwatan bisan asa kamo magpuyo.
29. Kasaulogan sa Pagpangani: Lev.23:15-22
15“Mag-ihap kamog pito ka semana gikan sa adlaw nga maoy pagdala ninyo sa binangan nga uhay nga halad nga gibayaw, ang adlaw sunod sa Adlaw nga Igpapahulay. 16Ang adlaw human matapos ang ikapitong semana mao ang ika-50 ka adlaw ug niining adlawa ihalad ninyo ang bag-ong halad nga kalan-on ngadto sa Ginoo. 17Pagdala kamo gikan sa inyong mga puloy-anan ug duha ka buok pan aron inyong ibayaw, usa ka gantang sa labing maayong harina ang gamiton sa paghimo sa pan ug lutoon kini nga may patubo ingon nga unang abot alang sa Ginoo. 18Uban sa pan, paghalad usab kamog mga halad nga sunogon alang sa Ginoo: pito ka nating karnero nga walay tatsa nga tagsa ka tuig ang kagulangon, usa ka nating baka nga laki ug duha ka laking karnero. Ihalad kini uban sa halad nga uhay ug sa halad nga ilimnon ingon nga humot nga mga halad alang sa Ginoo. 19Paghalad usab kamog usa ka laking kanding ingon nga halad tungod sa sala ug duha ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon ingon nga halad sa pakigdait. 20Ibayaw usab kini sa pari atubangan sa Ginoo uban sa pan nga gikan sa unang abot. Balaan kini alang sa Ginoo ug iya kini sa pari. 21Sa maong adlaw gayod isangyaw ninyo kini ug paghimo kamog balaang panagtigom ug ayaw kamo pagtrabahog bug-at. Tulomanon kini nga walay kataposan alang kaninyo ug sa tanan ninyong mga kaliwatan bisan asa kamo magpuyo.
22“Kon anihon na ninyo ang abot sa inyong yuta, ayaw ilakip pag-ani ang daplin sa inyong uma ug ayaw panghagdaw human sa inyong pagpangani. Salini ninyo ang mga kabos ug ang mga langyaw. Ako ang Ginoo nga inyong Dios.”
30. Ang Kasaulogan sa Bag-ong Tuig: Lev.23:24-25
24“Sultihi ang mga Israelita: Sa unang adlaw sa ikapitong bulan pahulay kamo sa hingpit ug himoa ninyo ang usa ka balaang panagtigom nga ipahibalo pinaagi sa tingog sa mga trumpeta. 25Ayaw kamo pagtrabahog bug-at ug paghalad kamog mga halad nga sunogon alang sa Ginoo.”
31. Ang Adlaw sa Pagpapas sa Sala: Lev.23:27-32
27“Ang ikanapulo nga adlaw niining ikapitong bulan mao ang adlaw sa pagpapas sa sala ug panahon kini nga himoon ninyo ang balaang panagtigom. Pagpuasa kamo ug paghalad kamog halad nga sunogon alang sa Ginoo. 28Ayaw kamo pagtrabaho sa maong adlaw kay mao man kini ang adlaw sa pagpapas sa inyong mga sala atubangan sa Ginoo nga inyong Dios. 29Ang dili magpuasa sa maong adlaw hinginlan gikan sa iyang mga kabanay. 30Ug ang magtrabahog bisag unsa sa maong adlaw akong patyon. 31Ayaw gayod kamo pagtrabaho. Tulomanon kini nga walay kataposan alang kaninyo ug sa inyong mga kaliwatan bisan asa kamo magpuyo. 32Adlaw kini alang sa hingpit nga pagpahulay ug kinahanglan nga magpuasa kamo. Magsugod kini sa hapon sa ikasiyam nga adlaw sa maong bulan ug matapos sa sunod hapon.”
32. Ang Kasaulogan sa mga Balongbalong: Lev.23:34-43
34“Sultihi ang mga Israelita: Ang ika-15 ka adlaw niining ikapitong bulan mao ang Kasaulogan sa mga Balongbalong pahinungod sa Ginoo. Molungtad kinig pito ka adlaw. 35Sa unang adlaw himoa ninyo ang usa ka balaang panagtigom ug ayaw kamo pagtrabahog bug-at. 36Sulod sa pito ka adlaw paghalad kamog mga halad nga sunogon alang sa Ginoo. Sa ikawalong adlaw paghimo kamog balaang panagtigom ug paghalad kamog mga halad nga sunogon alang sa Ginoo. Kay balaan man kini nga panagtigom, ayaw kamo pagtrabahog bug-at.
( 37“Mao kini ang mga kasaulogan nga gitakda sa Ginoo ug kinahanglan nga ipahibalo ninyo nga maoy mga panahon sa balaang panagtigom. Paghalad ngadto sa Ginoo ug mga halad nga pagkaon nga sunogonon, mga halad nga mananap nga sunogon, mga halad nga mga uhay, uban pang mga halad ug mga halad nga ilimnon. Ang matag usa niini ihalad sa gitakda nga adlaw. 38Kini walay labot sa mga adlaw nga igpapahulay sa Ginooug sa inyong mga gasa ingon man sa inyong mga halad sa pagtuman sa panaad ug sa inyong kinabubut-ong mga halad nga inyong ihatag sa Ginoo.)
39“Sa ika-15 nga adlaw sa ikapitong bulan, sa dihang mahipos na ninyo ang abot sa inyong yuta, pagsaulog kamo alang sa Ginoosulod sa pito ka adlaw. Ang unang adlaw ug ang ikawalo maoy mga adlaw sa hingpit nga pagpahulay. 40Sa unang adlaw panguha kamo ug mga bunga sa mga kahoy nga makaon, mga palwa sa palmera, mga sanga sa mga kahoy nga daghan ug dahon ug mga tambo sa sapa ug paglipay kamo sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios sulod sa pito ka adlaw. 41Sauloga ninyo kini alang sa Ginoo sulod sa usa ka semana sa ikapitong bulan sa tuig. Tulomanon kini nga walay kataposan alang kaninyo ug sa inyong mga kaliwatan. 42Sulod sa usa ka semana ang tanang mga lumad nga Israelita adto magpuyo sa mga balongbalong 43aron ang umaabot ninyong mga kaliwatan mahibalo nga sa dihang gikuha ko ang mga Israelita gikan sa Ehipto gipapuyo ko sila sa mga balongbalong. Ako ang Ginoo nga inyong Dios.”
33. Ang Tuig sa Pahulay: Lev.24:1-7
1Didto sa Bukid sa Sinai ang Ginoo miingon kang Moises, 2“Sultihi ang mga Israelita: Kon atua na kamo sa yuta nga ihatag ko kaninyo, hatagi usab ninyog pahulay ang yuta alang sa Ginoo. 3Sulod sa unom ka tuig pananom kamo sa inyong uma, makapul-ong kamo sa inyong parasan ug makapamupo sa mga bunga niini. 4Apan sa ikapitong tuig hatagi ninyog hingpit nga pahulay ang yuta, usa ka pagpahulay nga pahinungod sa Ginoo. Ayaw pugasi ang inyong uma ug ayaw pul-ongi ang inyong parasan. 5Ayaw usab aniha ang nanubo sa uma human sa inyong pagpangani ug ayaw pamupo sa mga ubas sa inyong parasan nga wala kapul-ongi. Tuig kini sa hingpit nga pagpahulay alang sa yuta. 6Samtang ang yuta magpahulay, ang abot niini igo alang kaninyo ingon man usab sa inyong mga ulipon ug sa inyong sulugoon ug sa mga langyaw nga motipon kaninyo. 7Igo usab kini alang sa inyong mga kahayopan ug sa mga mananap nga ihalas diha sa inyong yuta. Mahimong kan-on ang tanang abot niini.
34. Ang Tuig sa Kalipay: Lev.25:8-17
8“Pag-ihap kamog pito ka semana sa mga tuig nga sa ato pa, makapito piloa ang pito ka tuig aron sa ingon mahimong 49 ka tuig ang pito ka semana sa mga tuig. 9Ug sa ikanapulo nga adlaw sa ikapitong bulan nga mao ang Adlaw sa Pagpapas sa Sala, patingoga ang trumpeta ug kusog kaayo sa tibuok ninyong nasod. 10Balaana ninyo ang ika-50 nga tuig ug pahatagig kagawasan ang tanang mga lumolupyo sa tibuok ninyong yuta. Niining tuiga ang tanang kabtangan nga nabaligya mahibalik ngadto sa karaang tag-iya niini o sa iyang mga sumusunod. Ug bisan kinsa nga gibaligya ingon nga ulipon mopauli sa iyang banay. 11Ang ika-50 nga tuig maoy Tuig sa Kalipay alang kaninyo. Ug niining tuiga ayaw kamo pagpugas o pag-ani sa mga nanubo nga mga tanom o pagpamupo sa mga ubas sa parasan nga wala pul-ongi. 12Balaan ang maong tuig alang kaninyo sanglit tuig man kini sa kalipay ug ang makaon lamang ninyo mao kadtong makuha gikan gayod sa uma.
13“Niining tuiga mahibalik sa tagsatagsa kaninyo ang tanang kabtangan nga gikabaligya. 14Kon magbaligya kamog yuta ngadto sa inyong isigka-Israelita o kon mopalit kamo ug yuta gikan sa inyong isigka-Israelita ayaw kamo paglinimbongay. 15Palita ang yuta sa inyong isigka-Israelita pinasikad sa gidaghanon sa mga tuig sukad sa kataposang Tuig sa Kalipay ug ibaligya usab niya kini kanimo pinasikad sa gidaghanon sa nahibiling mga tuig nga kini may abot. 16Kon daghan pa ang nahibilin nga mga tuig nga may abot kini, mahal usab ang inyong bayad niini. Apan kon diyutay na lamang ang maong mga tuig, barato usab ang inyong ibayad niini kay ang iyang gibaligya kaninyo mao man ang gidaghanon sa abot niini. 17Busa ayaw kamo paglinimbongay. Kahadloki hinuon ninyo ang Dios kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
35. Ang Problema sa Ikapitong Tuig: Lev.25:18-22
18“Tumana ninyo ang mga tulomanon nga gipatuman ko kaninyo. Matngoni ug tumana usab ninyo ang akong mga sugo aron magpuyo kamo nga malinawon sa yuta nga inyong adtoan. 19Ang yuta mohatag sa iyang abot ug dili kamo kahutdag pagkaon. Magpuyo kamo niini nga walay angay nga kabalak-an.
20“Ug kon daw ugaling moingon kamo, ‘Unsa may among kan-on sa ikapitong tuig kon dili kami magpugas o mag-ani sa among abot?’ 21Panalanginan ko kamo sa ikaunom nga tuig aron nga mohatag kini ug abot nga paigo nga kan-on ninyo sulod sa tulo ka tuig. 22Inigpugas ninyo sa ikawalong tuig, daan gihapon nga abot ang inyong kan-on bisan pa gani sa ikasiyam nga tuig nga mao nay inyong ipangani.
36. Pag-uli sa mga Kabtangan: Lev.25:23-34
23“Kinahanglan nga dili ibaligya ang yuta sa paagi nga kini mapanag-iya sa nakapalit niini hangtod sa hangtod kay ako ang tag-iya sa yuta. Mga langyaw lamang kamo nga nagpuyo sa akong yuta.
24“Busa sa tanang dapit nga inyong gipuy-an, tugoti ninyo nga malukat ang yuta. 25Kon ang imong isigka-Israelita mahimong kabos ug mapugos siya sa pagbaligya ug bahin sa iyang kabtangan, ang labing suod niyang paryenti makahimo paglukat niini. 26Apan kon siya walay paryenti nga makalukat niini ug unya siya mismo nahamugaway na ug may igo nang salapi nga ikalukat, 27iphon niya ang mga tuig sukad sa pagbaligya niya niini ug kunhoran niya ang bili pinasikad sa gidaghanon sa mga tuig sukad sa pagkabaligya. Unya bayran niya ang nakapalit niini sa kantidad human niya kini kunhori ug mahibalik kaniya ang iyang yuta. 28Apan kon wala siyay ikalukat niini, ang iyang gibaligya magpabilin sa nakapalit hangtod sa Tuig sa Kalipay nga maoy panahon sa pag-uli niini ug kini mahibalik kaniya.
29“Kon may magbaligya ug balay nga nahimutang sa lungsod nga gilibot ug paril, malukat niya kini sulod sa usa ka tuig sukad kini ibaligya. 30Kon dili niya kini malukat sulod sa usa ka tuig, ang maong balay maiya na sa nakapalit niini hangtod sa hangtod nga bisan pa sa Tuig sa Kalipay dili na kini iuli ngadto kaniya. 31Apan ang mga balay nga nahimutang sa mga balangay nga wala liboti ug paril pagaisipon nga bahin sa naglibot nga kaumahan. Malukat kini ug kinahanglan nga iuli kini sa Tuig sa Kalipay. 32Apan ang mga Levita makahimo paglukat bisag kanus-a sa ilang mga balay nga nahimutang sa ilang mga siyudad. 33Kon ang usa ka Levita dili molukat sa iyang balay nga nabaligya diha sa ilang siyudad, ang maong balay iuli kaniya sa Tuig sa Kalipay kay ang mga balay diha sa mga siyudad sa mga Levita ila mang mga panulondon taliwala sa mga Israelita. 34Apan ang yuta nga pasibsibanan nga bahin sa ilang mga siyudad dili ikabaligya. Ila kini hangtod sa hangtod.
37. Mga Pahulam ngadto sa mga Kabos: Lev.25:35-38
35“Kon ang inyong isigka-Israelita mapobre ug dili na siya makahimo sa pagbuhi sa iyang kaugalingon, buhia siya ug patipona kanimo ingon nga usa ka dumuduong o langyaw. 36Ayaw siya pangayoi ug tanto o tubo, patipona hinuon siya pagpuyo kaninyo tungod sa inyong pag-ila sa Dios. 37Ayaw patantohi ang salapi nga inyong pahulaman kaniya ug ayaw pabayri ang kalan-on nga gipakaon ninyo kaniya. 38Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto aron ihatag kaninyo ang yuta sa Canaan ug aron ako mahimong inyong Dios.
38. Pagpagawas sa mga Ulipon: Lev.25:39-55
39“Kon ang isigka-Israelita mapobre na kaayo nga mapugos siya sa pagbaligya sa iyang kaugalingon kaninyo ayaw siya patrabahoa sama sa usa ka ulipon 40apan isipa siya nga usa ka sinuholan nga mamumuo ug ingon nga usa ka dumuduong. Mag-alagad siya kaninyo hangtod sa Tuig sa Kalipay. 41Sa Tuig sa Kalipay, siya ug ang iyang mga anak makalingkawas na kaninyo ug makapauli na ngadto sa iyang kaugalingong panimalay ug sa yuta sa iyang mga katigulangan. 42Tungod kay kadtong gikuha ko sa Ehipto ako mang mga sulugoon, ayaw sila ibaligya sama sa mga ulipon. 43Ayaw sila daugdaoga apan kahadloki hinuon ang inyong Dios. 44Makahimo kamo pagbaton ug mga ulipon kon pinalit ninyo sila sa kasikbit nga mga kanasoran. 45Makahimo usab kamo pagpalit ug mga ulipon gikan sa mga langyaw nga nagpuyo uban kaninyo ug gikan sa ilang mga panimalay nga nangatawo diha sa inyong nasod ug kamo nay tag-iya kanila. 46Mahimong ihatag ninyo sila sa inyong mga anak ingon nga kabilin nga ilang mapanunod hangtod sa hangtod. Makahimo kamo sa pag-ulipon kanila apan ayaw daugdaoga ang inyong isigka-Israelita.
47“Kon madato ang usa ka langyaw nga nagpuyo uban kaninyo ug ang inyong isigka-Israelita mapobre na kaayo nga mapugos siya pagbaligya sa iyang kaugalingon o sa usa ka sakop sa iyang panimalay ngadto sa maong langyaw, 48mahimo siyang lukaton sa iyang isigka-Israelita 49o sa iyang uyoan o sa iyang ig-agaw o ni bisan kinsa nga suod niyang kabanay. O kon may igo na siyang salapi, siya mismo makahimo paglukat sa iyang kaugalingon. 50Unya iphon niya ug sa nakapalit kaniya ang gidaghanon sa mga tuig gikan sa tuig sa pagbaligya niya sa iyang kaugalingon hangtod sa Tuig sa Kalipay. Ang ibayad niya aron siya makalingkawas ipasikad sa gidaghanon sa mga tuig nga nahibilin. Ang panahon nga didto siya sa nakapalit kaniya isipon nga nagahin niya ingon nga sinuholan nga sulugoon. 51Kon daghan pa ang mga tuig nga nahibilin, ang kantidad sa salapi nga iyang ibayad aron siya makalingkawas dakudako usab. 52Apan kon diyutay na lamang ang nahibiling mga tuig sa dili pa moabot ang Tuig sa Kalipay, mao ra usab kini ang iyang iphon. Ang salapi nga ilukat niya sa iyang kaugalingon takdo sa gidaghanon sa mga tuig nga wala niya kaalagari. 53Kinahanglan nga isipon siya sa nakapalit kaniya ingon nga sulugoon nga gipatrabaho sa tinuig nga kasabotan ug dili siya daugdaogon niya diha sa inyong atubangan. 54Ug kon dili siya malukat niining paagiha, siya ug ang iyang mga anak hatagan sa ilang kagawasan sa Tuig sa Kalipay. 55Kay ako lamang ang agalon sa mga Israelita, sila akong mga ulipon nga gikuha ko sa Ehipto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
39. Mga Panalangin sa Pagkamasinugtanon: Lev.26:1-13
1“Ayaw kamo pagbuhat ug mga diosdios. Ayaw kamo pagpatindog ug kinulit nga larawan o haligi o bato nga kinulit aron inyong simbahon kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. 2Matngoni usab ninyo ang akong mga Adlaw nga Igpapahulay ug tahora ninyo ang dapit diin ako gisimba: Ako mao ang Ginoo.
3“Kon buhaton ninyo ang mga tulomanon nga gipatuman ko kaninyo ingon man ang akong mga sugo, 4hatagan ko kamog ulan nga inyong gikinahanglan sa hustong panahon aron ang yuta mohatag ug abot ug ang mga kahoy mamunga. 5Ang inyong paggiok molungtad hangtod sa tingpamupo sa paras ug ang tingpamupo molungtad hangtod sa tingpugas ug daghan kaayo ang inyong pagkaon ug magpuyo kamo nga layo sa katalagman.
6“Ug hatagan ko kamog kalinaw diha sa inyong nasod aron mangatulog kamo nga walay angay nga kahadlokan. Abugon ko ang mga mapintas nga mananap sa inyong yuta ug ipahilayo ko kamo sa gubat. 7Kamo hinuon mao ang mogukod sa inyong mga kaaway ug pamatyon ninyo sila sa inyong mga espada. 8Ang lima kaninyo mogukod sa usa ka gatos ka kaaway ug ang usa ka gatos kaninyo mogukod sa napulo ka libo kanila ug sila pamatyon ninyo sa inyong mga espada. 9Panalanginan ko kamo ug himoon ko kamong mauswagon ug pasanayon ko kamo ug tumanon ko ang akong kasabotan uban kaninyo. 10Magkaon kamo sa daan ninyong abot nga dugay nang diha sa tipiganan ug kuhaon ninyo ang daang abot ug pulihan sa bag-o. 11Magpuyo ako uban kaninyo ug dili ko kamo isalikway. 12Mag-uban ako kaninyo ug mahimong inyong Dios ug kamo mahimong akong katawhan. 13Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto aron dili na kamo maulipon sa mga Ehiptohanon. Gibali ko ang yugo nga gisangon kaninyo aron tuyhad kamong maglakaw.
40. Mga Silot sa Pagka Dili Masinugtanon
14“Apan kon dili kamo mamati kanako ug kon dili ninyo buhaton kining tanan kong mga sugo, 15kon isalikway ninyo ang akong gipatuman nga mga tulomanon ingon man ang akong balaod ug lapason ninyo ang akong kasabotan, 16kini mao ang himoon ko kaninyo: lisangon ko kamo ug kastigohon pinaagi sa sakit ug hilanat nga makapahalap ug makapaniwang kaninyo. Ug makawang lamang ang inyong pagpamugas kay ang inyo mang mga kaaway ang mokaon sa abot niini. 17Makigbatok ako kaninyo ug buntogon kamo sa inyong mga kaaway. Ang mga nagdumot kaninyo maoy magmando kaninyo ug mangalagiw kamo bisag walay naggukod kaninyo.
18“Kon dili gihapon kamo mamati kanako bisan pa niining tanan, kastigohon ko kamo sa pito ka pilo tungod sa inyong mga sala. 19Lumpagon ko ang inyong garbo ug ang langit mahimong sama sa puthaw ug ang inyong yuta mahimong sama sa bronsi. 20Kawang lamang ang inyong mga paghago kay ang inyong yuta dili mohatag ug abot ug ang mga kahoy dili usab mamunga.
21“Ug kon magmagahi lang gihapon kamo ug dili magmatinumanon kanako, pahiagomon ko kamog dugang nga katalagman, pito ka pilo sa gidaghanon sa inyong sala. 22Ipasulong ko kamo sa mga mananap nga mapintas, pamatyon nila ang inyong mga kabataan ug puohon nila ang inyong mga kahayopan. Magkadiyutay kamo ug wala na unyay magtikawtikaw sa inyong kadalanan.
23“Ug kon kining maong mga kastigo dili makapabalik kaninyo ngari kanako ug magpadayon gihapon kamo sa pagpakigbatok kanako, 24magpadayon usab ako sa pagpakigbatok kaninyo. Kastigohon ko kamo tungod sa inyong mga sala, pito pa gayod ka pilo ang kalisod. 25Ipahabas ko kamo sa espada agig panimalos alang sa kasabotan. Ug kon magtigom kamo diha sa inyong mga siyudad, padad-an ko kamog makalilisang nga sakit ug itugyan ko kamo sa inyong mga kaaway. 26Ug dili ko na kamo hatagag pagkaon ug usa na lamang ka hudno ang gamiton sa napulo ka babaye aron sa pagluto sa inyong pan. Diyutay na lang ang pan nga ilang ihatag kaninyo ug dili kini makabusog kaninyo.
27“Ug kon dili gihapon kamo mamati kanako ug mosupil gihapon, 28makigbatok ako kaninyo ug kastigohon ko kamog pito ka pilo sa inyong mga sala. 29Mapugos na unya kamo pagkaon sa inyong kaugalingong mga anak. 30Unya gub-on ko ang inyong mga alampoanan ug lumpagon ko ang inyong mga halaran sa insenso ug ang inyong mga patayng lawas isalibay ko sa ibabaw sa natumbang mga diosdios ug isalikway ko kamo. 31Ug dugang pa niini, gub-on ko ang inyong mga siyudad ug ang inyong mga alampoanan ug dili ako mosimhot sa inyong humot nga mga halad. 32Gub-on ko ang inyong yuta sa hilabihan gayod aron nga ang inyong mga kaaway nga nagpuyo niini mahibulong unya inigkakita nila niini. 33Ug patibulaagon ko kamo sa ubang kanasoran ug gukdon ko kamo uban sa binakyaw nga espada. Magmingaw unya ang inyong yuta ug mangaguba ang inyong siyudad. 34Samtang gipamihag kamo sa inyong mga kaaway, ang inyong yuta makapahimulos sa gigahin nga mga panahon alang sa pahulay niini. 35Samtang walay nagpuyo sa inyong yuta makapahulay kini sa pahulay nga inyong gihikaw samtang nagpuyo pa kamo niini.
36“Ug kadtong pipila kaninyo nga mahibilin nga buhi didto sa yuta sa inyong mga kaaway himoon ko nga hadlokan kaayo. Bisag makabati lamang sila sa kinanaas sa dahon nga gipadpad sa hangin, managan sila nga daw gigukod ug tawo nga nagdalag espada ug mangatumba sila bisag walay naggukod kanila. 37Magdasmagay sila sa ilang pagpanagan nga daw gigukod ug espada bisag walay naggukod kanila ug dili gayod kamo makasukol sa inyong mga kaaway. 38Mangamatay kamo didto sa ubang kanasoran ug ilubong kamo didto sa yuta sa inyong mga kaaway. 39Ang pipila kaninyo nga magpabiling buhi didto sa yuta sa inyong mga kaaway mag-anam ug pangamatay tungod sa inyong mga sala ug sa sala sa inyong katigulangan.
40“Apan kon moila sila sa ilang pagkadaotan ug sa pagkadaotan sa ilang mga ginikanan gumikan sa ilang pagluib ug pagsukol kanako 41nga maoy hinungdan nga nakig-away ako kanila ug gidala ko sila ngadto sa yuta sa ilang mga kaaway ug kon ang ilang mga kasingkasing magpaubos ug maghinulsol, 42hinumdoman ko ang akong kasabotan kang Jacob ug kang Isaac ug kang Abraham ug hinumdoman ko usab ang yuta. 43Apan ang yuta kinahanglan nga biyaan una nila aron nga kon wala na sila, makapahulay kini. Kinahanglang magbag-o sila sa ilang pagkinabuhi kay gisalikway man nila ang akong mga tulomanon ug mga kasugoan. 44Apan bisan pa niining tanan, bisag adto sila sa yuta sa ilang mga kaaway, dili ko sila isalikway o dumtan aron dili sila mapuo ug aron dili makawang ang akong kasabotan uban kanila kay ako mao man ang Ginoo nga ilang Dios. 45Hinuon, tungod kanila hinumdoman ko ang akong kasabotan nga akong gihimo uban sa ilang mga katigulangan nga akong gikuha sa Ehipto atubangan sa mga kanasoran aron ako mahimo nga ilang Dios. Ako ang Ginoo.”
46Mao kini ang mga gimbut-an ug mga tulomanon ug mga balaod nga gihatag sa Ginoo ngadto sa katawhan sa Israel pinaagi kang Moises didto sa Bukid sa Sinai ingon nga kasabotan tali kaniya ug sa mga Israelita.
41. Gipagawas ang mga Giisip nga Hugaw: Num.5:2-4
2“Sultihi ang mga Israelita nga kinahanglan nga pagawason nila sa kampo ang mga sanlahon ingon man ang may nag-agos sa lawas ug ang nahugaw tungod kay nakahikap ug patay. 3Pagawasa sila aron dili sila makahugaw sa kampo diin ako nagpuyo sa taliwala sa katawhan.” 4Gituman kini sa mga Israelita ug gipagawas nila silang tanan sa kampo.
42. Bayad sa mga Kalapasan nga Nahimo: Num.5:6-10
6“Sultihi ang mga Israelita nga kon ang usa ka tawo magluib sa Ginoo ug makahimog sayop sa iyang isigkatawo, sad-an ang maong tawo. 7Kinahanglan nga isugid niya kini ug taplan ang iyang nalapas ug pakapinan pa gayod niya ug ikalima ka bahin. Adto niya kini ihatag sa iyang nasad-an. 8Apan kon ang iyang nasad-an patay na ug walay paryenti nga modawat sa bayad, mahiadto kini sa Ginooaron magamit sa mga pari apan kini wala pay labot sa laking karnero nga ihalad niya aron pagpapas sa iyang sala. 9Ug ang tanang halad nga mga balaang butang nga dad-on sa mga Israelita ngadto sa maong pari maiya na sa pari. 10Ang ihatag ngadto sa pari maiya na kini.”
43. Mga Asawa sa Matahapon nga mga Bana: Num.5:11-31
11Unya ang Ginoo miingon kang Moises, 12“Sultihi ang mga Israelita nga kon ang asawa magbudhi sa iyang bana 13ug makighilawas sa laing tawo, ug wala masayod niini ang iyang bana ug wala man gayoy makasaksi batok kaniya kay wala siya hisakpi nga nagbuhat sa ingon, 14apan mangabubho ang bana bisan wala siya mahibalo sa pagbudhi sa iyang asawa, o kon mangabubho ang bana bisag walay daotan nga nahimo ang iyang asawa, 15kinahanglan dad-on sa bana ang iyang asawa ngadto sa pari. Magdala siyag halad alang sa iyang asawa: tunga sa gantang nga sebadang harina. Kinahanglan dili niya kini butangag lana ug insenso kay halad man kini nga pagkaon tungod sa pangabubho. Usa kini ka halad nga pagkaon nga magpaila sa sala nga nahimo.
16“Unya dad-on sa pari ang babaye ngadto sa atubangan sa Ginoo. 17Ug magkuha ang pari ug balaang tubig nga isulod niya sa sudlanan nga hinimog yuta ug butangan niya kinig abog nga kinuha gikan sa salog sa Tolda. 18Ug patindogon sa pari ang babaye sa atubangan sa Ginoo ug bungkagon niya ang buhok sa babaye ug ibutang sa kamot sa babaye ang halad nga harina. Magkupot ang pari sa tubig nga pait nga nagdala ug tunglo. 19Unya papanumpaon siya sa pari nga mag-ingon, ‘Kon walay lalaki nga nakighilawas kanimo ug wala ka maghugawhugaw sa imong kaugalingon samtang ubos ka pa sa gahom sa imong bana, dili ka dutlan sa gahom niining tubig nga pait nga nagdala ug tunglo. 20Apan kon nagbudhi ka kaniya ug gihugawhugawan mo ang imong kaugalingon ug gipakighilawasan ka ug laing lalaki, 21tunglohon ka sa Ginoo taliwala sa imong katawhan ug mokuyos ang imong kinatawo ug kakuhaan ka. 22Mosulod unta sa imong tiyan kining tubig nga nagdala ug tunglo ug tungod niini kakuhaan ka ug mokuyos ang imong kinatawo.’ Ug ang babaye moingon, ‘Amen. Amen.’
23“Unya isulat sa pari kining mga tunglo sa usa ka basahon ug papason niya kini pinaagi sa pagsawsaw niini sa tubig nga pait. 24Ug iyang paimnon ang babaye niining tubig nga nagdala ug tunglo ug bation siyag hilabihang kasakit. 25Unya kuhaon sa pari gikan sa babaye ang halad nga pagkaon alang sa pangabubho ug ibayaw niya kini sa atubangan sa Ginoo ug unya dad-on ngadto sa halaran. 26Ug magkuha siyag usa ka kumkom sa halad nga pagkaon ingon nga handomanan ug sunogon niya kini sa halaran. Pagkatapos niini paimnon niya ang babaye sa tubig. 27Kon gihugawhugawan sa babaye ang iyang kaugalingon ug nagluib siya sa iyang bana, bation niya ang hilabihang kasakit. Kakuhaan siya ug mokuyos ang iyang kinatawo ug mahimo siyang tinunglo taliwala sa iyang katawhan. 28Apan kon wala siya maghugawhugaw sa iyang kaugalingon, dili siya maunsa ug manganak pa siya.
29“Mao kini ang balaod mahitungod sa pangabubho: Kon ang usa ka asawa magluib sa iyang bana bisag ilalom siya sa gahom sa iyang bana 30o kon abutog pangabubho ang bana dad-on sa bana ang iyang asawa ngadto sa Ginoo ug himoon sa pari kining maong seremonyas. 31Ang bana dili isipon nga sad-an apan kon sad-an ang asawa, kinahanglan mag-antos siya sa silot sa iyang sala.”
1. Panahon ni Adan
2. Panahon ni Noe
3. panahon ni Abraham
4. Panahon ni Moses
Balaod sa panahon ni Adan:
1. Panganak kamog daghan ug lukpa ang kalibutan sa inyong mga kaliwat.
2. Dumalaha ang kalibutan.
3. Kamoy magbuot sa mga isda, langgam, ug sa tanang ihalas nga mananap.
4. Makakaon kamo sa bunga sa tanang kahoy sa tanaman gawas sa kahoy nga naghatag ug kahibalo sa maayo ug dautan kay mamatay ka gayud.
5. Paghalad sa mga abot
- Ug gipanalanginan sila sa Dios nga nag-ingon, “Panganak kamog daghan ug lukpa ang kalibotan sa inyong mga liwat ug dumalaha ang kalibotan. Kamoy magbuot sa mga isda ug sa mga langgam ug sa tanang ihalas nga mananap.” - Gen.1:28
- Giingnan niya ang tawo, “Makahimo ka pagkaon sa mga bunga sa tanang kahoy sa tanaman 17gawas sa kahoy nga naghatag sa kahibalo unsay maayo ug unsay daotan. Kon mokaon ka niini, nianang adlawa mamatay ka gayod.” - Gen.2:16-17
- Nagkuha usab si Abel ug pipila sa mga panganay sa iyang kahayopan ug giihaw niya kini ug gihalad ang labing maayong mga bahin ngadto sa Ginoo. Nahimuot ang Ginoo kang Abel ug sa iyang halad - Gen.4:4
Balaod sa panahon ni Noe:
1. Panganak kamo aron ang inyong mga liwat mosanay sa kalibutan.
2. Ubos sa inyong pagbuot ang tanang mananap, langgam, gagmayng mananap, ug mga isda.
3. Makakaon kamo sa tanang mananap ug sa lunhawng mga tanom.
4. Ayaw kaon sa karne nga may dugo pa kay ang kinabuhi anaa man sa dugo.
5. Ang mopatay ug tawo mananap man o tawo pagapatyon usab sa iyang isigkatawo.
- Gipanalanginan sa Dios si Noe ug ang iyang mga anak ug giingnan, “Panganak kamo aron ang inyong mga liwat mosanay sa kalibotan. 2Mangahadlok kaninyo ang tanang mananap lakip ang mga langgam, ang gagmayng mga mananap ug ang mga isda. Gitugyan sila ubos sa inyong pagbuot. 3Makakaon kamo sa tanang mananap ug sa lunhawng mga tanom kay gitugyan ko kining tanan kaninyo aron mahimong pagkaon ninyo. 4Usa lamang ka butang ang kinahanglan dili ninyo kan-on ug kini mao ang karne nga may dugo pa kay ang kinabuhi anaa man sa dugo. 5Kon usa ka tawo mopatay ug tawo, silotan siya. Silotan pinaagi sa kamatayon ang mananap o tawo nga mopatay ug tawo. 6Ang mopatay ug tawo patyon usab sa iyang isigkatawo; kay gibuhat man ang tawo sama sa Dios. - Gen.9:1-6
Balaod sa panahon ni Abraham:
1. Pagmasinugtanon kanako ug ayaw pagpakasala sa tibuok mong kinabuhi.
2. Ang kalalakihan tulion kon siya walo na ka adlaw
3. Ang tanang lalaki nga dili magpatuli kinahanglan hinginlan kay wala man niya tumana ang kasabotan.
- Sa 99 na ang panuigon ni Abram, nagpakita kaniya ang Ginooug miingon, “Ako ang Dios nga Labing Gamhanan. Pagmasinugtanon kanako ug ayaw pagpakasala sa tibuok mong kinabuhi. - Gen. 17:1
- Ang kalalakin-an ninyo ug sa umaabot ninyong kaliwatan kinahanglan nga magpatuli. 11-12Sukad karon kinahanglan tulion ninyo ang matag lalaki kon siya walo na ka adlaw, lakip ang mga ulipon nga natawo sa inyong balay ug ang mga napalit ninyo gikan sa mga langyaw. Magmatuod kini nga adunay kasabotan tali kaninyo ug kanako. 13Ang matag usa kinahanglan magpatuli agig timaan diha sa inyong lawas nga magpaila nga ang akong kasabotan tali kaninyo walay kataposan. 14Ang tanang lalaki nga dili magpatuli kinahanglan hinginlan kay wala man niya tumana ang kasabotan.” Gen.17:10-14
Balaod sa panahon ni Moses:
"Ang unang Papan nga Bato"
Ang 10-ka sugo: Exo. 20:1-17
1. Ayaw pagsimba ug laing dios gawas kanako.
2. Ayaw pagbuhat ug diosdios o larawan sa bisan unsa didto sa langit o dinhi sa yuta o diha sa tubig nga anaa ilalom sa yuta. Ayaw pagyukbo sa bisan unsang diosdios o pagsimba niini kay ako ang Ginoo nga inyong Dios ug abubhoan ako.
3. Ayaw pasipad-i paggamit ang akong ngalan. Ako si Yahweh nga inyong Dios.
4. Hinumdomi ang Adlaw nga Igpapahulay ug ilha kini nga balaan.
5. Tahora ang inyong amahan ug inahan aron motaas ang inyong kinabuhi diha sa yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios.
6. Ayaw kamo pagpatay.
7. Ayaw kamo panapaw.
8. Ayaw kamo pangawat.
9. Ayaw kamo pagbutangbutang sa inyong isigkatawo.
10. Ayaw kamo kaibog sa balay sa laing tawo o sa iyang asawa o sa iyang mga ulipon o sa iyang mga baka, sa iyang mga asno o sa bisan unsa nga iyaha.”
Ang mga lagda sa paghukom:
1. Ang pagdumala sa mga Ulipon: Exo.21:2-11
2. Mga balaod bahin sa bangis nga mga buhat: Exo.21:12-27
3. Ang Katungdanan sa mga Tag-iya: Exo.21:28-36
4. Mga Balaod mahitungod sa Pagbayad: Exo.22:1-15
5. Mga Balaod bahin sa Moralidad ug Tinuohan: Exo.22:16-31
6. Hustisya ug Kaangayan: Exo.23:1-9
7. Ang Ikapito nga Tuig ug ang Ikapito nga Adlaw: Exo.23:10-13
8. Ang Tulo ka Dagkong Kasaulogan: Exo.23:14-19
9. Mga Halad alang sa Balaang Tolda: Exo.25:3-7
10. Ang Adlaw nga Igpapahulay: Exo.31:12-18
1. Ang pagdumala sa mga Ulipon: Exo.21:2-11
Kon mopalit kamog ulipon nga Hebreo, paalagara siyag unom ka tuig. Buhii siya sa ikapitong tuig ug ayaw pabayra. 3Kon ulitawo siya sa pagkahimo niyang ulipon, dili niya madala ang iyang naasawa inigbiya niya. Apan kon minyo siya sa pagkahimo niyang ulipon, mahimo nga dad-on niya ang iyang asawa. 4Kon ang iyang agalon mohatag kaniyag asawa ug manganak siya, ang agalon mao nay tag-iya sa iyang asawa ug sa iyang mga anak ug ang ulipon lamang maoy mobiya. 5Apan kon ang ulipon moingon, ‘Gihigugma ko ang akong agalon ug ang akong asawa ingon man ang akong mga anak ug dili ako buot mobiya dinhi,’ 6dad-on siya sa iyang agalon ngadto sa dapit diin gisimba ang Dios ug didto sa pultahan o sa haligi sa pultahan lungagan niya ang dalunggan sa ulipon ug maulipon siya sa iyang agalon sa tibuok niyang kinabuhi.
Kon ibaligya sa usa ka tawo ang iyang anak nga babaye aron mahimong ulipon, dili siya buhian sama sa mga ulipong lalaki. 8Kon dili siya makapahimuot sa iyang agalon nga nagtinguha sa pagpangasawa kaniya, kinahanglan nga ipalukat siya. Apan ang agalon walay katungod sa pagbaligya sa maong ulipon ngadto sa mga langyaw kay wala kini mahisubay sa kaangayan. 9Kon ang agalon naglaraw sa paghatag sa maong ulipon ngadto sa iyang anak, kinahanglan nga isipon niya siya sama sa iyang anak nga babaye. 10Kon maminyo siyag laing babaye, kinahanglan magpadayon siya sa paghatag sa una niyang asawa sa samang gidaghanon sa pagkaon ug bisti. Ang iyang mga katungod kaniadto isip asawa magpadayon nga mao gihapon. 11Kon dili niya tumanon kining maong mga katungdanan ngadto sa unang asawa, kinahanglan iyang hatagag kagawasan ang maong babaye ug dili niya pabayron bisag diyutay.
2. Mga balaod bahin sa bangis nga mga buhat: Exo.21:12-27
“Ang makadagmal ug makapatayg tawo kinahanglan nga patyon usab. 13Apan kon makapatay siya nga dili tinuyo, makadangop siya sa usa ka dapit nga akong pilion alang kaninyo. 14Apan kon tuyoon niya pagpatay ang usa ka tawo pinaagi sa lipot, mahimo nga kuhaon ninyo siya ug patyon bisan pag midangop siya didto sa akong halaran.
“Ang modagmal sa iyang amahan o inahan kinahanglang patyon.
“Ang modagit ug tawo aron ibaligya o tagoan kinahanglang patyon.
“Ang motunglo sa iyang amahan o inahan kinahanglang patyon.
“Kon may mag-away ug ang usa kanila hampakon ug bato o sumbagon ba hinuon apan dili siya mamatay, ang naghampak o nagsumbag dili silotan. Apan kon naangol ang tawong nasumbagan, 19unya makatindog ug makasuroy na sa gawas bisag maggamit siyag sungkod, ang tawo nga nagdagmal kaniya kinahanglan nga mobayad sa iyang panahon nga nausik ug mag-atiman kaniya hangtod mamaayo siya.
“Kon bunalan sa usa ka tawo ang iyang ulipon nga lalaki o babaye ug dihadiha mamatay ang maong ulipon, silotan siya. 21Apan kon nagpabilin pang buhi ang maong ulipon sa usa o duha ka adlaw, dili silotan ang iyang agalon kay ang ulipon katigayonan man sa agalon.
“Kon may mag-away ug maangin ang usa ka mabdos ug makuhaan siya sa iyang gisabak apan walay kadaot nga miabot, ang nakaingon niini multahan sa kantidad nga pangayoon sa bana ug magbayad sumala sa hukom sa mga maghuhukom. 23Apan kon nahiagom sa kadaot ang babaye, ang silot mao nga ang kinabuhi bayrag kinabuhi; 24mata bayrag mata, ngipon bayrag ngipon, kamot bayrag kamot, tiil bayrag tiil, 25paso bayrag paso, samad bayrag samad, pangos bayrag pangos.
“Kon ang usa ka tawo makasumbag sa iyang ulipong lalaki o babaye diha sa mata ug mabuta ang ulipon, kinahanglan nga buhian niya ang maong ulipon ingon nga bayad sa iyang mata. 27Kon makapangag siyag ulipon, kinahanglang buhian niya ang maong ulipon ingon nga bayad sa iyang ngipon.
3. Ang Katungdanan sa mga Tag-iya: Exo.21:28-36
“Kon ang usa ka baka makasungag ug tawo ug mamatay ang tawo, batoon ang baka ug dili kan-on ang unod niini apan dili silotan ang tag-iya. 29Apan kon ang baka naanad na sa pagpanungag ug mga tawo ug gipahimangnoan na ang tag-iya niini apan wala niya kini ipasulod sa koral, kon makapatay kinig tawo batoon kini ug patyon usab ang tag-iya niini. 30Apan kon lukaton sa tag-iya ang iyang kinabuhi, bayran niya ang tibuok kantidad nga gipangayo tumbas sa iyang kinabuhi. 31Kon ang baka makapatay ug bata, lalaki man o babaye, sundon gihapon ang maong lagda. 32Kon ang baka makapatay ug ulipon, lalaki man o babaye, ang tag-iya sa baka magbayad ug 30 ka buok nga plata ngadto sa tag-iya sa ulipon ug batoon ang baka hangtod nga mamatay.
“Kon ang usa ka tawo magkuha sa tabon sa usa ka lungag o kon maglungag siya ug dili niya kini tabonan ug mahulog niini ang usa ka baka o asno, 34bayran niya ang tag-iya sa maong mananap ug siya na ang tag-iya sa patayng mananap. 35Kon ang baka sa usa ka tawo makapatay ug baka sa laing tawo, ibaligya nila ang baka nga buhi ug bahinon nila ang halin. Bahinon usab nila ang karne sa patayng mananap. 36Apan kon masayran nga ang nakapatay nga mananap naanad na sa pagpanungag apan wala kini korala sa tag-iya, magbayad siya ug maghatag siyag buhing baka ilis sa namatay ug iyaha na ang patay nga baka.
4. Mga Balaod mahitungod sa Pagbayad: Exo.22:1-15
“Kon ang usa ka tawo mangawat ug baka o karnero ug patyon o ibaligya niya kini, kinahanglan nga ilisan niyag lima ka baka ang usa ka baka ug upat ka karnero ang iilis sa usa ka karnero. 2-4Kinahanglan nga bayran niya kini. Kon wala siyay nahot, ibaligya siya aron ibayad sa iyang nakawat. Kon ang baka o asno o karnero nga iyang nakawat makaplagan nga buhi diha sa iyang kamot, magbayad siyag doble.
“Kon ang usa ka kawatan madakpan nga mosulod sa usa ka balay panahon sa kagabhion ug mapatay siya, ang makapatay kaniya dili isipon nga mamumuno. Apan kon mahitabo kini panahon sa adlaw, ang makapatay kaniya isipon nga mamumuno.
“Kon pasibsibon sa usa ka tawo ang iyang kahayopan diha sa usa ka uma o parasan ug kon makabuhi kini ug manibsib sa uma sa laing tawo, kinahanglan nga bayran sa tag-iya sa hayop ang nasibsib nga tanom sa labing maayo nga abot gikan sa iyang uma o parasan.
“Kon ang usa ka tawo magdaob didto sa iyang uma ug mokuyanap kini sa kasagbotan ngadto sa uma sa laing tawo ug makasunog sa tanom nga nagtubo pa o sa mga gihabas ug gitapok na, ang nakaingon sa sunog hingpit nga magbayad sibo sa kadaot nga iyang nahimo.
“Kon patipigan sa usa ka tawo ang iyang kuwarta o mahalon nga butang ngadto sa laing tawo ug kawaton kini gikan sa balay sa maong tawo, ang kawatan kon madakpan kinahanglan nga pabayrog doble. 8Apan kon dili madakpan ang kawatan, ang tag-iya sa balay dad-on sa atubangan sa halaran sa Dios ug didto kinahanglan manumpa siya nga wala siya mangawat sa kabtangan sa iyang isigkatawo.
“Sa tanang panaglalis bahin sa kabtangan sama sa baka, asno, karnero, bisti o bisan unsang butanga nga nawala ug giangkon sa laing tawo, kinahanglan nga ang ilang panaglalis husayon sa atubangan sa halaran sa Dios. Ang tawo nga hukman sa Dios nga sad-an kinahanglan magbayad ug doble sa iyang gikalalis.
“Kon ipiyal sa usa ka tawo ngadto sa laing tawo ang iyang asno, baka, karnero o bisan unsang hayop aron atimanon niya, unya mamatay kini, masamad o kawaton ug walay laing nakakita sa pagkahitabo niini, 11ang maong tawo kinahanglan moadto sa dapit nga alampoanan ug manumpa sa Ginoo nga wala siya mangawat sa maong hayop. Kon wala kini kawata, isipon kini sa tag-iya nga nawala ug ang tawo nga nakawala niini dili kinahanglan nga magbayad. 12Apan kon gikawat ang maong hayop gikan kaniya, kinahanglan nga magbayad siya sa tag-iya. 13Kon ang hayop gipatay sa ihalas nga mananap, kinahanglang dad-on niya ang patayng lawas ingon nga kamatuoran ug dili kinahanglan nga bayran niya kini.
“Kon ang usa ka tawo mohulam ug hayop sa laing tawo, ug masamad o mamatay samtang wala diha ang tag-iya niini, kinahanglang bayran niya kini. 15Apan kon kuyog ang tag-iya sa pagkahitabo niini, ang tawo nga mihulam dili kinahanglang mobayad niini. Kon giabangan ang hayop, ang kadaot mataplan sa abang.
5. Mga Balaod bahin sa Moralidad ug Tinuohan: Exo.22:16-31
“Kon tintalon sa usa ka lalaki ang usa ka dalagang ulay nga dili sinayoran ug makighilawas siya kaniya, bayran niya ang bayranan sa kasal ug pangasaw-on niya ang babaye. 17Apan kon ang amahan sa babaye dili mosugot nga pangasaw-on ang iyang anak, kinahanglan nga bayran sa lalaki ang kantidad nga tukma sa bili sa bugay sa kaminyoon sa usa ka ulay.
“Patya ninyo ang babayeng diwatahan o barangan.
“Kinahanglan patyon si bisan kinsa nga makighilawas ug mananap.
“Ang maghalad ngadto sa laing dios gawas kanako, ang Ginoo, kinahanglan patyon.
“Ayaw ninyo palabilabihi o daugdaoga ang usa ka langyaw kay kamo usab mga langyaw man kaniadto didto sa Ehipto. 22Ayaw ninyo daugdaoga ang mga biyuda o ang mga wala nay ginikanan. 23Kon daugdaogon ninyo sila, tabangan ko sila inigpakitabang nila kanako 24ug masuko ako pag-ayo ug pamatyon ko kamo pinaagi sa espada. Mabiyuda ang inyong mga asawa ug mawad-an ug amahan ang inyong mga anak.
“Kon magpahulam kamog salapi sa akong katawhan nga mga kabos, ayaw kamo pagpangayog tubo sama sa gihimo sa tigpatanto. 26Kon kuhaon ninyo ang kupo sa usa ka tawo ingon nga garantiya nga mobayad siya kaninyo, kinahanglan nga iuli ninyo kini kaniya sa dili pa mosalop ang adlaw 27kay mao ra kini ang iyang magamit aron mainitan siya inigkatulog niya. Tabangan ko siya inigpakitabang niya kanako kay ako maluluy-on man.
“Ayaw kamo pagsultig daotan batok sa Dios ug ayaw ninyo tungloha ang usa ka pangulo sa inyong katawhan.
“Ayaw ninyo ihikaw kanako ang paghalad sa inyong ani ug sa bino ug lana.
“Ihatag kanako ang inyong kamagulangang anak nga lalaki. 30Ihatag usab kanako ang panganay sa inyong baka ug karnero. Magpabilin usa kini uban sa inahan sulod sa pito ka adlaw ug sa ikawalo ihalad ninyo kini kanako.
31“Kinahanglan nga ihalad ninyo kanako ang inyong kinabuhi. Busa ayaw kamo pagkaon sa karne sa bisan unsang mananap nga gipatay sa ihalas nga mananap. Ipakaon kini sa mga iro.
6. Hustisya ug Kaangayan: Exo.23:1-9
“Ayaw kamo pagsulti ug tinumotumo nga taho. Ayaw pakig-abin sa tawong sad-an pinaagi sa pagsaksig bakak. 2Ayaw kamo pagpahiuyon sa kadaghanan sa pagbuhat ug daotan ug ayaw pagsaksi sukwahi sa hustisya aron lamang sa pagpahimuot sa kadaghanan. 3Ayaw kamo pagpakitag dili makatarunganong pagdapig sa kabos kon husayon siya.
“Kon makit-an ninyo ang nakabuhi nga baka o asno sa inyong kaaway, dad-a kini balik kaniya. 5Kon ang asno sa nagdumot kanimo natumba tungod sa kabug-at sa karga niini, ayaw siyag pasagdi. Tabangi hinuon siya sa pagpatindog niini.
“Ayaw hikawi ug hustisya ang mga kabos diha sa hukmanan.
Likayi ang pagpamasangil.
ayaw patya ang tawo nga dili sad-an kay silotan ko ang tawo nga maghimo niining daotang buhat.
Ayaw kamo pagdawat ug suborno kay ang suborno makabuta sa mga tawo nga anaa sa katungdanan ug makatuis sa katarongan niadtong dili sad-an.
“Ayaw palabilabihi ang usa ka langyaw. Nasayod kamo sa bation sa usa ka langyaw tungod kay kamo mga langyaw man usab didto sa Ehipto.
7. Ang Ikapito nga Tuig ug ang Ikapito nga Adlaw: Exo.23:10-13
“Sulod sa unom ka tuig tamni ninyo ang inyong yuta ug aniha ang abot niini. 11Apan papahulaya kini sa ikapito nga tuig ug ayaw aniha ang bisan unsa nga motubo niini aron nga ang mga kabos kaninyo makakaon sa mga tanom nga motubo niini ug ang mga ihalas nga mananap makapahimulos sa salin niini. Mao usab kini ang buhaton ninyo sa inyong parasan ug mga olibo.
“Pagtrabaho kamo sulod sa unom ka adlaw apan ayaw pagtrabaho sa ikapito aron makapahulay ang inyong baka ug asno ug mahibalik ang kabaskog sa inyong mga ulipon ug sa mga langyaw nga nagtrabaho alang kanimo.
“Pamatia ang tanan kong gisulti kaninyo ug ayaw pag-ampo ngadto sa ubang mga diosdios o maghisgot bisan sa ilang ngalan.
8. Ang Tulo ka Dagkong Kasaulogan: Exo.23:14-19
“Paghimo ug kasaulogan katulo sa usa ka tuig aron pagpasidungog kanako. 15Tumana ninyo ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo. Pan nga walay patubo ang inyong kan-on sulod sa pito ka adlaw sa gitagal nga panahon sa bulan sa Abib kay sa maong bulan mibiya kamo sa Ehipto. Ang tanan nga moatubang kanako kinahanglan nga magdalag halad.
“Himoa ninyo ang Kasaulogan sa Pagpangani pinaagi sa paghalad ninyo sa unang bunga sa inyong gitanom sa kaumahan.
“Himoa ninyo ang Kasaulogan sa mga Balongbalong inigkatapos sa tuig sa dihang pupuon ninyo ang mga bunga sa inyong kaparasan ug kakahoyan. 17Sa tulo ka higayon matag tuig, ang tanan ninyong mga lalaki moatubang kanako, ang inyong Ginoo nga Dios.
“Ayaw kamo paggamit ug pan nga may patubo sa dihang maghalad kamo kanakog mga mananap nga sunogon. Ayaw pagsalin ug tambok sa mananap hangtod sa buntag.
“Dad-a ninyo sa balay sa Ginoo nga inyong Dios ang labing maayo sa unang ani gikan sa inyong kaumahan.
“Ayaw ninyo lutoa ang nating karnero o nating kanding sa gatas sa inahan niini.
9. Mga Halad alang sa Balaang Tolda: Exo.25:3-7
Mao kini ang mga halad nga imong dawaton: bulawan, plata, bronsi, 4delana nga asul, tapol ug pula, pino nga lino, panapton nga hinimo gikan sa balhibo sa kanding, 5panit sa laki nga karnero, panit sa kanding, kahoy nga acasia, 6lana alang sa suga, mga pahumot sa lanang igdidihog ug sa humot nga insenso, 7alahas nga kornalina ug ubang mga alahas nga idayandayan sa epod sa Pangulong Pari ug diha sa tabon sa iyang dughan.
10. Ang Adlaw nga Igpapahulay: Exo.31:12-18
Ang Ginoo miingon kang Moises, 13“Sultihi ang katawhan sa Israel nga kinahanglan tamdon ninyo ang akong Adlaw nga Igpapahulay kay mao kini ang ilhanan tali kanako ug kaninyo ug sa inyong kaliwatan aron kamo masayod nga ako, ang Ginoo, maoy nagpili kaninyo aron mahimong akong katawhan. 14Busa kinahanglan nga tamdon ninyo ang Adlaw nga Igpapahulay kay gibalaan kini alang kaninyo. Ang dili magbalaan niini kinahanglan patyon. Ang magtrabaho sa Adlawng Igpapahulay puohon gayod. 15Buhata ninyo ang inyong mga buluhaton sulod sa unom ka adlaw apan ang ikapito, adlaw sa pahulay ug kini balaan. Gigahin kini alang kanako. Patyon ang magtrabaho nianang adlawa. 16Kinahanglan tamdon sa katawhan sa Israel ang Adlaw nga Igpapahulay kay kini usa man ka kasabotan nga dayon. 17Usa kini ka walay kataposan nga ilhanan tali kanako ug sa katawhan sa Israel, kay ako, ang Ginoo, maoy naghimo sa langit ug sa yuta sulod sa unom ka adlaw ug sa ikapito nga adlaw mipahulay ako ug nakapahulay gayod.”18Tapos makigsulti ang Dios kang Moises didto sa Bukid sa Sinai, gihatag niya ngadto kang Moises ang duha ka papan nga bato nga gisulatan sa kasugoan nga ang Dios mismo maoy nagsulat.
"Ang Ikaduhang Papan nga Bato"
1Ang Ginoo miingon kang Moises, “Pagtabas ug duha ka papan nga bato sama sa unang papan kay sulatan ko kini sa mga pulong nga nahisulat sa unang mga papan nga imong gibuak. - Exo.32:1
27Ang Ginoo miingon kang Moises, “Isulat kining mga pulonga kay pinaagi niini naghimo akog kasabotan uban kanimo ug sa Israel.” 28Si Moises nakig-uban sa Ginoo sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii ug wala siya mokaon o moinom. Gisulat niya diha sa mga papan ang mga pulong sa kasabotan nga mao ang Napulo ka Sugo. Exo.34:27-28
Mao kini ang Dios nga nahatag sa mga sugo ni Moses:
5Unya mikunsad ang Ginoo nga gilibotan sa panganod ug nagtindog didto uban ni Moises ug gilitok sa Ginoo ang iyang ngalan: Yahweh. 6Miagi ang Ginoo sa atubangan ni Moises ug miingon, “Ako si Yahweh, ang Dios nga maluluy-on. Dili ako daling masuko. Puno ako sa gugmang walay paglubad ug matinumanon. 7Nahigugma gayod ako ug nagatuman sa akong saad ngadto sa linibo ka kaliwatan ug nagpasaylo sa mga sala ug kalapasan. Apan silotan ko gayod ang mga anak ug mga apo hangtod sa ikatulo ug ikaupat nga kaliwatan tungod sa sala sa ilang katigulangan.” - Exo.34:5-7
27Ang Ginoo miingon kang Moises, “Isulat kining mga pulonga kay pinaagi niini naghimo akog kasabotan uban kanimo ug sa Israel.” 28Si Moises nakig-uban sa Ginoo sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii ug wala siya mokaon o moinom. Gisulat niya diha sa mga papan ang mga pulong sa kasabotan nga mao ang Napulo ka Sugo. - Exo.34:27-28
Gibag-o ang Kasabotan: Exo.34:10-26
1. Ayaw gayod paghimog bisan unsang kasabotan sa mga tawo sa nasod nga inyong adtoan kay kini mahimong bitik alang kaninyo. 13Hinuon, gub-a ang ilang mga halaran ug ang balaan nilang mga haligi ug pamutla ang sagrado nilang mga kahoy.
2. “Ayaw kamo pagsimba ug laing dios kay ako, si Yahweh, abubhoan. Ako Dios nga abubhoan. 15Ayaw kamo paghimog bisan unsang kasabotan uban sa mga tawo sa nasod nga inyong adtoan. Kay sa higayon nga magsimba sila sa ilang mga diosdios ug maghalad ug mga sakripisyo, dapiton kamo nila ug matintal kamo pagkaon sa mga pagkaon nga gihalad nila sa ilang mga diosdios. 16Tingalig pangasaw-on sa inyong mga anak ang ilang mga anak. Ang ilang maasawa modani unya kanila sa pagsimba sa ilang mga diosdios ug mag-angin sa inyong mga anak sa pagluib kanako. “Ayaw kamo paghimog mga diosdios gikan sa tinunaw nga metal.
3. “Tumana ninyo ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo. Sumala sa giingon ko kaninyo kaon kamo sa pan nga walay patubo sulod sa pito ka adlaw sa bulan sa Abib kay niana mang bulana mibiya kamo sa Ehipto.
4. “Akoa ang panganay sa tawo ug ang panganay sa mananap, ang laki nga panganay sa inyong kahayopan. 20Apan kinahanglan lukaton ninyo ang panganay sa inyong asno pinaagi sa pag-ilis niinig karnero. Kon dili ninyo kini lukaton, balia ang liog niini. Lukata ang panganay ninyong anak nga lalaki. Kinahanglan nga ang moduol kanako magdala ug halad.
5. “Magtrabaho kamo sulod sa unom ka adlaw, apan ayaw pagtrabaho sa ikapito nga adlaw bisan panahon sa tingpugas o ting-ani.
6. “Tumana ang Kasaulogan sa Pagpangani inigpangani ninyo sa unang bunga sa trigo. Himoa usab ang Kasaulogan sa mga Balongbalong sa kataposan sa tuig.
7. “Makatulo sa usa ka tuig kinahanglan nga ang inyong mga lalaki moatubang aron pagsimba kanako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel. 24Human ko abuga ang ubang katawhan ug human ko dugangi ang gidak-on sa inyong yuta, walay moilog sa inyong nasod sa panahon nga moatubang kamo kanako, ang Ginoo, ang inyong Dios, katulo sa usa ka tuig.
8. “Ayaw gamita ang pan nga may patubo inighalad ninyog mananap ingon nga halad alang kanako. Ayaw isalin hangtod sa pagkabuntag ang bisan unsang mananap nga giihaw panahon sa Kasaulogan sa Pagsaylo.
9. “Dad-a ngadto sa akong balay ang labing maayo sa unang abot sa inyong kaumahan.
10. “Ayaw ninyo lutoa ang nating karnero sa gatas sa iyang inahan.”
Mga balaod ug mga tulomanon:
1. Mga Tulomanon sa Adlawng Igpapahulay: Exo.35:1-3
2. Mga Halad alang sa Balaang Tolda: Exo.35:5-9
3. Mga Balaod mahitungod sa mga Halad-Sinunog: Lev.1:2-17
4. Mga Balaod mahitungod sa mga Halad nga Kalan-on: Lev.2:1-16
5. Mga Balaod mahitungod sa mga Halad sa Pakigdait: Lev.3:1-17
6. Mga Halad alang sa Sala nga Dili Tinuyo: Lev.4:1-35
7. Mga Hitabo nga Nagkinahanglan ug mga Halad tungod sa Sala: Lev.5:1-13
8. Bayad nga mga Halad: Lev.5:15-19, 6:2-7
9. Mga Mananap nga Mahimo ug Dili Mahimong Kan-on: Lev.11:3-47
10. Mga Tulomanon mahitungod sa Bag-ong Nanganak: Lev.12:2-8
11. Mga Balaod mahitungod sa mga Sakit sa Panit: Lev.13:2-46
12. Mga Balaod mahitungod sa Agup-op: Lev.13:47-59
13. Tulomanon sa Paghinlo sa Sanlahon: Lev.14:2-32
14. Agup-op diha sa mga Balay: Lev.14:33-56
15. Mga Lagda mahitungod sa Tawo nga may Sakit nga Nag-agos:Lev.15:2-15
16. Mga Balaod mahitungod sa Giagasag Binhi ug sa Giregla: Lev.15:16-33
17. Ang Adlaw sa Pagpapas sa Sala: Lev. 16:2-19
18. Ang Kanding nga Gibuhian: Lev.16:20-28
19. Pagsaulog sa Adlaw sa Pagpapas sa mga Sala: Lev.16:29-34
20. Ang Pagkasagrado sa Dugo: Lev.17:3-15
21. Mga Gidili nga Paagi sa Pakighilawas: Lev.18:3-30
22. Mga Balaod sa Pagkabalaan ug Hustisya: Lev.19:3-37
23. Silot sa Nagkalainlaing Sala: Lev.20:2-27
24. Ang Pagkabalaan sa mga Pari: Lev.21:1-23
25. Ang Pagkabalaan sa mga Halad: Lev.22:1-16
26. Mga Halad nga Dawaton ug Dili Dawaton: Lev.22:18-33
27. Mga Kasaulogan: Lev.23:2-8
28: Ang Unang Abot: Lev.23:10-14
29. Kasaulogan sa Pagpangani: Lev.23:15-22
30. Ang Kasaulogan sa Bag-ong Tuig: Lev.23:24-25
31. Ang Adlaw sa Pagpapas sa Sala: Lev.23:27-32
32. Ang Kasaulogan sa mga Balongbalong: Lev.23:34-43
1. Mga Tulomanon sa Adlawng Igpapahulay: Exo.35:1-3
2Himoa ninyo ang inyong buluhaton sulod sa unom ka adlaw. Apan ang ikapito, balaang adlaw alang kaninyo ug usa ka Adlawng Igpapahulay nga gigahin alang kanako. Ang magtrabaho niining adlawa patyon gayod. 3Ayaw pagtrabaho bisan gani sa paghaling ug kalayo diha sa inyong balay sa Adlawng Igpapahulay.”
2. Mga Halad alang sa Balaang Tolda: Exo.35:5-9
5Kinahanglan maghalad kamo sa Ginoo. Ang tanan nga buot maghalad kinahanglan maghalad ug bulawan, plata, bronsi, 6delana nga asul, tapol ug pula, pino nga lino, panapton nga hinimo gikan sa balhibo sa kanding, 7panit sa laking karnero, panit sa kanding, kahoy nga acasia, 8lana alang sa mga lamparahan, mga pahumot alang sa lana nga igdidihog ug alang sa humot nga insenso, 9bato nga kornalina ug ubang mahalong bato nga ipatapot sa epod ug sa tabon sa dughan sa Pangulong Pari.
3. Mga Balaod mahitungod sa mga Halad-Sinunog: Lev.1:2-17
“Ingna ang mga Israelita nga kon maghalad sila kanakog mananap kinahanglan nga ang ihalad nila baka o karnero o kanding ba kaha.
“Kon baka ang himoong halad-sinunog, kinahanglan nga kini laki ug walay tatsa. Adto niya kini ihalad sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan aron dawaton siya sa Ginoo. 4Itapion niya ang iyang kamot sa ulo sa mananap nga ihalad ug dawaton kini ingon nga halad sa pagpapas sa iyang sala. 5Unya ihawon niya ang toro nga baka sa atubangan sa Ginoo ug ang dugo niini ihalad sa mga anak ni Aaron nga mga pari ngadto sa Ginoo. Isablig nila ang dugo libot sa halaran nga anaa sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. 6Pagkahuman niini, panitan niya ang iyang halad nga sunogonon ug hiwahiwaon. 7Unya maghaling ug kalayo ang mga pari nga mga anak ni Aaron diha sa halaran ug sugnoran nila kinig kahoy. 8Unya ang hiniwahiwa nga halad lakip ang ulo ug ang tambok niini ipahiluna sa mga anak ni Aaron nga mga pari diha sa kalayo. 9Apan hugasan sa naghalad ang sulod sa ginhawaan ug ang mga paa niini. Unya ilakip kini sa pari pagsunog diha sa halaran. Kini usa ka humot nga halad-sinunog alang sa Ginoo.
“Kon karnero o kanding ang ihalad, kinahanglan nga kini laki ug walay tatsa. 11Ihawon niya kini sa amihanang dapit sa halaran sa atubangan sa Ginoo ug ang dugo niini isablig sa mga pari libot sa halaran. 12Human niya kini hiwahiwaa, sunogon kini sa pari uban sa ulo ug sa tambok niini. 13Apan kinahanglan nga ang sulod sa ginhawaan ug ang mga paa hugasan niya ug ilakip kini pagsunog didto sa halaran. Kini usa ka humot nga halad-sinunog alang sa Ginoo.
“Kon langgam ang iyang ihalad sa Ginoo, kinahanglan nga kini tukmo o kuyabog nga salampati. 15Dad-on kini sa pari ngadto sa halaran ug kuhaag ulo pinaagi sa paglubag sa liog niini ug unya sunogon ang ulo diha sa halaran. Ang dugo hutdon sa pagpatulo diha sa kiliran sa halaran. 16Kuhaan niya kining balhibo ug pabawnan ug ang sulod ilabay sa butanganan sa abo tupad sa halaran dapit sa silangan. 17Pikason niya ang langgam pinaagi sa pagbitad sa mga pako apan kinahanglan nga dili kini mabulag. Unya sunogon kini sa pari diha sa halaran. Kini usa ka humot nga halad-sinunog alang sa Ginoo.
4. Mga Balaod mahitungod sa mga Halad nga Kalan-on: Lev.2:1-16
“Kon may maghalad ug pagkaon ngadto sa Ginoo, kinahanglan nga maayong harina ang iyang ihalad ug buboan niya kinig lana ug insenso. 2Unya dad-on niya kini ngadto sa mga pari nga kaliwat ni Aaron. Ang pari magkuha ug usa ka kumkom nga harina, lana ug ang tanang insenso nga gibutang niini unya iya kining sunogon isip pagpadayag nga kining tanan gihalad ngadto sa Ginoo. Kini usa ka humot nga halad-sinunog alang sa Ginoo. 3Ang mahibilin sa halad nga uhay iya na ni Aaron ug sa iyang mga anak. Mao kini ang sagrado kaayo nga bahin sa halad-sinunog alang sa Ginoo.
“Kon pan nga linuto sa hudno ang inyong ihalad, kinahanglan nga himoon kini nga walay patubo: mahimong baga ang buok niini nga sinagolag lana o nipis nga hinidhirag lana. 5Ug kon linuto sa kaha ang pan nga inyong ihalad, himoa usab kini sa maayong harina nga sinagolag lana ug ayaw butangig patubo. 6Pikaspikasa kini ug buboig lana sa inyong paghalad niini.
“Kon linuto sa kaha ang halad nga pan, himoon gihapon kini sa labing maayong harina nga sinagolag lana. 8Dad-a ngadto sa Ginoo ang halad nga linuto. Inigkadawat niini sa pari, dad-on niya kini sa halaran. 9Unya ang pari mokuhag diyutayng bahin sa halad ingon nga handomanan niini ug sunogon niya kini sa halaran ingon nga mahumot nga halad alang sa Ginoo. 10Ug ang nahibilin sa maong halad mahiadto kang Aaron ug sa iyang mga anak. Kini maoy sagrado kaayong bahin sa halad-sinunog alang sa Ginoo.
“Ayaw gayod butangig patubo ang imong halad nga pan alang sa Ginoo kay gidili ang pagsunog sa patubo o dugos ingon nga halad. 12Ang halad sa unang mga abot mahimong dad-on ngadto sa Ginoo apan ayaw kini ihalad diha sa halaran ingon nga mahumot nga halad-sinunog. 13Asini ang tanan mong mga halad nga pagkaon. Ayaw gayod hikalimti ang pagbutang ug asin sumala sa kasabotan tali kanimo ug sa imong Dios.
“Kon maghalad ka sa Ginoo sa unang mga abot, maoy ihalad ang bugas nga bag-ong ani ug sangaga kini. 15Butangi kinig lana ug insenso. Halad kini nga pagkaon. 16Unya magsunog ang pari ug diyutay nga bahin sa bugas ug sa lana lakip ang insenso nga maoy silbing magpadayag nga kini halad nga pagkaon alang sa Ginoo.
5. Mga Balaod mahitungod sa mga Halad sa Pakigdait: Lev.3:1-17
“Kon may maghalad sa Ginoo ug halad sa pakigdait unya baka ang iyang ihalad, laki o baye, kinahanglan nga kini walay tatsa. 2Itapion niya ang iyang kamot sa ulo sa mananap ug ihawon niya kini sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ang dugo niini isablig sa mga pari nga anak ni Aaron libot sa halaran 3-4ug kuhaon ang tambok nga nagputos sa tinai ug sa rinyon. Kining mga bahina lakip ang duha ka rinyon, ang tambok sa bat-ang ug ang atay maoy sunogon ingon nga halad alang sa Ginoo. 5Sunogon kini sa mga pari diha sa halaran uban sa mga halad nga sunogonon. Humot kini nga halad alang sa Ginoo.
“Kon ang iyang ihalad sa pagpakigdait ngadto sa Ginoo karnero o kanding, kinahanglan nga wala gayoy tatsa ang iyang ihalad, laki man kini o baye. 7Kon karnero ang iyang ihalad, dad-on niya kini sa atubangan sa Ginoo. 8Itapion niya ang iyang kamot sa ulo niini ug ihawon niya kini sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan ug ang mga pari nga kaliwat ni Aaron maoy mosablig sa dugo libot sa halaran. 9Ang tambok sa mananap, ang tibuok tambok nga ikog nga puokon gayod pagputol, ang tambok nga nagputos sa mga sulod sa ginhawaan lakip ang tambok sa tinai mismo 10ug ang duha ka rinyon uban sa tambok sa bat-ang ingon man ang atay maoy himoong halad-sinunog. 11Sunogon kining tanan sa pari diha sa halaran ingon nga halad nga pagkaon nga sunogonon alang sa Ginoo.
“Kon kanding ang iyang ihalad, dad-on niya kini sa atubangan sa Ginoo 13ug itapion niya ang iyang kamot sa ulo niini. Ihawon niya kini sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan ug ang mga kaliwat ni Aaron, ang mga pari, maoy mosablig sa dugo niini libot sa halaran. 14Unya ihalad niya ingon nga halad-sinunog alang sa Ginoo ang tambok nga nagputos sa sulod sa ginhawaan lakip ang tambok nga nagputos sa tinai, 15ang duha ka rinyon lakip ang tambok sa bat-ang ingon man ang atay. 16Sunogon kining tanan sa pari diha sa halaran ingon nga mahumot nga halad nga pagkaon. Ang tanang tambok iya sa Ginoo.
Bisan diing dapita kamo magpuyo, gidili kaninyo ang pagkaon ug tambok ug sa dugo. Balaod kini nga walay kataposan alang sa tanan ninyong kaliwatan.”
6. Mga Halad alang sa Sala nga Dili Tinuyo: Lev.4:1-35
“Sultihi ang mga Israelita nga kon aduna kanilay makalapas sa sugo sa Ginoo apan wala kini tuyoa, ang mosunod maoy ilang buhaton:
“Kon Pangulong Pari ang makasala ug tungod niini naangin ang katawhan sa Israel, pahalara siya ug toriyo nga baka nga walay tatsa alang sa iyang sala. 4Dad-on niya ang toriyong baka sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan atubangan sa Ginoo ug itapion niya ang iyang kamot sa ulo niini ug ihawon niya kini. 5Unya kuhaon sa Pangulong Pari ang dugo niini ug dad-on niya sa sulod sa Tolda nga Tagboanan. 6Ituslob niya ang iyang tudlo sa dugo ug iwisik niya kini sa makapito sa atubangan sa sagradong tabil. 7Paghiran usab niyag dugo ang mga sungaysungay sa halaran nga sunoganan sa mahumot nga insenso atubangan sa Ginoo nga nahimutang sa sulod sa Tolda nga Tagboanan. Ang ubang dugo ibubo niya sa tiilan sa halaran sa halad nga sunogonon atubangan sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. 8Unya gikan sa toriyong baka nga gihalad alang sa sala iyang kuhaon ang tambok nga nagputos sa sulod sa ginhawaan ug ang tambok nga nagputos sa tinai. 9Kuhaon usab niya ang duha ka rinyon lakip ang tambok sa bat-ang ug ang atay. 10Dad-on sa pari kining tambok ug sunogon ibabaw sa halaran nga sunogonan sa mga halad sama sa iyang himoon sa tambok gikan sa mananap nga giihaw alang sa halad sa pakigdait. 11Apan ang panit, ang tanang unod, ang ulo, ang mga tiil, ang sulod sa ginhawaan, ang tai niini 12ug ang tibuok gayod nga toriyong baka dad-on niya sa gawas sa kampo sa usa ka dapit nga hinlo nga labayanan sa abo ug didto niya kini sunoga.
“Kon ang tibuok katawhan sa Israel makasala ug makalapas sa usa sa mga sugo sa Ginoo apan wala kini tuyoa, 14inigkahibalo na nila nga nakasala diay sila, maghalad silag toriyo nga baka ingon nga halad tungod sa sala ug dad-on nila kini sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan. 15Unya itapion sa mga pangulo sa katawhan ang ilang mga kamot diha sa ulo sa toriyong baka atubangan sa Ginoo ug ihawon nila kini. 16Ang Pangulong Pari magdala ug dugo niining toriyong baka ngadto sa Tolda nga Tagboanan 17ug iyang ituslob ang iyang tudlo sa dugo ug iwisik kini sa makapito atbang sa tabil, atubangan sa Ginoo. 18Paghiran usab niyag dugo ang mga sungaysungay sa halaran nga anaa sa sulod sa Tolda nga Tagboanan sa atubangan sa Ginoo. Ang sobra nga dugo ibubo niya sa tiilan sa halaran sa halad nga sunogonon nga anaa sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. 19Unya kuhaon niya ang tanang tambok sa toriyong baka ug sunogon diha sa halaran. 20Ang iyang gihimo sa torong baka nga halad tungod sa sala mao usab ang iyang himoon niining maong toriyong baka. Niining paagiha ang pari maghalad alang sa pagpapas sa sala sa katawhan ug pasayloon sila. 21Unya dad-on niya ang toriyong baka sa gawas sa kampo ug sunogon kini sama sa iyang gibuhat sa toriyong baka nga gihalad alang sa iyang kaugalingong sala. Halad kini alang sa pagpapas sa sala sa katawhan.
“Kon usa ka pangulo ang makasala nga dili tinuyo, 23inigkasayod niya nga siya nakasala, kinahanglang maghalad siyag laking kanding nga walay tatsa. 24Itapion niya ang iyang kamot sa ulo sa kanding ug ihawon niya kini sa dapit nga ihawanan sa halad nga pagasunogon sa atubangan sa Ginoosilbing halad alang sa sala. 25Unya itunlob sa pari ang iyang tudlo sa dugo sa halad alang sa sala ug paghiran niyag dugo ang sungaysungay sa halaran sa halad nga pagasunogon ug ang sobra nga dugo ibubo niya sa tiilan sa halaran. 26Sunogon niya sa halaran ang tanang tambok sama sa pagsunog niya sa tambok sa halad sa pakigdait. Ingon niini ang paghalad nga buhaton sa pari aron mapapas ang sala sa pangulo ug pasayloon siya.
“Kon makasala nga dili tinuyo ang ordinaryong tawo, 28inigkasayod na niya nga siya nakasala, kinahanglang maghalad siyag baye nga kanding nga walay tatsa alang sa iyang sala. 29Itapion niya ang iyang kamot sa ulo niini ug ihawon kini sa dapit nga ihawanan sa halad nga pagasunogon. 30Unya itunlob sa pari ang iyang tudlo sa dugo ug paghiran niya ang mga sungaysungay sa halaran sa halad nga pagasunogon ug ang sobra nga dugo ibubo niya sa tiilan sa halaran. 31Unya kuhaon niya ang tanang tambok sa kanding nga halad alang sa sala sama sa pagkuha niya sa tambok sa mananap nga halad sa pakigdait ug sunogon kini diha sa halaran silbing humot nga halad ngadto sa Ginoo. Niining paagiha buhaton sa pari ang paghalad aron mapapas ang sala sa maong tawo ug pasayloon siya.
“Kon karnero ang ihalad sa tawo alang sa iyang sala, kinahanglan nga ang ihalad niya baye ug walay tatsa. 33Itapion niya ang iyang kamot sa ulo niini ug ihawon niya kini sa dapit nga ihawanan sa halad nga pagasunogon. 34Unya ituslob sa pari ang iyang tudlo sa dugo ug paghiran niya niini ang mga sungaysungay sa halaran sa halad nga pagasunogon. Ang ubang dugo ibubo niya sa tiilan sa halaran. 35Unya kuhaon niya ang tanang tambok sa karnero sama sa pagkuha sa tambok sa karnero nga gipatay alang sa halad sa pakigdait ug sunogon kini sa pari diha sa halaran uban sa mga halad nga gisunog alang sa Ginoo. Niining paagiha buhaton sa pari ang paghalad aron mapapas ang sala sa maong tawo ug pasayloon siya.
7. Mga Hitabo nga Nagkinahanglan ug mga Halad tungod sa Sala: Lev.5:1-13
1. “Kon ang usa ka tawo magdumili sa pagsaksi bahin sa butang nga iyang nakita ug nasayran, nakasala siya ug kinahanglan siyang silotan.
2. “Kon ang usa ka tawo makahikap ug butang nga hugaw sama sa patayng lawas sa mananap nga giisip nga hugaw o bisan unsang mananapa, nakapahugaw kini kaniya ug nakasala siya.
3. “Kon makahikap siya sa bisan unsang butang nga mahugaw nga anaa sa tawo ug wala siya mahibalo, inigkahibalo niya makasala siya.
4. “Kon may magdalidali sa pagpanumpa sa pagbuhat ug daotan o maayo ug wala siya makaamgo niini, inigkasayod na niya niini makasala siya.5“Kon ang usa ka tawo makahimo bisan asa niining mga salaa, kinahanglan nga isugid niya kini 6ug magdala siya ngadto sa Ginoo ug usa ka baye nga nating karnero o kanding ingon nga halad alang sa iyang sala. Ang pari maghalad aron mapapas ang sala sa maong tawo ug pasayloon siya.7“Apan kon dili siya makaabot paghalad ug nating karnero ngadto sa Ginoo alang sa iyang sala, kinahanglan nga magdala siya ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati: ang usa halad tungod sa sala ug ang usa halad nga sunogon. 8Dad-on niya kini ngadto sa pari ug iuna paghalad sa pari ang halad tungod sa sala. Lubagon niya ang liog niini apan dili niya kini lunggoon. 9Ang dugo sa gihalad alang sa sala isablig niya sa kiliran sa halaran ug ang sobra niini ibubo niya paghurot sa tiilan sa halaran. Halad kini alang sa pagpapas sa sala. 10Unya ihalad niya ang ikaduha nga langgam ingon nga halad nga sunogonon sumala sa tulomanon ug ang pari maghimog seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya ug pasayloon siya.11“Apan kon dili siya makaabot paghalad ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati, ang iyang ihalad tungod sa iyang sala mao ang usa ka kilo sa labing maayong harina. Kinahanglang dili niya kini butangag lana o insenso kay halad man kini tungod sa sala. 12Dad-on niya kini ngadto sa pari ug ang pari mokuhag usa ka kumkom niini ingon nga halad sa paghandom ug sunogon niya kini sa halaran. Itungtong niya kini sa mga halad nga pagasunogon alang sa Ginoo. Halad kini alang sa pagpapas sa sala. 13Ingon niini ang paghalad nga buhaton sa pari aron mapapas ang sala sa maong tawo ug mapasaylo siya. Ang nasalin nga harina, sama sa nasalin sa halad nga uhay, mahiadto sa pari.”
8. Bayad nga mga Halad: Lev.5:15-19, 6:2-7
“Kon may mapakyas sa paghalad ngadto sa Ginoo sa mga butang nga iyang gisugo ug makasala nga dili tinuyo, kinahanglan maghalad siya ngadto sa Ginoo ug laking karnero nga walay daot alang sa iyang sala. Kinahanglan nga ang bili niini ipasikad sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa Dapit nga Balaan. 16Kinahanglang taplan niya kadtong wala niya ikahalad ug pakapinan pa gayod ug ikalima ka bahin sa bili niini ug ihatag niya kini sa pari. Ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya ginamit ang laking karnero nga halad alang sa sala ug pasayloon siya.
“Kon may magbuhat sa bisan unsa nga gidili sa Ginoo, nakasala siya busa angay siyang silotan bisan pa kon wala siya masayod niini. 18Kinahanglan magdala siya ngadto sa pari ug laking karnero nga walay tatsa isip halad nga bayad sa sala. Kinahanglan nga ang bili niini ipasikad sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa halad alang sa sala. Ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya tungod sa iyang nabuhat nga kasal-anan nga wala niya tuyoa ug pasayloon siya. 19Kini halad nga bayad alang sa sala kay nakasala man siya sa Ginoo.”
2“Kon may makasala ug makalapas sa kabubut-on sa Ginoo pinaagi sa paglimbong sa iyang isigkatawo labot sa gipatipigan o gibilin kaniya o nakapangawat siya o gidaugdaog niya ang iyang isigkatawo 3o kon nakakaplag siya ug butang nga nawala ug gilimod niya kini ug manumpa pa gani o kon makasala ang tawo sa bisan unsang matang sa sala— 4o kon siya sad-an, kinahanglan nga iuli niya ang iyang kinawat o ang iyang nakuha pinaagi sa pagpanglupig sa iyang isigkatawo o paglimod sa gipatipigan kaniya o sa nawala nga butang nga iyang nakaplagan 5o sa bisan unsang butang nga gilimod niya pinaagi sa pagpanumpa. Kinahanglan iuli niya kini sa tag-iya nga walay kulang bisan diyutay ug pakapinan pa gayod niya kini ug ikalima nga bahin sa bili niini. Iuli niya kini sa panahon nga himoon ang seremonyas sa pagpapas sa iyang sala. 6Dad-on niya ngadto sa pari ang usa ka laking karnero nga walay tatsa ingon nga iyang halad sa Ginoo tungod sa sala ug presyohan ninyo kini sumala sa opisyal nga sukdanan nga gigamit sa halad alang sa sala. 7Ug ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya sa atubangan sa Ginoo ug pasayloon siya sa iyang sala.”
9. Mga Mananap nga Mahimo ug Dili Mahimong Kan-on: Lev.11:3-47
3bisan unsang mananapa nga pikas ug kuko ug mousap sa ilang kinaon mahimo nga kan-on ninyo. 4-6Apan ayaw ninyo kan-a ang kamelyo, ang kuneho o ang liebre. Kinahanglan nga isipon nga hugaw kining mga mananapa kay mousap kini sa ilang kinaon apan dili pikas ang kuko niini. 7Ang baboy bisan tuod kon pikas ang kuko niini, dili man kini mousap sa kinaon busa hugaw kini alang kaninyo. 8Ayaw kamo pagkaon sa karne niining mga mananapa o mohikap sa patayng lawas niini kay hugaw man kini alang kaninyo.
9“Sa mga mananap nga nagpuyo sa tubig makahimo kamo pagkaon niining mosunod: ang tanan nga anaa magpuyo sa kadagatan ug sa mga suba nga may mga kapay ug mga himbis. 10Apan bisan unsa nga anaa sa kadagatan ug sa mga suba ug sa katubigan nga walay mga kapay ug mga himbis dili angayng kan-on. 11Kanang mga mananapa kinahanglang isipon nga hugaw. Ayaw kamo pagkaon kanila ug likayi ang ilang patayng lawas. 12Ang tanan nga anaa sa katubigan nga walay mga kapay ug mga himbis hugaw alang kaninyo.
13“Mao kining mga langgama ang dili ninyo makaon kay hugaw: ang agila, ang gripon, ang esmerehon, 14ang banog, ang tanang matang sa mga manaol, 15ang uwak, 16ang abistros, ang pungaw, ang laro, ang tanang matang sa ananangkil, 17ang ngiwngiw, ang gamaw, ang lapay, 18ang itik, ang pelikano, ang kalamon, 19ang nagkalainlaing matang sa tabon, ang abobilya ug ang kabog.
20“Mahugaw usab alang kaninyo ang tanang gagmayng mananap nga pak-an nga adunay upat ka tiil, 21gawas lamang niadtong adunay mga lutahan tungatunga sa tiil ug paa nga maoy ilang gamiton sa paglukso sa yuta; mahimo ninyo silang kan-on. 22Makaon ninyo kining mosunod: ang tanang klase sa dulon, timos ug apan-apan. 23Apan ang ubang gagmayng mananap nga pak-an ug may upat ka tiil hugaw alang kaninyo.
24-28“Bisan kinsa ang mohikap sa patayng lawas niining mosunod nga mga mananap, mahugaw hangtod sa gabii: ang tanang mananap nga may kuko nga dili pikas ug dili mousap sa ilang kinaon ug ang tanang mananap nga may upat ka tiil ug may talinis nga mga kuko hugaw alang kaninyo. Ang mohikap sa patay nilang lawas mahugaw hangtod sa gabii. Kinahanglang labhan ang bisti niadtong magdala sa patayng lawas niini; magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii.
29“Mao kining mga mananapa nga nagkamang sa yuta ang isipon ninyong hugaw: ang milo, ang ilaga, ang nagkalainlaing matang sa halo, 30ang tuko, ang buaya, ang talu-to, ang ibid ug ang kameleyon. 31Mao kini ang hugaw sa tanang mananap nga nagkamang ug ang mohikap niini kon patay na, mahugaw hangtod sa hapon. 32Mahugaw usab ang bisan unsang butang nga mahulogan sa ilang patayng lawas, sa walay pagpili kon kini galamiton ba nga kahoy o bisti ba o panit o sako ba hinuon o bisan unsang galamiton. Kinahanglan nga ihumol kini sa tubig ug magpabilin kining hugaw hangtod sa gabii. Unya mahinlo na usab kini. 33Kon ang usa kanila mahulog sa sudlanan nga hinimog yuta, ang tanang sulod niini mahugaw busa buk-a ang sudlanan. 34Bisan unsang pagkaon nga matuloan ug tubig gikan sa maong sudlanan mahugaw lakip ang tanang matang sa ilimnon nga diha sa sulod sa maong sudlanan. 35Mahugaw ang bisan unsang mahulogan sa bisan unsang bahin sa patay nilang lawas. Kon ang mahulogan usa ka hudno o lung-aganan, buk-on kini. Hugaw kini busa isipa ninyong hugaw. 36Ang usa ka tubod sa tubig o sudlanan sa tubig magpabilin nga hinlo apan ang mohikap sa patay nilang lawas, mahugaw. 37Magpabilin usab nga hinlo ang bisan unsang liso nga igtitisok nga mahulogan sa bisan unsang bahin sa patay nilang lawas. 38Apan kon ang liso buboan ug tubig nga nahulogan ug patayng lawas, mahimong hugaw ang liso.
39“Kon namatay ang bisan unsang mananap nga mahimo ninyong kan-on, ang mohikap sa patayng lawas niini mahugaw hangtod sa gabii. 40Ang mokaon sa patayng lawas niini maglaba sa iyang bisti ug magpabilin siyang hugaw hangtod sa hapon. Ang magdala usab sa patayng lawas niini kinahanglan nga maglaba sa iyang bisti ug magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii.
41“Ayaw ninyo kan-a ang tanang mananap nga nagkamang sa yuta kay hugaw kini. 42Bisan unsa nga nagkamang o naglakaw sa upat niya ka tiil o bisan unsa nga daghag tiil ug ang tanang nagkamang sa yuta ayaw ninyo kan-a kay hugaw kini. 43Ayaw ninyo duhiga ang inyong kaugalingon sa ilang kahugaw ug ayaw ninyo bulingi ug hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagkaon sa bisan unsang nagkamang sa yuta aron dili kamo mahugaw. 44Kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios busa balaana ang inyong kaugalingon kay ako balaan man. Ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagkaon sa mananap nga nagkamang sa yuta. 45Kay ako mao ang Ginoo nga nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto aron mahimong inyong Dios. Busa pagbalaan kamo kay ako balaan man.”
46Mao kini ang balaod mahitungod sa mga mananap ug sa mga langgam ug sa tanang binuhat nga naglihok sa katubigan ug nagkamang sa yuta 47aron kamo makaila sa hugaw ug sa hinlo, sa mga mananap nga mahimong kan-on ninyo ug sa dili ninyo angayng kan-on.
10. Mga Tulomanon mahitungod sa Bag-ong Nanganak: Lev.12:2-8
2“Sultihi ang mga Israelita nga kon ang usa ka babaye manganak ug batang lalaki, mahugaw siya sulod sa pito ka adlaw sama ra nga hugaw siya kon siya dug-on. 3Sa pagka-ikawalong adlaw, tulion ang bata. 4Unya, ang inahan mohulat ug lain pang 33 ka adlaw una siya mahinlo sa iyang dugo. Kinahanglan nga dili siya mohikap sa bisan unsang butang nga balaan o mosulod sa balaang dapit samtang wala pa matapos ang pagputli sa iyang kaugalingon.5“Apan kon manganak siya ug batang babaye, mahugaw siya sulod sa duha ka semana ingon sa iyang pagkahugaw kon siya dug-on ug mohulat siyag 66 ka adlaw una siya mahinlo sa iyang dugo.6“Kon mahuman na ang panahon sa iyang pagputli nga iyang gihimo tungod sa iyang pagpanganak, magdala siya ngadto sa pari ug nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon aron gamiton nga halad nga sunogon ug usa ka tukmo o salampati ingon nga halad tungod sa sala didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. 7Ang pari maghalad niini sa atubangan sa Ginoo ug himoon niya ang seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa babaye ug ang maong babaye mahinlo sa iyang pagpanganak. Mao kini ang balaod alang sa manganak.8“Apan kon dili siya makahimo paghatag ug nating karnero, magdala siya ug duha ka buok tukmo o duha ka kuyabog nga salampati: ang usa gamiton nga halad nga pagasunogon ug ang usa gamiton nga halad tungod sa sala. Ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya ug ang babaye mahinlo.”
11. Mga Balaod mahitungod sa mga Sakit sa Panit: Lev.13:2-46
2“Kon ang usa ka tawo may hubag o butoy o nuka ug mahimo kining sanla, dad-a siya ngadto sa pari nga si Aaron o sa usa sa iyang mga anak. 3Ang butoy niya susihon sa pari. Kon ang balhibo diha sa butoy naputi ug ang butoy nagpakita nga kini dili lamang kay diha ra sa panit kondili nagsukad gayod sa unod, sanla kini ug ipahibalo niya nga ang maong tawo hugaw. 4Apan kon puti ang butoy diha sa iyang panit ug wala kini moabot sa unod kondili diha ra sa panit ug ang balhibo diha sa dapit nga gitugkan sa butoy wala maputi, ang masakiton lainon sa pari sulod sa pito ka adlaw. 5Sa ikapitong adlaw, ang pari maghiling kaniya pag-usab. Kon sa iyang pagtan-aw ang butoy mao gihapon ug wala kini mokaylap, ang tawo lainon pag-usab sa pari sulod sa laing pito ka adlaw. 6Sa ikapitong adlaw, ang pari maghiling kaniya pag-usab ug kon ang butoy mikupos na ug wala mokaylap, ipahayag sa pari nga siya hinlo ug kini nuka lamang. Human niini labhan niya ang iyang bisti ug siya hinlo na. 7Apan kon mokaylap ang nuka sa iyang panit human siya makapahiling sa pari, kinahanglan mopahiling siyag usab sa pari. 8Ug hilngon siya pag-usab sa pari. Kon ang nuka mikaylap sa ubang dapit, ipahibalo sa pari nga hugaw ang maong tawo kay sanla man kining sakita.
9“Kon ang usa ka tawo masakit ug sanla, dad-on siya ngadto sa pari. 10Hilngon siya sa pari ug kon may hubag siya nga puti diha sa iyang panit nga nakapaputi sa balhibo ug nakita ang unod, 11sanla kini nga dugay na kaayo nga diha sa iyang panit ug ang pari magpahibalo nga hugaw siya. Dili na siya lainon kay hugaw man siya. 12Kon ang mga butoybutoy mitakboy sa tanang dapit sa panit gikan sa tiil hangtod sa ulo sa masakiton sumala sa makita sa pari, 13ang pari maghiling kaniya ug kon makita nga nalukop sa butoybutoy ang lawas, ipahibalo sa pari nga ang tawo dili hugaw kay naputi man ang tanan. 14Apan kon makita ang iyang unod hugaw siya. 15Hilngon sa pari ang makita nga unod ug ipahibalo niya nga ang masakiton hugaw. Hugaw ang unod nga nakita kay sanla kini. 16Apan kon ang unod maputi na usab, moadto siya sa pari 17ug ang pari mohiling kaniya pag-usab. Kon ang mga butoybutoy naputi na, ang pari magpahibalo nga dili siya hugaw.
18“Kon ang usa ka tawo may hubag sa iyang panit sa lawas nga naayo na 19ug sa nahimutangan sa hubag mitungha ang laing hubag nga puti o huboy nga puti nga may pagkapulapula, ipakita niya kini sa pari 20ug ang pari mohiling niini. Kon makita niya nga kini miabot sa unod ug ang balhibo diha niini nangaputi, ipahibalo sa pari nga hugaw ang maong tawo kay may sakit siya nga sanla nga naggikan sa hubag. 21Apan kon inighiling sa pari niini makita niya nga ang balhibo wala maputi ug dili kini dulot sa unod ug labot pa mikupos na, lainon siya sa pari sulod sa pito ka adlaw. 22Kon mokaylap kini sa ubang dapit sa panit ipahibalo sa pari nga hugaw siya kay masakiton man siya. 23Apan kon ang huboy niya magpabilin sa nahimutangan niini ug wala mokaylap sa ubang bahin, ulat lamang kini sa hubag busa ipahibalo sa pari nga dili siya hugaw.
24“O kon ang usa ka tawo may paso diha sa iyang lawas ug nakita ang unod niini ug pula-puti o puti ang bulok niini, 25hilngon kini sa pari. Kon ang mga balhibo sa dapit nga mihuboy nangaputi ug ang mihuboy nagpakita nga kini dili lamang kay diha ra sa panit kondili miabot na sa unod, sanla kini nga mitungha sa paso ug ang pari magpahibalo nga hugaw ang maong tawo. 26Apan kon inighiling sa pari niini, makita niya nga ang mga balhibo sa dapit nga mihuboy wala mangaputi ug ang mihuboy wala moabot sa unod kondili diha ra kutob sa panit ug kini usab mikupos na, lainon siya sa pari sulod sa pito ka adlaw. 27Sa ikapitong adlaw, ang pari maghiling kaniya pag-usab ug kon makita niya nga mikaylap kini sa ubang bahin sa panit ipahibalo sa pari nga hugaw ang maong tawo kay sanla man kini. 28Apan kon ang mihuboy wala mokaylap sa ubang bahin sa panit ug kini usab mikupos na, hubag lamang kini gikan sa paso. Busa ipahibalo sa pari nga dili siya hugaw kay ulat man lamang kini sa paso.
29“Kon ang usa ka lalaki o babaye may nuka sa iyang ulo o sa iyang suwang, 30hilngon kini sa pari. Kon masusi niya nga dili lamang kay diha ra kini sa panit kondili miabot sa unod ug ang mga balhibo diha niini nangabulagaw ug halhag na, ipahibalo sa pari nga hugaw siya kay kining sakita sanla sa ulo o aping. 31Kon inighiling sa pari niini makita niya nga diha ra kini sa panit kutob ug wala nay itom nga buhok diha niini, lainon siya sa pari sulod sa pito ka adlaw. 32Sa pagka-ikapitong adlaw, hilngon siya sa pari ug kon makita nga wala kini mokaylap ug walay balhibo nga dalag diha niini ug nagpakita kini nga diha ra sa panit ug wala moabot sa unod, 33balbasan niya ang iyang ulo apan dili niya iapil pagbalbas ang dapit nga may nuka. Unya lainon siya sa pari sulod sa laing pito ka adlaw. 34Sa ikapitong adlaw, hilngon na usab sa pari ang nuka ug kon makita niya nga wala kini moabot sa unod ug wala usab mokaylap sa ubang bahin sa panit, ipahibalo sa pari nga dili siya hugaw. Unya labhan niya ang iyang bisti ug mahinlo siya. 35Apan kon ang nuka mikaylap sa ubang bahin sa panit tapos siya kasultihi nga dili siya hugaw, 36hilngon siya sa pari pag-usab. Kon makita niya nga mikaylap ang nuka sa ubang bahin sa panit, dili na kinahanglan nga mangita pa siyag mga bulagaw nga buhok kay ang tawong masakiton siguro na nga hugaw. 37Apan kon maoy pagtan-aw sa pari nga ang nuka wala mokaylap ug nanubo na ang mga itom nga buhok diha niini, nagpasabot nga naayo na kini ug ang tawo hinlo na. Ang pari mag-isip kaniya nga hinlo na.
38“Kon ang usa ka lalaki o usa ka babaye may mga kabangkabang nga puti diha sa iyang panit, 39hilngon siya sa pari. Kon makita nga ang mga kabangkabang luspad nga pagkaputi, ap-ap kini ug busa dili hugaw ang maong tawo.
40“Kon ang buhok sa usa ka tawo mangaibot ug maupaw siya, dili siya hugaw. 41Kon mangaibot ang iyang buhok sa agtang ug maupaw kini, dili gihapon siya hugaw. 42Apan kon may butoy nga bulok puti nga may pagkapula diha sa naupaw niyang agtang o ulo, sanla kini. 43Sa ingon niini, hilngon siya sa pari ug kon ang butoy diha sa naupaw nga agtang o ulo bulok puti nga may pagkapula sama sa hitsura sa sanla sa panit, 44gisanla siya ug busa hugaw. Kinahanglan nga ipahibalo sa pari nga hugaw siya. Ang sakit niya anaa sa iyang ulo.
45“Ang sanlahon kinahanglan nga magsul-ob ug gision nga bisti ug ipadunghay niya ang iyang buhok ug tabonan niya ang ibabaw niyang ngabil ug moingon siya sa kusog nga tingog, ‘Hugaw ako! Hugaw ako!’ 46Magpabilin siyang hugaw samtang anaa pa kaniya ang sakit. Ug kay hugaw man siya, magpuyo siya nga mag-inusara sa usa ka puloy-anan sa gawas sa kampo.
12. Mga Balaod mahitungod sa Agup-op: Lev.13:47-59
47“Kon sa usa ka bisti nga delana o lino may mipilit nga ingon sa agup-op 48 o kon ang agup-op anaa sa hinabol o ginansilyong delana o lino o diha sa panit o sa bisan unsang binuhat ug panit, 49agup-op kini kon ang iyang bulok may pagkaberde o may pagkapula bisan diin kini motapot: sa bisti o sa hinabol o ginansilyong delana o lino o sa panit ba hinuon o sa bisan unsang binuhat ug panit ug kinahanglang ipahiling kini sa pari. 50Ang pari maghiling niini ug ilain niya kini pagbutang sulod sa pito ka adlaw. 51Human kini niya mahiling sa ikapitong adlaw ug makit-ang mitapot sa kaubang bahin sa bisti o sa hinabol o ginansilyong delana o lino, o sa panit sa hayop bisan unsa ang gamitan niini, agup-op kini nga grabi kaayo ug busa mahugaw ang butang nga gitaptan niini. 52Tungod niini, sunogon niya ang maong bisti o hinabol o ginansilyong delana o lino o bisan unsang butang nga binuhat ug panit nga gitaptan niini kay kini agup-op nga grabi kaayo.53“Apan kon inighiling sa pari niini makita niya nga wala kini mokaylap sa ubang bahin sa bisti o sa hinabol o ginansilyo nga panapton o sa bisan unsang butang nga binuhat gikan sa panit, 54palabhan o pahugasan niya ang gitaptan niini ug ilain niya kini pagbutang sulod sa laing pito ka adlaw. 55Human kini kalabhi hilngon na usab kini sa pari. Kon wala mausab ang kolor sa dapit nga gitaptan niini bisan pag wala kini mokaylap, hugaw kini busa kinahanglang sunogon sa walay pag-isip kon anaa ba kini sa atubangan o sa likod. 56Apan kon inighiling sa pari niini makita niya nga nag-anam nag kapapas ang mitapot niini human kini malabhi o mahugasi, gision niya ang dapit sa bisti o sa panit o sa hinabol o ginansilyong panapton nga gitaptan niini. 57Kon motungha kini pag-usab diha sa bisti o sa hinabol o ginansilyong panapton o sa bisan unsang butang nga binuhat gikan sa panit, makatakod gihapon kini busa kinahanglan nga sunogon ang gitaptan niini. 58Apan kon kini nawala na sa bisti o sa hinabol o ginansilyong panapton o sa bisan unsang butang nga binuhat gikan sa panit human kini labhi kon hugasi, labhan o hugasan kini pag-usab ug kini isipon na nga hinlo.”
59Mao kini ang lagda bahin sa bisti nga nataptan sa agup-op, bisti man kini nga delana o lino o hinabol o ginansilyong panapton o bisan unsang butang nga binuhat gikan sa panit.
13. Tulomanon sa Paghinlo sa Sanlahon: Lev.14:2-32
2“KiniMat. 8:4; Mar. 1:44; Luc. 5:14; 17:14. mao ang tulomanon bahin sa paghinlo sa usa ka sanlahon. Dad-on siya ngadto sa pari, 3ug ang pari mogawas sa kampo aron sa paghiling kaniya. Kon makita sa pari nga naayo na ang iyang sanla, 4magpakuha ang pari ug duha ka buhing langgam nga hinlo ug kahoy nga sidro ug pula nga higot ug isopo alang kaniya nga pagahinloan. 5Unya ipapatay sa pari ang usa ka langgam diha sa sudlanan nga kulon ug may sulod nga tubig gikan sa tubod. 6Unya kuhaon niya ang buhi nga langgam ug ang kahoy nga sidro ingon man ang pula nga higot ug ang isopo ug ituslob niya kini sa dugo sa langgam nga gipatay sa ibabaw sa tubig. 7Ang dugo iyang iwisik sa makapito sa tawo nga pagahinloan sa sanla. Human niini, ipahibalo niya nga ang tawo hinlo na ug iyang buhian ang langgam nga buhi. 8Labhan sa tawo ang iyang sapot ug kiskison ang tanan niyang buhok ug maligo siya. Niini mahinlo na siya. Unya makasulod na siya sa kampo apan magapabilin siya sa gawas sa iyang tolda sulod sa pito ka adlaw. 9Sa ikapitong adlaw iyang kiskisan pag-usab ang tanan niyang buhok ingon man ang iyang bungot ug ang iyang kilay—ang tanan gayod niyang balhibo. Unya labhan niya ang iyang bisti ug maligo siya ug mahinlo siya.
10“Sa ikawalong adlaw magkuha siya ug duha ka laki ug usa ka baye nga nating karnero nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa. Magkuha usab siyag halad nga pagkaon nga tulo ka kilo nga harina nga minasag lana mga ikatulong bahin sa usa ka litro nga lana. 11Kining tanan, lakip ang tawo nga iyang gihinloan, ibutang sa pari sa atubangan sa Ginoo sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. 12Unya kuhaon sa pari ang usa ka laking karnero ug ihalad niya kini uban sa mga ikatulong bahin sa usa ka litro nga lana ingon nga halad alang sa paglapas ug ihalad usab niya kini ingon nga halad nga binayaw ngadto sa Ginoo alang sa pari. 13Ang nating karnero ihawon niya sa ihawanan sa halad tungod sa sala ug sa halad nga sunogon didto sa dapit nga balaan kay ang halad tungod sa paglapas, sama sa halad tungod sa sala, iya man sa pari; kini balaan kaayo. 14Unya ang pari magkuha ug dugo sa halad alang sa paglapas ug ihidhid niya kini sa tumoy sa tuong dalunggan ug sa kumagko sa tuong kamot ug sa kumagko sa tuong tiil sa tawo nga gihinloan. 15Magkuha usab ang pari ug lana gikan sa botilya ug ibubo niya kini sa wala niyang palad 16ug ang tuo niyang tudlo ituslob niya sa lana nga diha sa wala niyang palad. Pinaagi sa iyang tudlo, iya kining iwisik sa makapito atubangan sa Ginoo. 17Unya hidhiran niya sa lana nga nasalin diha sa iyang palad ang tumoy sa tuong dalunggan ug ang kumagko sa tuong kamot ingon man ang kumagko sa tuong tiil sa tawo nga gihinloan—ibabaw sa dugo sa halad alang sa paglapas. 18Ang tanang nasalin nga lana diha sa kamot sa pari ipahid niya sa ulo sa tawo nga gihinloan. Unya ang pari magahimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya sa atubangan sa Ginoo.
19“Ihalad sa pari ang halad tungod sa sala aron sa pagpapas sa sala sa tawo nga gihinloan sa iyang kahugaw. Human niini, ihawon niya ang halad nga sunogonon 20ug ihalad niya kini sa halaran lakip ang halad nga uhay. Sa ingon niini nga paagi ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang kaniya ug mahinlo siya.
21“Apan kon siya kabos ug dili makahimo sa paghatag sa maong gidaghanon, magkuha lamang siya ug usa ka nating karnero nga laki aron gamiton nga halad alang sa paglapas ug ibayaw kini aron sa pagtabon sa iyang sala. Magkuha usab siya ug usa ka kilo sa labing maayong harina nga minasag lana aron gamiton nga halad nga pagkaon ug mga ikatulong bahin sa usa ka litro nga lana. 22Magkuha usab siyag duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati sumala sa iyang maabot paghatag: ang usa gamiton nga halad tungod sa sala ug ang usa halad nga sunogon. 23Sa ikawalong adlaw dad-on niya kining tanan ngadto sa pari alang sa paghinlo kaniya, didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan sa atubangan sa Ginoo. 24Ug kuhaon sa pari ang nating karnero nga halad alang sa paglapas ug ang usa ka botilyang lana ug iya kining ibayaw ingon nga halad nga binayaw sa atubangan sa Ginoo. 25Unya ihawon niya ang nating karnero nga halad alang sa paglapas ug magkuha siya ug dugo niini ug ihidhid niya ang dugo sa tumoy sa tuong dalunggan ug sa kumagko sa tuong kamot ingon man sa kumagko sa tuong tiil sa tawo nga gihinloan. 26Unya magbubo ang pari ug lana sa wala niyang palad, 27ug pinaagi sa tuo niyang tudlo iwisik niya sa makapito ang lana nga diha sa wala niyang kamot sa atubangan sa Ginoo. 28Hidhiran niyag lana nga diha sa iyang palad ang tumoy sa tuong dalunggan ug ang kumagko sa tuong kamot ingon man ang kumagko sa tuong tiil sa tawo nga gihinloan, sa dapit diin gibutang ang dugo sa halad alang sa paglapas. 29Ang tanang masalin nga lana sa iyang palad ipahid niya sa ulo sa tawo nga gihinloan aron pagpapas sa iyang sala atubangan sa Ginoo. 30Ug maghalad ang tawo ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati sumala sa iyang maabot: 31ang usa gamiton nga halad tungod sa sala ug ang usa halad nga sunogon uban sa halad nga uhay. Ug ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa tawo nga gihinloan sa atubangan sa Ginoo. 32Mao kini ang tulomanon sa tawo nga nasakit ug sanla nga walay igong ikahatag alang sa paghinlo kaniya.”
14. Agup-op diha sa mga Balay: Lev.14:33-56
33Ang Ginoo miingon kang Moises ug kang Aaron, 34“Kon mahiabot na kamo sa yuta sa Canaan nga akong ihatag kaninyo ug kon butangan kog agup-op ang usa ka balay niadtong yutaa, 35ang tag-iya sa maong balay moduol ug mosugilon sa pari mahitungod sa agup-op diha sa iyang balay. 36Unya ang pari magsugo nga manggawas sa balay ang namuyo niini una pa siya mosulod aron sa pagsusi sa sakit aron ang tanan nga anaa sa sulod sa balay dili maisip nga hugaw. Anha na ang pari mosulod sa balay aron sa pagsusi niini kon nakapanggawas na ang mga tagbalay. 37Unya iyang susihon ang agup-op ug kon iyang makita nga diha sa bungbong sa balay may pagkalunhaw o pagkapula nga puntikpuntik ug nga kini mikutkot sa bungbong, 38ang pari mogawas ug sirhan niya ang pultahan niini ug ang pultahan magpabiling sirado sulod sa pito ka adlaw. 39Sa ikapitong adlaw mobalik siya aron pagsusi niini ug kon ang mga agup-op mikaylap sa ubang dapit sa bungbong, 40ipakuha sa pari ang mga bato nga gitaptan sa agup-op ug ipalabay kini ngadto sa mahugaw nga dapit sa gawas sa siyudad. 41Ug pakiskisan niya ang sulod sa tibuok balay ug ang kiniskis isalibay nila ngadto sa mahugaw nga dapit sa gawas sa siyudad. 42Unya magkuha sila ug laing mga bato ug ihulip nila kini sa dapit nga gikuhaan sa daang mga bato. Magkuha usab silag apog ug ipuli nila kini sa nakiskis sa balay.
43“Kon ang agup-op motungha pag-usab human kuhaa ang mga bato ug kiskisi ang balay ug human kini butangi ug bag-ong apog, 44adtoon ug susihon na usab kini sa pari. Kon iyang makita nga ang agup-op mikaylap sa balay, agup-op kini nga kuyaw kaayo ug hugaw ang maong balay. 45Busa gub-on kini ug ang mga bato niini, ang mga kahoy ug ang tanang mga apog, dad-on ngadto sa usa ka hugaw nga dapit sa gawas sa siyudad. 46Ang mosulod sa maong balay samtang gidili pa ang pagsulod niini mahugaw hangtod sa hapon 47ug kinahanglan labhan ang bisti sa tawo nga natulog sa maong balay ingon man ang nagkaon diha sa sulod niini.
48“Apan kon inigsusi sa pari niini makita niya nga ang agup-op wala mokaylap human kabutangi ug bag-ong apog ang balay, ang pari magpahibalo nga dili kini hugaw kay ang agup-op nahanaw na man. 49Ug aron sa pagputli sa balay, ang pari magkuha ug duha ka langgam nga gagmay ug kahoy nga sidro. Magkuha usab siya ug higot nga pula ug isopo. 50Unya ihawon niya ang usa ka langgam diha sa sudlanan nga kulon ug may sulod nga tubig nga gikan sa tubod. 51Unya kuhaon niya ang kahoy nga sidro ingon man ang isopo ug ang tanod nga pula ug uban sa langgam nga buhi ituslob niya kini sa dugo sa langgam nga giihaw ug sa tubig unya wisikan niya ang balay sa makapito. 52Sa ingon niini nga paagi hinloan niya ang balay pinaagi sa dugo sa langgam, sa tubig, sa langgam nga buhi ug sa kahoyng sidro ingon man sa isopo ug sa higot nga pula. 53Unya ang langgam nga buhi iyang buhian sa gawas sa siyudad. Sa ingon niini nga paagi mahinloan niya ang balay.”
54Mao kini ang tulomanon mahitungod sa sakit nga sanla: 55-56sa mga nuka, sa mga hubag o butoy ug bahin sa agup-op nga anaa sa mga bisti o mga balay. 57Kining mga balaora maoy magpaila unsang butanga ang hinlo ug unsang butanga ang hugaw.
15. Mga Lagda mahitungod sa Tawo nga may Sakit nga Nag-agos:Lev.15:2-15
2“Sultihi ang mga Israelita nga bisan kinsang lalaki nga may nag-agos gikan sa iyang kinatawo hugaw kini. 3Ug kini mao ang lagda bahin sa tawo nga may nag-agos sa iyang kinatawo: nag-agos kini o wala na, isipon siyang hugaw. 4Mahugaw ang tanang gihigdaan sa tawo nga may sakit nga nag-agos ug ang tanan nga iyang lingkoran mahugaw usab. 5Bisan kinsa nga makahikap sa iyang higdaanan kinahanglang labhan niya ang iyang bisti ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 6Ang molingkod sa bisan unsa nga nalingkoran sa tawo nga may sakit nga nag-agos kinahanglang labhan niya ang iyang sapot ug maligo. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 7Ug ang makahikap sa lawas sa tawong may nag-agos kinahanglang manglaba sa iyang sapot ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 8Kon ang tawo nga hinlo luwaan sa tawong may nag-agos, ang tawong hinlo kinahanglan maglaba sa iyang bisti ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 9Ang muntora sa hayop nga nalingkoran sa tawong may nag-agos mahugaw. 10Ang makahikap sa bisan unsa nga nalingkoran sa maong tawo mahugaw usab hangtod sa gabii ug ang mokuha sa maong butang maglaba sa iyang sapot ug maligo. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 11Kon ang tawong may nag-agos nga wala makapanghunaw sa iyang kamot makahikap ug laing tawo, kinahanglang labhan sa tawo nga nahikapan ang iyang bisti ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 12Ang galamiton nga hinimo sa yutang kulonon nga mahikapan sa tawong may nag-agos buk-on ug ang galamiton nga hinimo gikan sa kahoy nga iyang mahikapan hugasan.13“Kon wala na kaniya ang nag-agos, maghulat siya ug pito ka adlaw una siya mahinlo. Unya labhan niya ang iyang sapot ug maligo siya sa tubig nga nag-agay ug siya mahinlo na. 14Sa ikawalong adlaw magkuha siya ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati. Ug moadto siya sa atubangan sa Ginoo, sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug ihatag niya kini sa pari. 15Ang pari magahalad niini—ang usa ingon nga halad tungod sa sala ug ang usa ingon nga halad nga sunogon. Ug ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala sa atubangan sa Ginoo alang kaniya tungod sa iyang sakit nga nag-agos.
16. Mga Balaod mahitungod sa Giagasag Binhi ug sa Giregla: Lev.15:16-33
16“Kon ang usa ka lalaki giagasan sa iyang binhi, maligo siya apan magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 17Ang panapton ug panit nga matuloan niini hugasan. Magpabilin kini nga hugaw hangtod sa gabii. 18Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa usa ka babaye, kinahanglan silang duha maligo apan magpabilin silang hugaw hangtod sa gabii.
19“Kon reglahon ang usa ka babaye, magpabilin siyang hugaw sulod sa pito ka adlaw. Ang mohikap kaniya mahugaw hangtod sa gabii. 20Bisan unsa nga iyang higdaan ug lingkoran sa panahon nga siya dug-on mahugaw usab. 21-23Bisan kinsa nga makahikap sa iyang higdaanan o bisan unsang butang nga iyang gilingkoran kinahanglan maglaba sa iyang bisti ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 24Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa maong babaye, matakdan siya sa kahugaw sa babaye ug hugaw siya sulod sa pito ka adlaw. Ang tanan nga iyang gihigdaan mahugaw usab.25“Kon ang usa ka babaye dug-on sulod sa pipila ka adlaw nga dili panahon sa iyang pagregla o kon ang iyang pagregla molapas sa gitagal nga panahon niini, mahugaw siya sama ra sa naandan niyang pagregla ug magapadayon ang iyang kahugaw samtang dug-on pa siya. 26Ang matag higdaanan nga iyang nahigdaan sa panahon nga siya gidugo mahugaw sama ra nga kini iyang nahigdaan sa naandan niyang pagregla. Ang tanang butang nga iyang malingkoran mahugaw usab sama ra nga kini iyang nalingkoran sa naandan niyang pagregla. 27Ang makahikap sa maong butang mahugaw usab ug kinahanglan labhan niya ang iyang bisti ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. 28Kon dili na siya dug-on, maghulat siya ug pito ka adlaw una siya mahinlo. 29Sa ikawalong adlaw magkuha siya ug duha ka tukmo o duha ka kuyabog nga salampati ug dad-on niya kini sa pari, didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. 30Ang usa ihalad sa pari ingon nga halad tungod sa sala ug ang usa ingon nga halad nga sunogon. Ug ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa babaye sa atubangan sa Ginoo tungod sa dugo nga miagas.31“Pahimangnoi ang mga Israelita sa kahugaw nila aron dili sila mangamatay tungod sa ilang kahugaw pinaagi sa pagbuling sa akong templo nga anaa sa taliwala nila.”32Mao kini ang tulomanon alang niadtong may nag-agos sa lawas ug niadtong giagasan ug binhi nga nahugaw gumikan niini 33ingon man niadtong gidugo. Sa ato pa, alang kini ni bisan kinsa nga lalaki ug babaye nga giagasan ug hugaw ug alang niadtong lalaki nga nakighilawas sa usa ka babaye nga gidugo.
17. Ang Adlaw sa Pagpapas sa Sala: Lev. 16:2-19
2angGinoo miingon kang Moises, “Sultihi ang imong igsoon nga si Aaron nga mosulod lamang siya ngadto sa Dapit nga Labing Balaan, sa sulod sa tabil sa hustong panahon kay ako mopadayag diha sa panganod ibabaw sa tabon sa Sudlanan sa Kasabotan. Kon dili siya motuman mamatay siya. 3Mahimo lamang siyang mosulod sa Dapit nga Labing Balaan kon magdala siya ug usa ka toriyong baka nga halad tungod sa sala ug usa ka karnero nga laki nga halad nga sunogon.4“Kinahanglan maligo siya ug magsul-ob sa balaang sapot nga lino ug sa ilalom niini isul-ob niya ang karsunsilyo nga lino ug magbakos ug magpurong siyag lino.5“Ug magkuha siya gikan sa katawhan sa Israel ug duha ka kanding nga laki nga ihalad tungod sa sala ug usa ka karnero nga laki nga halad nga sunogon. 6Kinahanglan maghalad si Aaron ug baka nga laki ingon nga halad alang sa iyang kaugalingong sala ug sa iyang panimalay. 7Unya kuhaon niya ang duha ka kanding ug ibutang niya kini sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. 8Unya magripa siya aron pagtino kon hain sa duha ka kanding ang mahiadto sa Ginoo ug hain ang mahiadto kang Asasel. 9Ang kanding nga mahiadto sa Ginoo pinasikad sa ripa dad-on ni Aaron sa sulod ug ihalad ingon nga halad tungod sa sala. 10Apan ang kanding nga mahiadto kang Asasel ihalad niya nga buhi sa atubangan sa Ginoo aron nga pinaagi niini makahimo siya sa pagpapas sa sala pinaagi sa pagbuhi sa kanding paingon sa kamingawan ngadto kang Asasel.11“Ug ihalad ni Aaron ang baka nga laki ingon nga halad tungod sa iyang sala ug maghimo siya sa seremonyas sa pagpapas sa iyang sala ug sa iyang panimalay. Unya ihawon niya ang baka ingon nga halad tungod sa sala. 12Ug magkuha siya ug usa ka sudlanan sa insenso nga puno sa baga gikan sa halaran nga diha sa atubangan sa Ginoo ug magkuha usab siya ug duha ka hakop nga insensong humot ug pinong pagkadugmok. Dad-on niya kini sa Dapit nga Labing Balaan. 13Ibutang niya ang insenso diha sa kalayo sa atubangan sa Ginoo aron nga ang aso niini motabon sa takob nga diha sa Sudlanan sa Kasabotan aron dili siya mamatay. 14Ug magkuha siya ug dugo sa baka ug pinaagi sa iyang mga tudlo iwisik niya kini sa ibabaw sa takob ug sa makapito sa atubangan sa takob.15“Unya ihawon niya ang kanding nga halad tungod sa sala sa katawhan ug dad-on niya ang dugo niini ngadto sa Dapit nga Labing Balaan. Unya himoon niya ang iyang gihimo sa dugo sa baka—pinaagi sa pagwisik niini sa ibabaw ug sa atubangan sa takob. 16Sa ingon niini himoon niya ang seremonyas sa paghinlo sa Dapit nga Labing Balaan tungod sa kahugawan sa katawhan sa Israel ug sa tanan nilang sala. Himoon usab niya kini sa Tolda nga Tagboanan nga anaa sa ilang taliwala nga nahugawan usab. 17Kinahanglan nga walay tawo nga atua sa sulod sa Tolda nga Tagboanan inigsulod niya aron sa paghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala didto sa Dapit nga Labing Balaan hangtod nga mogula siya human siya makahimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa iyang kaugalingon ingon man sa iyang panimalay ug sa tibuok katilingban sa Israel. 18Mogula siya ngadto sa halaran nga nahimutang sa atubangan sa Ginoo ug hinloan niya kini. Magkuha siya ug dugo sa baka ug sa kanding ug ipahid niya kini sa mga sungaysungay libot sa halaran. 19Unya pinaagi sa iyang tudlo iwisik niya ang dugo sa makapito. Sa ingon niini mahinloan niya kini ug mabalaan gikan sa kahugaw sa mga Israelita.
18. Ang Kanding nga Gibuhian: Lev.16:20-28
20“Inigkahuman ni Aaron ug hinlo sa Dapit nga Balaan ingon man sa Tolda nga Tagboanan ug sa halaran, ihalad niya ang buhi nga kanding. 21Unya itapion ni Aaron ang iyang mga kamot sa ulo niini ug isugid niya ang tanang mga kasal-anan ug mga kalapasan sa mga Israelita. Sa ingon niini ikabutang niya sa ulo sa kanding kining tanan ug pabuhian niya ang kanding didto sa kamingawan sa usa niya ka katabang. 22Ang kanding maoy magdala sa tanan nilang mga kasal-anan ngadto sa usa ka hilit nga dapit ug buhian kini ngadto sa kamingawan.23“Unya si Aaron mosulod sa Tolda nga Tagboanan ug huboon niya ang mga bisti nga lino nga iyang gisul-ob sa dihang misulod siya sa Dapit nga Balaan ug ibilin niya kini didto. 24Unya maligo siya didto sa usa ka dapit nga balaan ug isul-ob niya ang iyang kaugalingong mga bisti. Pagkatapos niini mogula siya ug ihalad niya ang iyang halad nga sunogon ingon man ang halad nga sunogon nga ila sa mga tawo ug maghimo siya sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa iyang kaugalingon ug alang sa mga tawo. 25Ang tambok sa halad tungod sa sala sunogon niya sa halaran. 26Labhan sa tawo nga nagbuhi sa kanding nga alang kang Asasel ang iyang bisti ug maligo siya human niini ug makasulod na siya pagbalik sa kampo. 27Ang torong baka ug ang kanding nga mga halad tungod sa sala kansang dugo gidala sa sulod sa Dapit nga Balaan aron ihinlo niini dad-on ngadto sa gawas sa kampo. Unya ang ilang panit, unod ug tinai sunogon. 28Labhan sa tawo nga maoy magsunog niini ang iyang sapot ug maligo siya human niini ug makasulod na siya sa kampo.
19. Pagsaulog sa Adlaw sa Pagpapas sa mga Sala: Lev.16:29-34
29“Ug mahimong tulomanon alang kaninyo sa tanang panahon ang pagpuasa sa ikanapulo nga adlaw sa ikapitong bulan. Kamong mga Israelita ug ang langyaw nga nagapuyo uban kaninyo kinahanglan nga dili magtrabaho 30kay niining adlawa himoon alang kaninyo ang seremonyas sa pagpapas sa inyong sala ug aron mahinlo kamo sa atubangan sa Ginoo. 31Adlaw kini nga igpapahulay alang kaninyo ug pagpuasa kamo. Tulomanon kini nga walay kataposan. 32Ang pari nga gidihogan ug giordinahan aron mag-alagad ingon nga pari puli sa iyang amahan maoy maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala ug magsul-ob siya sa balaang mga bisti nga lino. 33Hinloan niya ang Dapit nga Balaan ingon man ang Tolda nga Tagboanan ug ang halaran. Maghimo usab siya sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa mga pari ug alang sa tanang katawhan. 34Ang paghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala alang sa tanang mga kasal-anan sa mga Israelita makausa sa usa ka tuig maoy tulomanon ninyo nga walay kataposan.”
20. Ang Pagkasagrado sa Dugo: Lev.17:3-15
3bisan kinsa kanila nga mag-ihaw ug baka o karnero o kanding sa sulod o sa gawas sa kampo 4ug dili niya kini dad-on ngadto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan aron ihalad kini ingon nga gasa sa Ginoo atubangan sa Tolda nga Tagboanan nakasupak siya sa Balaod gumikan sa iyang pagpaagas ug dugo. Tungod niini, hinginlan siya gikan sa katawhan sa Dios. 5Gihimo kini aron nga dad-on sa mga Israelita ngadto sa Ginoo ang ilang mga giihaw nga ilang gihalad sa gawas sa kampo. Ihatag nila kini sa pari didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug ihawon nila ingon nga mga halad sa pakigdait alang sa Ginoo. 6Ang dugo isablig sa pari ngadto sa halaran sa Ginoo didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug sunogon niya ang tambok ingon nga humot nga halad alang sa Ginoo. 7Sa ingon niini, dili na sila magdala sa ilang mga halad ngadto sa mga demonyong kanding nga ilang gisimba sa walay kukaulaw. Tulomanon nila kini sa tanang panahon nga umaabot.8“Busa sultihi sila nga bisan kinsa sa mga Israelita o langyaw nga nagpuyo tipon kanila nga maghalad ug halad nga sunogon 9nga dili niya dad-on sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan aron ihalad kini sa Ginoo, hinginlan siya gikan sa katawhan sa Dios.
10“Ug kon may Israelita o langyaw nga nagpuyo tipon kanila nga mokaon ug bisan unsa nga dugo, makigbatok ako kaniya ug hinginlan ko siya gikan sa katawhan sa Dios. 11Kay ang kinabuhi anaa sa dugo ug gihatag ko kini kaninyo aron gamiton sa pagpapas sa sala alang sa inyong kinabuhi diha sa halaran kay ang dugo man, ingon nga tinubdan sa kinabuhi, ang makapapas sa sala. 12Kini ang hinungdan ngano nga gisultihan ko ang mga Israelita nga walay bisan kinsa kanila o sa mga langyaw nga nagpuyo tipon kanila nga mokaon ug dugo.
13“Ug bisan kinsa nga Israelita o dumuduong nga nagpuyo tipon kanila mangayam ug makakuhag mananap o langgam nga makaon, kinahanglang paagason niya ang dugo niini ug tabonag yuta ang dugo. 14Tungod kay anaa man sa dugo ang kinabuhi sa tanang binuhat busa gidid-an ko ang mga Israelita sa pagkaon sa dugo sa bisan unsang mananap. Ang mokaon ug dugo isipon nga dili na sakop sa akong katawhan.
15“Bisan kinsang tawhana, lumad o langyaw nga mokaon sa mananap nga namatayg iya ra o gipatay ba hinuon sa mga ihalas nga mananap, kinahanglang labhan niya ang iyang sapot ug maligo siya. Magpabilin siyang hugaw hangtod sa gabii. Human niini, mahinlo na usab siya. 16Apan kon dili niya labhan ang iyang sapot ug dili siya maligo, mag-antos siya sa sangpotanan.”
21. Mga Gidili nga Paagi sa Pakighilawas: Lev.18:3-30
3Ayaw ninyog buhata ang ilang gibuhat didto sa Ehipto diin kamo nagpuyo kaniadto. Ayaw ninyog buhata ang gibuhat sa taga-Canaan diin dad-on ko kamo. Ayaw kamo pagsunod sa ilang mga batasan. 4Ang akong mga sugo lamang mao ang inyong buhaton ug tumanon ninyo ang mga tulomanon nga gipatuman ko kaninyo. Ako mao ang Ginoonga inyong Dios. 5Busa, matngoni ninyo ang akong mga tulomanon ug ang akong mga sugo kay ang magtuman niini makabaton ug kinabuhi. Ako mao ang Ginoo.
6“Ayaw kamo pagpakighilawas sa inyong mga paryenti. Ako mao ang Ginoo. 7Ayaw pakaulawi ang imong amahan pinaagi sa pagpakighilawas sa imong inahan. Imo siyang inahan busa ayaw pagpakighilawas kaniya. 8Ug ayaw pagpakighilawas sa asawa sa imong amahan kay ang pagbuhat sa ingon maoy pagpakaulaw kaniya. 9Ayaw usab pagpakighilawas sa imong igsoong babaye nga imong igsoon sa amahan o sa imong inahan ba hinuon, sa walay pagsapayan kon diha ba siya mahimugso sa inyong panimalay o didto ba sa laing dapit. 10Ug ayaw pagpakighilawas sa imong apo nga babaye kay makauulaw kini alang sa imong kaugalingon. 11Ayaw usab pagpakighilawas sa anak nga babaye sa imong amahan ug sa imong ina-ina kay siya imo mang igsoon. 12Ug ayaw pagpakighilawas sa igsoong babaye sa imong amahan kay siya imo mang iyaan. 13Ayaw usab pagpakighilawas sa igsoong babaye sa imong inahan kay siya imo gihapong iyaan. 14Ug ayaw pakaulawi ang imong uyoan pinaagi sa pagpakighilawas sa iyang asawa kay siya imo mang iyaan. 15Ayaw usab pagpakighilawas sa imong umagad nga babaye kay siya asawa man sa imong anak busa ayaw siya pakaulawi. 16Ug ayaw pagpakighilawas sa asawa sa imong igsoon kay makauulaw kini alang sa imong igsoon. 17Ayaw pagpakighilawas sa anak o sa apo sa imong asawa kay sila paryenti ra man sa imong asawa ug kini daotan. 18Ug ayaw pangasaw-a ang igsoon sa imong asawa ug makighilawas kaniya samtang buhi pa ang imong asawa.
19“Ayaw usab pagpakighilawas sa usa ka babaye nga giregla kay hugaw siya. 20Ug ayaw pagpakighilawas sa asawa sa imong isigkatawo aron dili ka mahugaw. 21Ayaw usab pagtugot nga usa sa imong kabataan ang sunogon aron ihalad kang Moloc kay sa ingon wala mo tahora ang ngalan sa imong Dios. Ako mao si Yahweh. 22Ayaw usab pagpakighilawas sa imong isigkalalaki kay daotan kini kaayo. 23Ug ayaw pagpakighilawas sa usa ka mananap aron dili ka mahugaw tungod niini. Ginadili usab sa babaye ang pagtugyan sa iyang kaugalingon ngadto sa usa ka mananap aron makighilawas niini kay kining buhata hilabihan ka daotan.24“Ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon sa bisan hain niining mga butanga kay mao kini ang nakapahugaw sa mga katawhan nga gisalikway ko sa inyong atubangan. 25Ang ilang nasod nahugaw busa gisilotan ug gisalikway ko sila. 26Apan kamo, lumad man o langyaw nga nagpuyo tipon kaninyo, tumana ninyo ang akong mga sugo ingon man ang mga tulomanon. Ug ayaw ninyo buhata ang bisan hain niining mga butanga nga daotan kaayo 27kay mao kini ang gibuhat sa unang mga lumolupyo niining yutaa nga maoy nakapahugaw niini. 28Tumana ninyo ang akong mga sugo aron dili ko kamo hinginlan gikan niining yutaa tungod sa inyong pagbuling niini sama nga gihinginlan ko ang katawhan nga unang nagpuyo dinhi. 29Ang magbuhat sa bisan hain niining mga butanga nga salawayon kaayo, hinginlan gikan sa katawhan sa Dios.
30“Busa tumana ninyo ang akong sugo nga dili kamo magbuhat sa bisan hain niining mga salawayong buhat nga gibuhat sa katawhan niining dapita sa wala pa kamo mahianhi aron dili kamo mahugaw tungod niini: Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.”
22. Mga Balaod sa Pagkabalaan ug Hustisya: Lev.19:3-37
3Tahora ang inyong inahan ug ang inyong amahan ug tumana ang akong mga Adlaw nga Igpapahulay. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
4“Ayaw pagdangop ngadto sa mga diosdios o paghimog mga tinunaw nga larawan aron inyong simbahon. Ako mao ang Ginoonga inyong Dios.5“Kon maghalad kamog mananap ingon nga halad sa pakigdait ug kon buot kamo nga dawaton nako kini, 6kan-on ninyo kini sa adlaw gayod sa paghalad niini o sa pagkaugma ba hinuon. Ang mahisalin sa ikatulong adlaw kinahanglang sunogon. 7Dili na kini mahimong kan-on kay hugaw na man kini ug dili ko na kini dawaton. 8Apan ang mokaon niini makasala kay gipasipad-an man niya ang butang nga balaan alang sa Ginoo busa hinginlan siya gikan sa iyang mga kabanay.
9“Kon mangani kamo sa inyong yuta, ayaw ilakip pag-ani ang anaa sa daplin ug ayaw hagdawa ang nahibilin. 10Ayaw usab hutda pagpamupo ang inyong parasan ug ayaw pamunita ang nangahulog nga mga ubas. Ibilin kini alang sa mga kabos ug sa mga langyaw. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
11“Ayaw kamo pangawat. Ayaw kamo paglinimbongay o pagbinakakay. 12Ug ayaw usab panumpa ug bakak ginamit ang akong ngalan kay sa ingon gipasipad-an ninyo ang ngalan sa inyong Dios. Ako mao si Yahweh.
13“Ayaw pahimusli o kawati ang inyong isigkatawo. Ayaw paugmai ang paghatag sa suhol sa usa ka mamumuo.
14Ayaw tungloha ang tawong bungol ug ayawg alihi ang agian sa buta. Kahadloki hinuon ang inyong Dios. Ako mao ang Ginoo.
15“Ayaw paghimo ug dili matarong nga paghukom ug ayaw pagdapig sa mga kabos o sa mga adunahan. Himoa hinuon ang matarong nga paghukom ngadto sa inyong isigkatawo. 16Ayaw pagpalakaw ug daotang tabi batok sa inyong isigkatawo. Ayaw pagsaksi ug bakak batok sa kinabuhi sa inyong isigkatawo. Ako mao ang Ginoo.
17“Kon may kasilo kamo sa inyong isigkatawo, prangkahi siya aron dili kamo makasala. 18Ayaw panimalos ug ayaw usab pagdumot sa inyong kadugo. Higugmaa ang inyong isigkatawo sama sa inyong paghigugma sa inyong kaugalingon. Ako mao ang Ginoo.
19“Tumana ang mga tulomanon nga gipatuman ko kaninyo. Ayaw paliwati ang imong kahayopan ug laing matang sa mga hayop. Ayaw usab pagpugas sa imong uma ug duha ka matang sa binhi. Ayaw pagsul-ob ug bisti nga hinimo gikan sa duha ka matang sa panapton.
20“Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa usa ka babayeng ulipon nga pangasaw-onon sa laing lalaki ug ang babayeng ulipon wala pa malukat o kahatagi sa iyang kagawasan, himoon ang usa ka husay bahin sa nahitabo. Dili sila patyon kay ang babaye wala pa man kahatagi sa iyang kagawasan. 21Apan ang lalaki magadala ug laking karnero sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ingon nga iyang halad ngadto sa Ginoo tungod sa paglapas. 22Ginamit ang torong karnero, ang pari maghimo sa seremonyas sa pagpapas sa sala sa atubangan sa Ginoo alang sa maong lalaki tungod sa iyang nahimo ug pasayloon siya.
23“Kon adto na kamo sa Canaan ug magtanom kamo didtog bisan unsang prutas nga makaon ninyo, ayaw ninyo kan-a ang mga bunga niini sulod sa tulo ka tuig. 24Apan sa ikaupat nga tuig ang tanang bunga niini isipon nga balaan ingon nga halad sa pagdayeg sa Ginoo. 25Sa ikalimang tuig makakaon na kamo sa bunga niini ug mohatag kini kaninyog daghang bunga. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
26“Ayaw kamo pagkaon ug bisan unsang karne nga may dugo pa diha niini.
Ug ayaw kamo pagpamarang o pagtagnatagna.
27Ayaw ninyo putli ang inyong buhok diha sa tampihak ug ayawg kortihi ang inyong bungot.
28Ayaw pagsamari ang inyong lawas tungod sa mga minatay ug ayaw ninyo kinig patiki. Ako mao ang Ginoo.
29“Ayaw pakaulawi ang inyong anak nga babaye pinaagi sa paghimo kanila nga magbaligya sa ilang dungog didto sa templo aron dili mosanay sa nasod ang mga babayeng daotan. Kon buhaton gayod ninyo kini, ang nasod mapuno sa kahugaw.
30Tumana ninyo ang akong mga Adlaw nga Igpapahulay ug tahora ninyo ang akong Dapit nga Balaan. Ako mao ang Ginoo.
31“Ayaw kamog dangop sa mga tigkonsultag mga espiritu ug sa mga barangan. Kon buhaton ninyo kini mahugawan kamo. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
32“Tindog kamo agig pagtahod sa mga tawong tigulang ug pasidunggi sila. Kahadloki ninyo ang inyong Dios. Ako mao ang Ginoo.
33“Kon ang usa ka langyaw motipon pagpuyo kaninyo sa inyong yuta, ayaw ninyo siya pasipad-i. 34Isipa hinuon siya nga usa ka lumad. Higugmaa siya sama sa inyong paghigugma sa inyong kaugalingon kay kamo usab kaniadto mga langyaw man sa Ehipto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
35“Ayaw kamo panglimbong sa inyong paggamit sa mga sukdanan ug sa mga timbangan ug sa mga taksanan. 36Gamita ninyo ang hustong timbangan ug hustong taksanan. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo sa Ehipto.
37Matngoni ug tumana ninyo ang tanang mga tulomanon ug ang tanan kong mga sugo. Ako mao ang Ginoo.”
23. Silot sa Nagkalainlaing Sala: Lev.20:2-27
2“Sultihi ang mga Israelita nga bisan kinsa kanila o sa mga langyaw nga nagpuyo sa Israel nga mohalad sa ilang mga kabataan ngadto kang Moloc kinahanglan nga patyon. Batoon siya sa mga tawo. 3Ako mismo makigbatok kaniya ug papason ko siya gikan sa iyang mga kabanay kay gibulingan man niya ang akong Dapit nga Balaan ug gipasipad-an niya ang akong balaang ngalan. 4Ug kon ang mga tawo dili lamang magtagad sa iyang gihimo nga pagtugyan sa iyang anak kang Moloc ug dili nila siya patyon, 5makigbatok ako kaniya ingon man sa iyang panimalay. Hinginlan ko sila gikan sa ilang mga kabanay lakip ang tanan nga miduyog kaniya sa iyang pagkahisalaag sa pagsimba kang Moloc.
6“Kon ang usa ka tawo magpakisayod sa mga tigkonsultag mga espiritu ug sa mga barangan ug moduyog kanila sa ilang salawayong buhat, makigbatok ako kaniya ug hinginlan ko siya gikan sa iyang mga kabanay. 7Busa pagbalaan kamo kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. 8Matngoni ug tumana ang mga tulomanon nga gipatuman ko kaninyo. Ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kaninyo.
9“Ang magtunglo sa iyang amahan o sa iyang inahan kinahanglan patyon. Siya ra ang hinungdan sa iyang kamatayon.
10“Kon ang usa ka lalaki manapaw sa asawa sa iyang isigkatawo, silang duha nga mananapaw patyon.
11Ang lalaki nga makighilawas sa iyang ina-ina nagapakaulaw sa iyang amahan. Siya ug ang iyang ina-ina patyon ug sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon. 12Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa iyang umagad nga babaye, patyon silang duha kay nagbuhat man sila sa ingon nga unta dili man sila mga laing tawo. Sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon. 13Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa iyang isigkalalaki, silang duha nakahimo ug butang nga salawayon kaayo busa patyon sila. Sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon. 14Kon lumpongon sa usa ka tawo pagpangasawa ang anak ug ang inahan, ang lalaki ug ang duha ka babaye kinahanglan sunogon aron dili kamo maduhig sa ilang kadaotan. 15Kon ang usa ka tawo makighilawas sa usa ka mananap, patya siya ug ang mananap. 16Kon ang usa ka babaye makighilawas sa usa ka mananap, patya siya ug ang mananap. Sila ra ang sad-an sa ilang kamatayon.
17“Kon ang usa ka lalaki mangasawa sa iyang igsoon nga igsoon niya sa amahan o sa inahan, hinginlan sila gikan sa ilang mga kabanay kay makauulaw kaayo kining butanga. Silotan siya sanglit nakighilawas man siya sa iyang igsoong babaye. 18Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa usa ka babaye nga giregla, hinginlan silang duha gikan sa ilang mga kabanay sanglit gibuksan man niya ang tinubdan sa iyang dugo.19“Ayaw pagpakighilawas sa imong iyaan kay siya paryenti nimo nga suod pa kaayo; kinahanglang silotan kamong duha tungod niini. 20Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa asawa sa iyang uyoan, gipakaulawan niya ang iyang uyoan; kinahanglang silotan silang duha ug mangamatay silang walay anak. 21Usa ka buhat nga salawayon kon ilogon sa usa ka lalaki ang asawa sa iyang igsoon sanglit gipakaulawan man niya ang iyang igsoon; kinahanglang mangamatay sila nga walay anak.
22“Matngoni ug tumana ang tanang mga tulomanon ug ang tanan kong sugo aron dili ko kamo hinginlan gikan sa nasod diin adto ko kamo dad-a ug papuy-a. 23Ayaw kamo pagsunod sa mga batasan sa katawhan nga gipapahawa ko sa dapit nga inyong adtoan. Tungod sa ilang pagbuhat niini, gisalikway ko sila. 24Miingon ako kaninyo, ‘Mapanag-iya ninyo ang ilang yuta kay ihatag ko man kini kaninyo aron mainyo na. Usa kini ka yuta nga tabunok kaayo.’ Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios nga nagpili kaninyo gikan sa ubang katawhan.
25Busa laina usab ninyo ang hinlo nga mga mananap gikan sa mga hugawng mananap ug ang hugawng langgam gikan sa mga hinlo. Ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagkaon sa mga hugawng mananap, langgam ug bisan unsang nagkamang sa yuta nga akong gipalain kaninyo. 26Pagbalaan kamo alang kanako kay ako, ang Ginoo, balaan man ug gipili ko kamo ug gilain gikan sa ubang katawhan aron kamo maako.
27“Ang barangan, babaye man o lalaki, kinahanglang patyon pinaagi sa pagbato kaniya ug siya ra ang sad-an sa iyang kamatayon.”
24. Ang Pagkabalaan sa mga Pari: Lev.21:1-23
1Ang Ginoo miingon kang Moises, “Sultihi ang mga pari, ang mga kaliwat ni Aaron, nga dili nila bulingan ang ilang kaugalingon pinaagi sa paghikap sa minatay 2gawas kon kini labing suod nilang mga kadugo: sa ilang inahan o amahan, sa ilang mga anak, sa ilang igsoon nga lalaki 3ingon man sa igsoon nilang babaye nga wala pa maminyo busa sakop pa sa ilang panimalay. Kay suod man siya nilang kadugo mahimong mahugaw sila. 4Kinahanglan dili niya hugawan ang iyang kaugalingon pinaagi sa patayng lawas niadtong nahimo niyang paryenti pinaagi sa kaminyoon.
5“Ayaw papahaki sa mga pari ang ilang mga ulo o kortihan nila ang ilang bungot o samad-samaran ba hinuon ang ilang lawas. 6Kinahanglang magabalaan sila alang sa ilang Dios ug dili nila pasipad-an ang iyang ngalan kay sila man ang maghalad sa mga halad nga sunogon alang sa Ginoo. Sila ang maghalad sa halad nga pagkaon alang sa ilang Dios busa kinahanglan nga balaan sila. 7Ayaw sila papangasaw-a ug babayeng nagbaligya sa iyang dungog o sa usa ka babaye nga dili na ulay o sa babayeng gibulagan sa iyang bana kay sila balaan alang sa ilang Dios. 8Ihalad sila ngadto sa Ginoo kay sila man ang maghalad sa kalan-on alang sa inyong Dios. Sila balaan alang kaninyo kay ako, ang Ginoo nga nagbalaan kaninyo, balaan man.
9Kon ang anak nga babaye sa pari magpakaulaw sa iyang kaugalingon pinaagi sa pagbaligya sa iyang dungog, gipakaulawan usab niya ang iyang amahan busa kinahanglang sunogon siya.
10“Ang Pangulong Pari, kansang ulo gidihogan na sa lana nga igdidihog ug giordinahan aron magsul-ob sa sapot sa pagkapari kinahanglan nga maghapsay kanunay sa iyang buhok ug dili niya gision ang iyang sapot. 11Kinahanglan nga likayan niya ang pag-adto sa dapit nga may minatay bisan pa sa haya sa iyang amahan o inahan. 12Likayan niya ang paggawas sa Balaang Tolda sa iyang Dios aron dili niya kini mabulingan kay giordinahan man siya alang sa iyang Dios ug gidihogan sa lana nga igdidihog. Ako mao ang Ginoo.
13Kinahanglang ulay nga babaye ang iyang pangasaw-on. 14Kinahanglang dili siya mangasawag biyuda o babayeng gibulagan sa iyang bana o babayeng dili na ulay o sa babayeng nagbaligya sa iyang dungog. Kinahanglan ang iyang pangasaw-on ulay nga babaye nga gikan sa iyang kaliwat 15aron dili maulawan ang iyang mga anak atubangan sa iyang katawhan kay ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kaniya.”
16Ug miingon na usab ang Ginoo kang Moises, 17“Sultihi si Aaron niini: Kinahanglan nga walay bisan kinsa sa iyang mga kaliwat nga tugotan sa pagdala sa mga halad nga pagkaon alang sa iyang Dios kon siya may tatsa sa iyang lawas. 18Dili makahimo paghalad ang buta o ang bakol, kadtong may bisan unsang daot sa iyang nawong, kadtong wala magparihas ang gitas-on sa iyang tiil o bukton, 19kadtong nabalian ug tiil o kamot, 20ang buktot o ang enano, kadtong may daot sa iyang mata o may nuka ug kadtong kinapon. 21Dili gayod tugotan paghalad sa mga halad nga sunogon alang sa Ginoo si bisan kinsang anak ni Aaron nga pari kon may daot siya sa iyang lawas. Dili siya makahalad ug halad nga pagkaon alang sa Dios kay may daot man siya.22Makakaon siya sa pagkaon nga gihalad ngadto sa Dios: ang labing balaan nga pagkaon ingon man ang balaan nga butang. 23Apan kinahanglan did-an siya sa pagduol sa tabil o sa halaran kay siya may daot man aron dili kapasipalahan ang akong Dapit nga Balaan kay ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kanila.”
25. Ang Pagkabalaan sa mga Halad: Lev.22:1-16
1Ang Ginoo miingon kang Moises, 2“Sultihi si Aaron ug ang iyang mga anak nga mag-amping sila sa pagduol sa mga halad nga balaan nga gihalad sa mga Israelita kanako aron dili nila kapasipad-an ang balaan kong ngalan. Ako mao ang Ginoo. 3Ingna sila nga bisan kinsa sa inyong mga kaliwat nga moduol sa mga balaang butang nga gihalad sa mga Israelita kanako samtang siya hugaw pa, hinginlan siya gikan sa akong atubangan. Ako mao ang Ginoo.
4“Walay kaliwat ni Aaron nga gisanla o may sakit sa lawas nga nag-agos nga tugotan sa pagkaon sa mga halad nga balaan. Makakaon lamang siya niini kon mahinlo na siya. Bisan kinsang paria mahugaw kon makahikap siyag bisan unsang mahugaw pinaagi sa paghikap ug minatay o kon giagasan siya sa iyang binhi 5o makahikap sa bisan unsang nagkamang sa yuta nga maoy makapahugaw kaniya o makahikap ug tawong nahugaw sa bisan unsang matang sa kahugaw. 6Ang makahikap sa bisan hain niini mahugaw hangtod sa hapon ug dili siya makakaon sa mga halad nga balaan gawas kon siya maligo. 7Inigsalop gayod sa adlaw, mahinlo na siya ug makakaon na siya sa mga halad nga balaan kay mao man kini ang iyang pagkaon.
8Dili siya mokaon ug bisan unsa nga namatay nga wala hilabti o gipatay ba hinuon sa mananap aron dili siya mahugawan. Ako mao ang Ginoo.
9“Tumanon gayod nila ang akong sugo aron dili sila makasala ug mangamatay tungod sa pagsupak nila niini. Ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kanila.
10“Dili makakaon sa halad nga balaan ang dili sakop sa panimalay sa pari. Dili usab makakaon niini ang bisita sa pari o ang iyang sinuholang sulugoon. 11Apan makakaon sa iyang pagkaon ang ulipon nga iyang pinalit ingon man kadtong nangatawo sa iyang panimalay. 12Dili makakaon sa mga halad nga balaan ang anak nga babaye sa pari nga naminyog dili pari. 13Apan kon mabiyuda na siya o magkabulag ba hinuon siya ug ang iyang bana ug wala siyay anak unya motipon siya pagpuyo sa iyang amahan, makakaon siya sa pagkaon sa iyang amahan. Apan dili mahimo nga mokaon niini ang dili sakop sa panimalay sa pari.
14“Kon may tawo nga makakaon sa mga pagkaon nga hinalad apan wala siya masayod nga balaan diay kadto, ulian niya ang pari sa iyang nakaon ug pakapinan niya ug usa sa lima ka bahin sa bili niini.
15Kinahanglan dili pasipad-an sa mga pari ang mga balaang butang nga gihalad sa mga Israelita ngadto sa Ginoo16aron dili sila makasala ug masilotan tungod sa ilang pagkaon sa mga butang nga hinalad. Ako mao ang Ginoo nga nagbalaan kanila.”
26. Mga Halad nga Dawaton ug Dili Dawaton: Lev.22:18-33
18“Sultihi si Aaron ug ang iyang mga anak ingon man ang tanang mga Israelita nga kon ang usa ka Israelita o langyaw nga nagpuyo sa Israel maghalad ug halad nga sunogon ngadto sa Ginoo agig pagtuman sa usa ka panaad o kinabubut-on nga halad ba hinuon, 19kinahanglan ang ihalad niya usa ka laking baka o karnero o kanding nga walay tatsa aron madawat ang iyang halad. 20Ayaw kamo paghalad ug may tatsa kay dili ko kini dawaton. 21Kon may maghalad usab ug baka o karnero ingon nga halad sa pakigdait ngadto sa Ginoo aron pagtuman sa usa ka panaad o kinabubut-on nga halad ba hinuon, kinahanglan nga wala kini tatsa ug buling aron ako kining dawaton.
22Ayaw ipahalad ngadto sa Ginoo o ipabutang sa halaran ingon nga halad nga sunogon ang hayop nga buta, piang, pungkol, may samad nga nag-agos o nukaon. 23Mahimo nila nga ihalad ingon nga kinabubut-on nga halad ang usa ka laki nga baka o nating karnero nga ang usa ka bahin sa lawas niini taas o mubo apan dili kini madawat kon ihalad aron pagtuman sa usa ka panaad.
24Diha sa inyong nasod ayaw ipahalad ngadto sa Ginoo ang hayop nga ang itlog napangos, napusa, nakuha ba hinuon o nasamad.
25“Ayaw ihalad ingon nga halad nga pagkaon ang bisan unsang mananap nga nakuha gikan sa usa ka langyaw. Giisip nga may tatsa ang maong mga mananap ug dili dawaton.”
26Ang Ginoo miingon na usab kang Moises, 27“Human ianak ang usa ka laking baka, karnero o kanding ba hinuon, magpabilin kini sa iyang inahan sulod sa pito ka adlaw. Sugod sa ikawalo nga adlaw madawat na kini ingon nga halad nga sunogonon alang sa Ginoo. 28Ayaw dungana pag-ihaw ang inahang baka o inahang karnero ug ang nati niini sulod sa usa ka adlaw lamang.
29Kon maghalad ka ug halad sa pasalamat ngadto sa Ginoo, ihalad kini sa paagi nga kahimut-an ka tungod sa maong halad. 30Kinahanglan nga kan-on kini niana gayong adlawa sa paghalad niini ug ayaw pagsalin niini hangtod sa pagkabuntag. Ako mao ang Ginoo.
31“Matngoni ug tumana ang akong mga sugo. Ako mao ang Ginoo. 32Ayaw pasipad-i ang balaan kong ngalan ug kinahanglan nga ilhon ako nga balaan sa mga Israelita. Ako mao ang Ginoonga nagbalaan kaninyo 33ug nagkuha kaninyo sa Ehipto aron ako mahimong inyong Dios. Ako mao ang Ginoo.”
27. Mga Kasaulogan: Lev.23:2-8
2“Sultihi ang mga Israelita nga mao kini ang mga kasaulogan nga gitakda sa Ginoo aron saulogon ninyo ug imong ipahibalo ingon nga mga balaang adlaw sa panagtigom. 3Mahimo ninyo ang pagtrabaho sulod sa unom ka adlaw apan sa ikapito nga adlaw ayaw kamo pagtrabaho kay adlaw man kini sa hingpit nga pagpahulay ug adlaw sa balaang panagtigom. Bisan diin kamo magpuyo Adlaw kini nga Igpapahulay alang sa Ginoo.
4“Mao kini ang mga adlaw nga gipili sa Ginoo aron saulogon ninyo ang mga adlaw alang sa balaang panagtigom: 5Ang ika-14 nga adlaw sa unang bulan mao ang Kasaulogan sa Pagsaylo 6ug ang ika-15 nga adlaw sa mao gihapong bulan mao ang Kasaulogan sa Pan nga Walay Patubo. Sulod sa pito ka adlaw, kinahanglan nga ang kan-on ninyo mao ang Pan nga Walay Patubo. 7Himoa ninyo ang balaang panagtigom sa unang adlaw ug ayaw kamo pagtrabahog bug-at. 8Matag adlaw sulod sa pito ka adlaw maghalad kamog halad nga sunogon alang sa Ginoo. Ang ikapitong adlaw mao ang adlaw sa balaang panagtigom busa ayaw kamo pagtrabahog bug-at.”
28. Ang Unang Abot: Lev.23:10-14
10“Sultihi ang mga Israelita: Inig-abot ninyo sa yuta nga ihatag ko kaninyo ug makaani na kamo sa abot niini, dad-a sa pari ang usa ka bangan nga uhay sa inyong unang abot 11ug ibayaw niya kini sa atubangan sa Ginoo aron kahimut-an kamo niya. Buhaton kini sa pari sa adlaw tapos sa Adlaw nga Igpapahulay. 12Sa adlaw nga inyong ibayaw ang binangan nga uhay, paghalad kamog nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon ug walay tatsa ingon nga halad nga sunogon ngadto sa Ginoo. 13Ipauban niini ang halad nga pagkaon nga usa ka gantang sa labing maayong harina nga minasag lana ingon nga halad nga sunogon alang sa Ginoo ug ang halad nga ilimnon nga usa ka litro nga bino. 14Ayaw kamo pagkaog pan bisan sinangag o hilaw nga abot ninyo sa maong adlaw hangtod nga makadala kamo niining maong halad ngadto sa Dios. Tulomanon kini nga walay kataposan alang kaninyo ug sa tanan ninyong mga kaliwatan bisan asa kamo magpuyo.
29. Kasaulogan sa Pagpangani: Lev.23:15-22
15“Mag-ihap kamog pito ka semana gikan sa adlaw nga maoy pagdala ninyo sa binangan nga uhay nga halad nga gibayaw, ang adlaw sunod sa Adlaw nga Igpapahulay. 16Ang adlaw human matapos ang ikapitong semana mao ang ika-50 ka adlaw ug niining adlawa ihalad ninyo ang bag-ong halad nga kalan-on ngadto sa Ginoo. 17Pagdala kamo gikan sa inyong mga puloy-anan ug duha ka buok pan aron inyong ibayaw, usa ka gantang sa labing maayong harina ang gamiton sa paghimo sa pan ug lutoon kini nga may patubo ingon nga unang abot alang sa Ginoo. 18Uban sa pan, paghalad usab kamog mga halad nga sunogon alang sa Ginoo: pito ka nating karnero nga walay tatsa nga tagsa ka tuig ang kagulangon, usa ka nating baka nga laki ug duha ka laking karnero. Ihalad kini uban sa halad nga uhay ug sa halad nga ilimnon ingon nga humot nga mga halad alang sa Ginoo. 19Paghalad usab kamog usa ka laking kanding ingon nga halad tungod sa sala ug duha ka nating karnero nga laki nga usa ka tuig ang kagulangon ingon nga halad sa pakigdait. 20Ibayaw usab kini sa pari atubangan sa Ginoo uban sa pan nga gikan sa unang abot. Balaan kini alang sa Ginoo ug iya kini sa pari. 21Sa maong adlaw gayod isangyaw ninyo kini ug paghimo kamog balaang panagtigom ug ayaw kamo pagtrabahog bug-at. Tulomanon kini nga walay kataposan alang kaninyo ug sa tanan ninyong mga kaliwatan bisan asa kamo magpuyo.
22“Kon anihon na ninyo ang abot sa inyong yuta, ayaw ilakip pag-ani ang daplin sa inyong uma ug ayaw panghagdaw human sa inyong pagpangani. Salini ninyo ang mga kabos ug ang mga langyaw. Ako ang Ginoo nga inyong Dios.”
30. Ang Kasaulogan sa Bag-ong Tuig: Lev.23:24-25
24“Sultihi ang mga Israelita: Sa unang adlaw sa ikapitong bulan pahulay kamo sa hingpit ug himoa ninyo ang usa ka balaang panagtigom nga ipahibalo pinaagi sa tingog sa mga trumpeta. 25Ayaw kamo pagtrabahog bug-at ug paghalad kamog mga halad nga sunogon alang sa Ginoo.”
31. Ang Adlaw sa Pagpapas sa Sala: Lev.23:27-32
27“Ang ikanapulo nga adlaw niining ikapitong bulan mao ang adlaw sa pagpapas sa sala ug panahon kini nga himoon ninyo ang balaang panagtigom. Pagpuasa kamo ug paghalad kamog halad nga sunogon alang sa Ginoo. 28Ayaw kamo pagtrabaho sa maong adlaw kay mao man kini ang adlaw sa pagpapas sa inyong mga sala atubangan sa Ginoo nga inyong Dios. 29Ang dili magpuasa sa maong adlaw hinginlan gikan sa iyang mga kabanay. 30Ug ang magtrabahog bisag unsa sa maong adlaw akong patyon. 31Ayaw gayod kamo pagtrabaho. Tulomanon kini nga walay kataposan alang kaninyo ug sa inyong mga kaliwatan bisan asa kamo magpuyo. 32Adlaw kini alang sa hingpit nga pagpahulay ug kinahanglan nga magpuasa kamo. Magsugod kini sa hapon sa ikasiyam nga adlaw sa maong bulan ug matapos sa sunod hapon.”
32. Ang Kasaulogan sa mga Balongbalong: Lev.23:34-43
34“Sultihi ang mga Israelita: Ang ika-15 ka adlaw niining ikapitong bulan mao ang Kasaulogan sa mga Balongbalong pahinungod sa Ginoo. Molungtad kinig pito ka adlaw. 35Sa unang adlaw himoa ninyo ang usa ka balaang panagtigom ug ayaw kamo pagtrabahog bug-at. 36Sulod sa pito ka adlaw paghalad kamog mga halad nga sunogon alang sa Ginoo. Sa ikawalong adlaw paghimo kamog balaang panagtigom ug paghalad kamog mga halad nga sunogon alang sa Ginoo. Kay balaan man kini nga panagtigom, ayaw kamo pagtrabahog bug-at.
( 37“Mao kini ang mga kasaulogan nga gitakda sa Ginoo ug kinahanglan nga ipahibalo ninyo nga maoy mga panahon sa balaang panagtigom. Paghalad ngadto sa Ginoo ug mga halad nga pagkaon nga sunogonon, mga halad nga mananap nga sunogon, mga halad nga mga uhay, uban pang mga halad ug mga halad nga ilimnon. Ang matag usa niini ihalad sa gitakda nga adlaw. 38Kini walay labot sa mga adlaw nga igpapahulay sa Ginooug sa inyong mga gasa ingon man sa inyong mga halad sa pagtuman sa panaad ug sa inyong kinabubut-ong mga halad nga inyong ihatag sa Ginoo.)
39“Sa ika-15 nga adlaw sa ikapitong bulan, sa dihang mahipos na ninyo ang abot sa inyong yuta, pagsaulog kamo alang sa Ginoosulod sa pito ka adlaw. Ang unang adlaw ug ang ikawalo maoy mga adlaw sa hingpit nga pagpahulay. 40Sa unang adlaw panguha kamo ug mga bunga sa mga kahoy nga makaon, mga palwa sa palmera, mga sanga sa mga kahoy nga daghan ug dahon ug mga tambo sa sapa ug paglipay kamo sa atubangan sa Ginoo nga inyong Dios sulod sa pito ka adlaw. 41Sauloga ninyo kini alang sa Ginoo sulod sa usa ka semana sa ikapitong bulan sa tuig. Tulomanon kini nga walay kataposan alang kaninyo ug sa inyong mga kaliwatan. 42Sulod sa usa ka semana ang tanang mga lumad nga Israelita adto magpuyo sa mga balongbalong 43aron ang umaabot ninyong mga kaliwatan mahibalo nga sa dihang gikuha ko ang mga Israelita gikan sa Ehipto gipapuyo ko sila sa mga balongbalong. Ako ang Ginoo nga inyong Dios.”
33. Ang Tuig sa Pahulay: Lev.24:1-7
1Didto sa Bukid sa Sinai ang Ginoo miingon kang Moises, 2“Sultihi ang mga Israelita: Kon atua na kamo sa yuta nga ihatag ko kaninyo, hatagi usab ninyog pahulay ang yuta alang sa Ginoo. 3Sulod sa unom ka tuig pananom kamo sa inyong uma, makapul-ong kamo sa inyong parasan ug makapamupo sa mga bunga niini. 4Apan sa ikapitong tuig hatagi ninyog hingpit nga pahulay ang yuta, usa ka pagpahulay nga pahinungod sa Ginoo. Ayaw pugasi ang inyong uma ug ayaw pul-ongi ang inyong parasan. 5Ayaw usab aniha ang nanubo sa uma human sa inyong pagpangani ug ayaw pamupo sa mga ubas sa inyong parasan nga wala kapul-ongi. Tuig kini sa hingpit nga pagpahulay alang sa yuta. 6Samtang ang yuta magpahulay, ang abot niini igo alang kaninyo ingon man usab sa inyong mga ulipon ug sa inyong sulugoon ug sa mga langyaw nga motipon kaninyo. 7Igo usab kini alang sa inyong mga kahayopan ug sa mga mananap nga ihalas diha sa inyong yuta. Mahimong kan-on ang tanang abot niini.
34. Ang Tuig sa Kalipay: Lev.25:8-17
8“Pag-ihap kamog pito ka semana sa mga tuig nga sa ato pa, makapito piloa ang pito ka tuig aron sa ingon mahimong 49 ka tuig ang pito ka semana sa mga tuig. 9Ug sa ikanapulo nga adlaw sa ikapitong bulan nga mao ang Adlaw sa Pagpapas sa Sala, patingoga ang trumpeta ug kusog kaayo sa tibuok ninyong nasod. 10Balaana ninyo ang ika-50 nga tuig ug pahatagig kagawasan ang tanang mga lumolupyo sa tibuok ninyong yuta. Niining tuiga ang tanang kabtangan nga nabaligya mahibalik ngadto sa karaang tag-iya niini o sa iyang mga sumusunod. Ug bisan kinsa nga gibaligya ingon nga ulipon mopauli sa iyang banay. 11Ang ika-50 nga tuig maoy Tuig sa Kalipay alang kaninyo. Ug niining tuiga ayaw kamo pagpugas o pag-ani sa mga nanubo nga mga tanom o pagpamupo sa mga ubas sa parasan nga wala pul-ongi. 12Balaan ang maong tuig alang kaninyo sanglit tuig man kini sa kalipay ug ang makaon lamang ninyo mao kadtong makuha gikan gayod sa uma.
13“Niining tuiga mahibalik sa tagsatagsa kaninyo ang tanang kabtangan nga gikabaligya. 14Kon magbaligya kamog yuta ngadto sa inyong isigka-Israelita o kon mopalit kamo ug yuta gikan sa inyong isigka-Israelita ayaw kamo paglinimbongay. 15Palita ang yuta sa inyong isigka-Israelita pinasikad sa gidaghanon sa mga tuig sukad sa kataposang Tuig sa Kalipay ug ibaligya usab niya kini kanimo pinasikad sa gidaghanon sa nahibiling mga tuig nga kini may abot. 16Kon daghan pa ang nahibilin nga mga tuig nga may abot kini, mahal usab ang inyong bayad niini. Apan kon diyutay na lamang ang maong mga tuig, barato usab ang inyong ibayad niini kay ang iyang gibaligya kaninyo mao man ang gidaghanon sa abot niini. 17Busa ayaw kamo paglinimbongay. Kahadloki hinuon ninyo ang Dios kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
35. Ang Problema sa Ikapitong Tuig: Lev.25:18-22
18“Tumana ninyo ang mga tulomanon nga gipatuman ko kaninyo. Matngoni ug tumana usab ninyo ang akong mga sugo aron magpuyo kamo nga malinawon sa yuta nga inyong adtoan. 19Ang yuta mohatag sa iyang abot ug dili kamo kahutdag pagkaon. Magpuyo kamo niini nga walay angay nga kabalak-an.
20“Ug kon daw ugaling moingon kamo, ‘Unsa may among kan-on sa ikapitong tuig kon dili kami magpugas o mag-ani sa among abot?’ 21Panalanginan ko kamo sa ikaunom nga tuig aron nga mohatag kini ug abot nga paigo nga kan-on ninyo sulod sa tulo ka tuig. 22Inigpugas ninyo sa ikawalong tuig, daan gihapon nga abot ang inyong kan-on bisan pa gani sa ikasiyam nga tuig nga mao nay inyong ipangani.
36. Pag-uli sa mga Kabtangan: Lev.25:23-34
23“Kinahanglan nga dili ibaligya ang yuta sa paagi nga kini mapanag-iya sa nakapalit niini hangtod sa hangtod kay ako ang tag-iya sa yuta. Mga langyaw lamang kamo nga nagpuyo sa akong yuta.
24“Busa sa tanang dapit nga inyong gipuy-an, tugoti ninyo nga malukat ang yuta. 25Kon ang imong isigka-Israelita mahimong kabos ug mapugos siya sa pagbaligya ug bahin sa iyang kabtangan, ang labing suod niyang paryenti makahimo paglukat niini. 26Apan kon siya walay paryenti nga makalukat niini ug unya siya mismo nahamugaway na ug may igo nang salapi nga ikalukat, 27iphon niya ang mga tuig sukad sa pagbaligya niya niini ug kunhoran niya ang bili pinasikad sa gidaghanon sa mga tuig sukad sa pagkabaligya. Unya bayran niya ang nakapalit niini sa kantidad human niya kini kunhori ug mahibalik kaniya ang iyang yuta. 28Apan kon wala siyay ikalukat niini, ang iyang gibaligya magpabilin sa nakapalit hangtod sa Tuig sa Kalipay nga maoy panahon sa pag-uli niini ug kini mahibalik kaniya.
29“Kon may magbaligya ug balay nga nahimutang sa lungsod nga gilibot ug paril, malukat niya kini sulod sa usa ka tuig sukad kini ibaligya. 30Kon dili niya kini malukat sulod sa usa ka tuig, ang maong balay maiya na sa nakapalit niini hangtod sa hangtod nga bisan pa sa Tuig sa Kalipay dili na kini iuli ngadto kaniya. 31Apan ang mga balay nga nahimutang sa mga balangay nga wala liboti ug paril pagaisipon nga bahin sa naglibot nga kaumahan. Malukat kini ug kinahanglan nga iuli kini sa Tuig sa Kalipay. 32Apan ang mga Levita makahimo paglukat bisag kanus-a sa ilang mga balay nga nahimutang sa ilang mga siyudad. 33Kon ang usa ka Levita dili molukat sa iyang balay nga nabaligya diha sa ilang siyudad, ang maong balay iuli kaniya sa Tuig sa Kalipay kay ang mga balay diha sa mga siyudad sa mga Levita ila mang mga panulondon taliwala sa mga Israelita. 34Apan ang yuta nga pasibsibanan nga bahin sa ilang mga siyudad dili ikabaligya. Ila kini hangtod sa hangtod.
37. Mga Pahulam ngadto sa mga Kabos: Lev.25:35-38
35“Kon ang inyong isigka-Israelita mapobre ug dili na siya makahimo sa pagbuhi sa iyang kaugalingon, buhia siya ug patipona kanimo ingon nga usa ka dumuduong o langyaw. 36Ayaw siya pangayoi ug tanto o tubo, patipona hinuon siya pagpuyo kaninyo tungod sa inyong pag-ila sa Dios. 37Ayaw patantohi ang salapi nga inyong pahulaman kaniya ug ayaw pabayri ang kalan-on nga gipakaon ninyo kaniya. 38Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto aron ihatag kaninyo ang yuta sa Canaan ug aron ako mahimong inyong Dios.
38. Pagpagawas sa mga Ulipon: Lev.25:39-55
39“Kon ang isigka-Israelita mapobre na kaayo nga mapugos siya sa pagbaligya sa iyang kaugalingon kaninyo ayaw siya patrabahoa sama sa usa ka ulipon 40apan isipa siya nga usa ka sinuholan nga mamumuo ug ingon nga usa ka dumuduong. Mag-alagad siya kaninyo hangtod sa Tuig sa Kalipay. 41Sa Tuig sa Kalipay, siya ug ang iyang mga anak makalingkawas na kaninyo ug makapauli na ngadto sa iyang kaugalingong panimalay ug sa yuta sa iyang mga katigulangan. 42Tungod kay kadtong gikuha ko sa Ehipto ako mang mga sulugoon, ayaw sila ibaligya sama sa mga ulipon. 43Ayaw sila daugdaoga apan kahadloki hinuon ang inyong Dios. 44Makahimo kamo pagbaton ug mga ulipon kon pinalit ninyo sila sa kasikbit nga mga kanasoran. 45Makahimo usab kamo pagpalit ug mga ulipon gikan sa mga langyaw nga nagpuyo uban kaninyo ug gikan sa ilang mga panimalay nga nangatawo diha sa inyong nasod ug kamo nay tag-iya kanila. 46Mahimong ihatag ninyo sila sa inyong mga anak ingon nga kabilin nga ilang mapanunod hangtod sa hangtod. Makahimo kamo sa pag-ulipon kanila apan ayaw daugdaoga ang inyong isigka-Israelita.
47“Kon madato ang usa ka langyaw nga nagpuyo uban kaninyo ug ang inyong isigka-Israelita mapobre na kaayo nga mapugos siya pagbaligya sa iyang kaugalingon o sa usa ka sakop sa iyang panimalay ngadto sa maong langyaw, 48mahimo siyang lukaton sa iyang isigka-Israelita 49o sa iyang uyoan o sa iyang ig-agaw o ni bisan kinsa nga suod niyang kabanay. O kon may igo na siyang salapi, siya mismo makahimo paglukat sa iyang kaugalingon. 50Unya iphon niya ug sa nakapalit kaniya ang gidaghanon sa mga tuig gikan sa tuig sa pagbaligya niya sa iyang kaugalingon hangtod sa Tuig sa Kalipay. Ang ibayad niya aron siya makalingkawas ipasikad sa gidaghanon sa mga tuig nga nahibilin. Ang panahon nga didto siya sa nakapalit kaniya isipon nga nagahin niya ingon nga sinuholan nga sulugoon. 51Kon daghan pa ang mga tuig nga nahibilin, ang kantidad sa salapi nga iyang ibayad aron siya makalingkawas dakudako usab. 52Apan kon diyutay na lamang ang nahibiling mga tuig sa dili pa moabot ang Tuig sa Kalipay, mao ra usab kini ang iyang iphon. Ang salapi nga ilukat niya sa iyang kaugalingon takdo sa gidaghanon sa mga tuig nga wala niya kaalagari. 53Kinahanglan nga isipon siya sa nakapalit kaniya ingon nga sulugoon nga gipatrabaho sa tinuig nga kasabotan ug dili siya daugdaogon niya diha sa inyong atubangan. 54Ug kon dili siya malukat niining paagiha, siya ug ang iyang mga anak hatagan sa ilang kagawasan sa Tuig sa Kalipay. 55Kay ako lamang ang agalon sa mga Israelita, sila akong mga ulipon nga gikuha ko sa Ehipto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
39. Mga Panalangin sa Pagkamasinugtanon: Lev.26:1-13
1“Ayaw kamo pagbuhat ug mga diosdios. Ayaw kamo pagpatindog ug kinulit nga larawan o haligi o bato nga kinulit aron inyong simbahon kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. 2Matngoni usab ninyo ang akong mga Adlaw nga Igpapahulay ug tahora ninyo ang dapit diin ako gisimba: Ako mao ang Ginoo.
3“Kon buhaton ninyo ang mga tulomanon nga gipatuman ko kaninyo ingon man ang akong mga sugo, 4hatagan ko kamog ulan nga inyong gikinahanglan sa hustong panahon aron ang yuta mohatag ug abot ug ang mga kahoy mamunga. 5Ang inyong paggiok molungtad hangtod sa tingpamupo sa paras ug ang tingpamupo molungtad hangtod sa tingpugas ug daghan kaayo ang inyong pagkaon ug magpuyo kamo nga layo sa katalagman.
6“Ug hatagan ko kamog kalinaw diha sa inyong nasod aron mangatulog kamo nga walay angay nga kahadlokan. Abugon ko ang mga mapintas nga mananap sa inyong yuta ug ipahilayo ko kamo sa gubat. 7Kamo hinuon mao ang mogukod sa inyong mga kaaway ug pamatyon ninyo sila sa inyong mga espada. 8Ang lima kaninyo mogukod sa usa ka gatos ka kaaway ug ang usa ka gatos kaninyo mogukod sa napulo ka libo kanila ug sila pamatyon ninyo sa inyong mga espada. 9Panalanginan ko kamo ug himoon ko kamong mauswagon ug pasanayon ko kamo ug tumanon ko ang akong kasabotan uban kaninyo. 10Magkaon kamo sa daan ninyong abot nga dugay nang diha sa tipiganan ug kuhaon ninyo ang daang abot ug pulihan sa bag-o. 11Magpuyo ako uban kaninyo ug dili ko kamo isalikway. 12Mag-uban ako kaninyo ug mahimong inyong Dios ug kamo mahimong akong katawhan. 13Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga nagkuha kaninyo gikan sa Ehipto aron dili na kamo maulipon sa mga Ehiptohanon. Gibali ko ang yugo nga gisangon kaninyo aron tuyhad kamong maglakaw.
40. Mga Silot sa Pagka Dili Masinugtanon
14“Apan kon dili kamo mamati kanako ug kon dili ninyo buhaton kining tanan kong mga sugo, 15kon isalikway ninyo ang akong gipatuman nga mga tulomanon ingon man ang akong balaod ug lapason ninyo ang akong kasabotan, 16kini mao ang himoon ko kaninyo: lisangon ko kamo ug kastigohon pinaagi sa sakit ug hilanat nga makapahalap ug makapaniwang kaninyo. Ug makawang lamang ang inyong pagpamugas kay ang inyo mang mga kaaway ang mokaon sa abot niini. 17Makigbatok ako kaninyo ug buntogon kamo sa inyong mga kaaway. Ang mga nagdumot kaninyo maoy magmando kaninyo ug mangalagiw kamo bisag walay naggukod kaninyo.
18“Kon dili gihapon kamo mamati kanako bisan pa niining tanan, kastigohon ko kamo sa pito ka pilo tungod sa inyong mga sala. 19Lumpagon ko ang inyong garbo ug ang langit mahimong sama sa puthaw ug ang inyong yuta mahimong sama sa bronsi. 20Kawang lamang ang inyong mga paghago kay ang inyong yuta dili mohatag ug abot ug ang mga kahoy dili usab mamunga.
21“Ug kon magmagahi lang gihapon kamo ug dili magmatinumanon kanako, pahiagomon ko kamog dugang nga katalagman, pito ka pilo sa gidaghanon sa inyong sala. 22Ipasulong ko kamo sa mga mananap nga mapintas, pamatyon nila ang inyong mga kabataan ug puohon nila ang inyong mga kahayopan. Magkadiyutay kamo ug wala na unyay magtikawtikaw sa inyong kadalanan.
23“Ug kon kining maong mga kastigo dili makapabalik kaninyo ngari kanako ug magpadayon gihapon kamo sa pagpakigbatok kanako, 24magpadayon usab ako sa pagpakigbatok kaninyo. Kastigohon ko kamo tungod sa inyong mga sala, pito pa gayod ka pilo ang kalisod. 25Ipahabas ko kamo sa espada agig panimalos alang sa kasabotan. Ug kon magtigom kamo diha sa inyong mga siyudad, padad-an ko kamog makalilisang nga sakit ug itugyan ko kamo sa inyong mga kaaway. 26Ug dili ko na kamo hatagag pagkaon ug usa na lamang ka hudno ang gamiton sa napulo ka babaye aron sa pagluto sa inyong pan. Diyutay na lang ang pan nga ilang ihatag kaninyo ug dili kini makabusog kaninyo.
27“Ug kon dili gihapon kamo mamati kanako ug mosupil gihapon, 28makigbatok ako kaninyo ug kastigohon ko kamog pito ka pilo sa inyong mga sala. 29Mapugos na unya kamo pagkaon sa inyong kaugalingong mga anak. 30Unya gub-on ko ang inyong mga alampoanan ug lumpagon ko ang inyong mga halaran sa insenso ug ang inyong mga patayng lawas isalibay ko sa ibabaw sa natumbang mga diosdios ug isalikway ko kamo. 31Ug dugang pa niini, gub-on ko ang inyong mga siyudad ug ang inyong mga alampoanan ug dili ako mosimhot sa inyong humot nga mga halad. 32Gub-on ko ang inyong yuta sa hilabihan gayod aron nga ang inyong mga kaaway nga nagpuyo niini mahibulong unya inigkakita nila niini. 33Ug patibulaagon ko kamo sa ubang kanasoran ug gukdon ko kamo uban sa binakyaw nga espada. Magmingaw unya ang inyong yuta ug mangaguba ang inyong siyudad. 34Samtang gipamihag kamo sa inyong mga kaaway, ang inyong yuta makapahimulos sa gigahin nga mga panahon alang sa pahulay niini. 35Samtang walay nagpuyo sa inyong yuta makapahulay kini sa pahulay nga inyong gihikaw samtang nagpuyo pa kamo niini.
36“Ug kadtong pipila kaninyo nga mahibilin nga buhi didto sa yuta sa inyong mga kaaway himoon ko nga hadlokan kaayo. Bisag makabati lamang sila sa kinanaas sa dahon nga gipadpad sa hangin, managan sila nga daw gigukod ug tawo nga nagdalag espada ug mangatumba sila bisag walay naggukod kanila. 37Magdasmagay sila sa ilang pagpanagan nga daw gigukod ug espada bisag walay naggukod kanila ug dili gayod kamo makasukol sa inyong mga kaaway. 38Mangamatay kamo didto sa ubang kanasoran ug ilubong kamo didto sa yuta sa inyong mga kaaway. 39Ang pipila kaninyo nga magpabiling buhi didto sa yuta sa inyong mga kaaway mag-anam ug pangamatay tungod sa inyong mga sala ug sa sala sa inyong katigulangan.
40“Apan kon moila sila sa ilang pagkadaotan ug sa pagkadaotan sa ilang mga ginikanan gumikan sa ilang pagluib ug pagsukol kanako 41nga maoy hinungdan nga nakig-away ako kanila ug gidala ko sila ngadto sa yuta sa ilang mga kaaway ug kon ang ilang mga kasingkasing magpaubos ug maghinulsol, 42hinumdoman ko ang akong kasabotan kang Jacob ug kang Isaac ug kang Abraham ug hinumdoman ko usab ang yuta. 43Apan ang yuta kinahanglan nga biyaan una nila aron nga kon wala na sila, makapahulay kini. Kinahanglang magbag-o sila sa ilang pagkinabuhi kay gisalikway man nila ang akong mga tulomanon ug mga kasugoan. 44Apan bisan pa niining tanan, bisag adto sila sa yuta sa ilang mga kaaway, dili ko sila isalikway o dumtan aron dili sila mapuo ug aron dili makawang ang akong kasabotan uban kanila kay ako mao man ang Ginoo nga ilang Dios. 45Hinuon, tungod kanila hinumdoman ko ang akong kasabotan nga akong gihimo uban sa ilang mga katigulangan nga akong gikuha sa Ehipto atubangan sa mga kanasoran aron ako mahimo nga ilang Dios. Ako ang Ginoo.”
46Mao kini ang mga gimbut-an ug mga tulomanon ug mga balaod nga gihatag sa Ginoo ngadto sa katawhan sa Israel pinaagi kang Moises didto sa Bukid sa Sinai ingon nga kasabotan tali kaniya ug sa mga Israelita.
41. Gipagawas ang mga Giisip nga Hugaw: Num.5:2-4
2“Sultihi ang mga Israelita nga kinahanglan nga pagawason nila sa kampo ang mga sanlahon ingon man ang may nag-agos sa lawas ug ang nahugaw tungod kay nakahikap ug patay. 3Pagawasa sila aron dili sila makahugaw sa kampo diin ako nagpuyo sa taliwala sa katawhan.” 4Gituman kini sa mga Israelita ug gipagawas nila silang tanan sa kampo.
42. Bayad sa mga Kalapasan nga Nahimo: Num.5:6-10
6“Sultihi ang mga Israelita nga kon ang usa ka tawo magluib sa Ginoo ug makahimog sayop sa iyang isigkatawo, sad-an ang maong tawo. 7Kinahanglan nga isugid niya kini ug taplan ang iyang nalapas ug pakapinan pa gayod niya ug ikalima ka bahin. Adto niya kini ihatag sa iyang nasad-an. 8Apan kon ang iyang nasad-an patay na ug walay paryenti nga modawat sa bayad, mahiadto kini sa Ginooaron magamit sa mga pari apan kini wala pay labot sa laking karnero nga ihalad niya aron pagpapas sa iyang sala. 9Ug ang tanang halad nga mga balaang butang nga dad-on sa mga Israelita ngadto sa maong pari maiya na sa pari. 10Ang ihatag ngadto sa pari maiya na kini.”
43. Mga Asawa sa Matahapon nga mga Bana: Num.5:11-31
11Unya ang Ginoo miingon kang Moises, 12“Sultihi ang mga Israelita nga kon ang asawa magbudhi sa iyang bana 13ug makighilawas sa laing tawo, ug wala masayod niini ang iyang bana ug wala man gayoy makasaksi batok kaniya kay wala siya hisakpi nga nagbuhat sa ingon, 14apan mangabubho ang bana bisan wala siya mahibalo sa pagbudhi sa iyang asawa, o kon mangabubho ang bana bisag walay daotan nga nahimo ang iyang asawa, 15kinahanglan dad-on sa bana ang iyang asawa ngadto sa pari. Magdala siyag halad alang sa iyang asawa: tunga sa gantang nga sebadang harina. Kinahanglan dili niya kini butangag lana ug insenso kay halad man kini nga pagkaon tungod sa pangabubho. Usa kini ka halad nga pagkaon nga magpaila sa sala nga nahimo.
16“Unya dad-on sa pari ang babaye ngadto sa atubangan sa Ginoo. 17Ug magkuha ang pari ug balaang tubig nga isulod niya sa sudlanan nga hinimog yuta ug butangan niya kinig abog nga kinuha gikan sa salog sa Tolda. 18Ug patindogon sa pari ang babaye sa atubangan sa Ginoo ug bungkagon niya ang buhok sa babaye ug ibutang sa kamot sa babaye ang halad nga harina. Magkupot ang pari sa tubig nga pait nga nagdala ug tunglo. 19Unya papanumpaon siya sa pari nga mag-ingon, ‘Kon walay lalaki nga nakighilawas kanimo ug wala ka maghugawhugaw sa imong kaugalingon samtang ubos ka pa sa gahom sa imong bana, dili ka dutlan sa gahom niining tubig nga pait nga nagdala ug tunglo. 20Apan kon nagbudhi ka kaniya ug gihugawhugawan mo ang imong kaugalingon ug gipakighilawasan ka ug laing lalaki, 21tunglohon ka sa Ginoo taliwala sa imong katawhan ug mokuyos ang imong kinatawo ug kakuhaan ka. 22Mosulod unta sa imong tiyan kining tubig nga nagdala ug tunglo ug tungod niini kakuhaan ka ug mokuyos ang imong kinatawo.’ Ug ang babaye moingon, ‘Amen. Amen.’
23“Unya isulat sa pari kining mga tunglo sa usa ka basahon ug papason niya kini pinaagi sa pagsawsaw niini sa tubig nga pait. 24Ug iyang paimnon ang babaye niining tubig nga nagdala ug tunglo ug bation siyag hilabihang kasakit. 25Unya kuhaon sa pari gikan sa babaye ang halad nga pagkaon alang sa pangabubho ug ibayaw niya kini sa atubangan sa Ginoo ug unya dad-on ngadto sa halaran. 26Ug magkuha siyag usa ka kumkom sa halad nga pagkaon ingon nga handomanan ug sunogon niya kini sa halaran. Pagkatapos niini paimnon niya ang babaye sa tubig. 27Kon gihugawhugawan sa babaye ang iyang kaugalingon ug nagluib siya sa iyang bana, bation niya ang hilabihang kasakit. Kakuhaan siya ug mokuyos ang iyang kinatawo ug mahimo siyang tinunglo taliwala sa iyang katawhan. 28Apan kon wala siya maghugawhugaw sa iyang kaugalingon, dili siya maunsa ug manganak pa siya.
29“Mao kini ang balaod mahitungod sa pangabubho: Kon ang usa ka asawa magluib sa iyang bana bisag ilalom siya sa gahom sa iyang bana 30o kon abutog pangabubho ang bana dad-on sa bana ang iyang asawa ngadto sa Ginoo ug himoon sa pari kining maong seremonyas. 31Ang bana dili isipon nga sad-an apan kon sad-an ang asawa, kinahanglan mag-antos siya sa silot sa iyang sala.”